Voorafgaand aan de top liet Turkije al weten het verzet op te geven tegen toetreding van Zweden tot het bondgenootschap. Daarnaast maakten de toezeggingen die Oekraïne kreeg rond extra militaire steun en de route naar lidmaatschap de top cruciaal. En hoewel de Oekraïense president Volodymyr Zelensky uitgesproken kritisch was over de precieze invulling van dat laatste, is het besluit van de NAVO verstandig te noemen.

De top is een hernieuwde onderstreping van het belang van het Noord-Atlantische bondgenootschap. Eerder noemde de Amerikaanse oud-president Donald Trump de NAVO overbodig en vond de Franse president Emmanuel Macron dat het bondgenootschap „hersendood” was. Met de inval van Rusland in Oekraïne dacht Poetin wellicht nog in het Westen verdeeldheid te zaaien; het tegengestelde gebeurde binnen de NAVO en de Europese Unie. De lidstaten stutten Oekraïne met miljarden aan militaire steun.

Dát de Oekraïense president Zelensky op een concreet tijdpad naar NAVO-lidmaatschap had gehoopt, valt te begrijpen. Zijn land lijdt immers dagelijks onder de Russische bezetting en aanvallen. Juist afgelopen nachten werd de hoofdstad Kyiv bestookt door Russische drones. Zelensky noemde het feit dat Oekraïne geen duidelijkheid krijgt dan ook „ongekend en absurd”. Zo’n kwalificatie is tegelijk onverstandig. Het zou juist dienstig zijn, en in het belang van Oekraïne, om richting Moskou eensgezindheid uit te stralen.

Het is evenwel verstandig dat de NAVO-leden Oekraïne geen concreet tijdspad boden. Een land in oorlog lid laten worden van het bondgenootschap was sowieso geen optie. Daarmee stort de hele NAVO zich –naar artikel 5 van het NAVO-verdrag– in de oorlog met Rusland. Die moet eerst voorbij zijn, voor Oekraïne lid kan worden. Daarbij moet het land voldoen aan de voorwaarden die voor elk toetredend lid gelden: een democratische rechtsstaat zijn en een krijgsmacht hebben die aan NAVO-vereisten voldoet. Juist aan die eerste voorwaarde valt nog heel wat te doen.

Tegelijkertijd zal Zelensky –die altijd een hoge onderhandelingsinzet heeft– ook de zegeningen van de top in Vilnius tellen. Oekraïne kan toetreden via een versnelde procedure, ook wordt de NAVO-Oekraïnecommissie opgewaardeerd naar een raad, waarin Oekraïne gelijkwaardig meepraat met andere NAVO-partners. Daarnaast ontving de president toezeggingen van stevige militaire steun, waaronder die van het trainen van Oekraïense piloten om te vliegen met F16-straaljagers. Het doel van die trainingen in Roemenië is om uiteindelijk ook daadwerkelijk F16’s te kunnen leveren, aldus de Nederlandse demissionair defensieminister Kajsa Ollongren dinsdag. En dat moet voor Zelensky een aanlokkelijk perspectief zijn.