Onze nationale momenten van herdenken en vieren worden steeds vaker en steeds brutaler gekaapt door activisten met een politiek doel. Decennialang bonden 4 en 5 mei de natie samen. Twee dagen die ons gezamenlijke oorlogsverleden weerspiegelden, brachten ons samen in gezamenlijke stilte, respect, dankbaarheid en vreugde. Generaties zijn opgevoed met de absoluutheid van twee minuten stilte op 4 mei, zelfs op de snelwegen. We voelden met elkaar de huiveringwekkende last van ons oorlogsverleden en de dankbaarheid voor de vrijheid in het heden. Maar sluimerend en dit jaar voor het eerst heel openlijk zien we dat herdenken een keuzemenu aan het worden is. „Het is niet mijn herdenking, dus ik doe niet mee.” Of: „Ik misbruik het als demonstratiemoment.”

5 mei verstoren met je demonstratieagenda is geen vrijheid maar een aanval daarop

Een alternatieve, inclusieve herdenking is een kwalijke gotspe. De situatie in Israël en Gaza is op geen enkele manier te vergelijken met de gruwelen van de grootste genocide uit de menselijke historie: de Holocaust. Wie dat wel doet, geeft blijk van een schrijnend gebrek aan historisch besef. Sterker nog: die misbruikt willens en wetens die sentimenten voor eigen politiek activisme. Buitengewoon verwerpelijk!

De alternatieve herdenking is onder anderen georganiseerd door ambtenaren. Met dit initiatief hebben ze laten zien totaal ongeschikt te zijn om de publieke zaak te dienen. 363 andere dagen zijn beschikbaar om aandacht te vragen voor andere schrijnende situaties in de wereld. Maar 4 mei –het icoon van opoffering, leed en moed– besmeuren met misplaatste en ongepaste Holocaustvergelijkingen vertoont kenmerken van de ontkenning ervan. 5 mei verstoren met je demonstratieagenda is geen vrijheid maar een aanval daarop.

Deze kantelende steen moet gestopt worden voordat deze met verpletterend geweld door onze collectieve waardenbeleving raast. Vanuit het kabinet zie ik te weinig reactie. Waar was de premier die als een vader des vaderlands opstond en klip-en-klaar duidelijk maakte dat dit niet en nooit getolereerd mag worden? Ik zou graag meer moreel leiderschap zien: spreek je in duidelijke termen uit over het grote belang van dodenherdenking en het vieren van de vrijheid en toon aan waarom de ongewenste en onterechte vermenging met andere conflicten respectloos is naar slachtoffers die vielen voor onze vrijheid. Het kabinet is te onzichtbaar en lijkt geen positie te kiezen. De premier gebruikt alleen het woord „jammer”...

Sturend leiderschap rond momenten van nationale eenheid en herdenking: dat is nodig om de waarde die ervan uitgaat vast te houden. Marco Kroon, drager van de militaire Willemsorde, pakte als eregast eigenhandig een van de demonstranten op 5 mei in de kraag. Wat Marco Kroon fysiek liet zien, zou de premier met woorden moeten doen. Eerder riep de Kamer al op om herdenkingen te vrijwaren van het recht op demonstreren. Ook dat hoort bij duidelijke normstelling. En omdat je dat, anders dan met 100 procent controle vooraf, nooit helemaal kunt voorkomen, hoort een keiharde aanpak met hoge straffen hier ook bij.

Maar keihard ingrijpen is niet genoeg. Het is helaas niet meer alleen zo dat we bepaalde waarden niet meer delen, de subjectivering van het waarheidsbegrip slaat hier genadeloos toe. Mensen leven steeds meer in verschillende waarheden langs elkaar heen. Met name groepen nieuwkomers, onder wiee de tweede en derde generatie van hen, geven openlijk aan niets te hebben met onze herdenkingen en zelfs niet met onze nationale driekleur. Terwijl de Palestijnse vlag onder diezelfde groepen kennelijk wel dat gevoel van eenheid oproept, lijkt de band met het land waar ze wonen verbroken. Dat heeft vele oorzaken, maar een gebrek aan kennis over het verleden kan hier niet los van worden gezien. Alle nieuwkomers horen de verschrikkingen te kennen die generaties getekend en onze samenleving gevormd hebben. Plaatsen als Kamp Westerbork zouden verplichte kost moeten zijn. Niet alleen voor nieuwkomers, maar voor alle scholieren. Wie niet leert van de geschiedenis is gedoemd haar over te doen...!

De auteur is Tweede Kamerlid voor de SGP.