Russisch-orthodoxe kerk zit tussen twee vuren en snakt naar vrijheid
Het lijkt erop dat Rusland in Oekraïens bezet gebied alles wat niet Russisch-orthodox is systematisch aanvalt. Anderzijds verbiedt Zelensky in zijn land religieuze groepen met vermeende banden met Moskou. Intussen snakken beide volken naar vrede.
Rusland voerde op 13 april een raketaanval uit op de stad Soemy in Noordoost-Oekraïne, juist toen veel burgers zich opmaakten voor de kerkdienst op Palmzondag. Ten minste 34 mensen kwamen om, onder wie velen op weg naar de kerk. Verschillende kerkgebouwen liepen aanzienlijke schade op. Een video van de verstoring van de ochtenddiensten ging viraal op socialemediaplatforms.
Alle niet-Russisch-orthodoxe kerkleiders in Oekraïne zouden westerse spionnen zijn
De aanval werd veroordeeld door leiders over de hele wereld, onder wie de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio. Hij zei dat de actie van Rusland „gruwelijk” was. De Amerikaanse senator Tom Cotton noemde de brute oorlogsmisdaad „een herinnering aan de verdorvenheid van Poetin”. Generaal Keith Kellogg, door president Trump aangesteld als speciaal gezant voor Oekraïne, vond dat de actie „elke grens van fatsoen” overschreed. Ook de premiers van Engeland, Frankrijk en Canada veroordeelden de aanval.
Systematische aanval
Die aanval is tragisch genoeg een illustratie van hoe het binnenvallende leger de christelijke bevolking van Oekraïne al een hele tijd bejegent. In bezette gebieden arresteert Rusland vaak priesters en predikanten en zijn alleen Russisch-orthodoxe erediensten toegestaan. Dit omdat alle niet-Russisch-orthodoxe kerkleiders westerse spionnen zouden zijn. Ze worden gemarteld, gevangengezet en vaak vermoord. Volgens ”Defenders of Faith” in Oekraïne zijn 640 godsdienstige locaties beschadigd.
Oekraïne wordt vaak de Biblebelt van Oost-Europa genoemd
Russische troepen probeerden lokale christelijke getuigenissen uit te wissen, telkens wanneer ze woonplaatsen binnenvielen. Volgens Yarislav Pyzh, president van het Oekraïense Baptist Theological Seminary in Lviv, zijn 400 van de 2300 baptistenkerken in Oekraïne al door de Russen verwoest. Als je daar de rooms-katholieke en andere christelijke kerken bij optelt, lijkt het inderdaad te gaan om een systematische aanval op alles wat niet Russisch-orthodox is.
Honderdduizenden christenen
Een onlangs uitgebrachte documentaire, Faith Under Siege, belicht de voortdurende strijd van de kerken in de oorlogsgebieden in Oekraïne. Niettemin zien kerken veel mensen tot geloof komen.
Voor veel kerkleiders is de oorlog van Rusland tegen Oekraïne, die in 2022 begon, gericht tegen het christelijk getuigenis. Oekraïne wordt vaak de Biblebelt van Oost-Europa genoemd, met honderdduizenden christenen. Het land is een centrum voor zendingsactiviteiten en gemeentestichting in heel Europa.
Franklin Graham, wiens organisatie Samaritan’s Purse in Oekraïne voortdurend praktisch en missionair actief is, stelde: „Er zijn daar vandaag de dag zoveel geweldige christelijke leiders, gemeenten, leraren en kerkwerkers, die hun gemeenten dienen in deze tijden van extreme ontberingen en gevaar. Ze zijn niet bevreesd om het Evangelie te brengen.”
„Heilige onderneming”
Anderzijds wordt Oekraïne er steeds vaker van beschuldigd dat het ook zelf de geloofsvrijheid beperkt en kerken van Russisch-orthodoxe signatuur sluit. President Zelensky gaf tijdens een interview met Ben Shapiro, medeoprichter van ”Daily Wire”, toe dat Oekraïne hard is opgetreden tegen sommige kerkleiders die de regering verdenkt van banden met Rusland. Hij ontkende de bewering dat Oekraïne religieuze vrijheid onderdrukt maar stelde wel: „De kerk in Moskou is gewoon een agentschap van de KGB. Iedereen weet dat de speciale diensten van Rusland de Russisch-Orthodoxe Kerk controleren. En dat kan niet. Daarom hebben wij in 2024 een wet aangenomen die kerken en religieuze groeperingen die banden met Moskou hebben, verbiedt.”
De aanleiding voor die wet was dat de Russische Wereldvolksraad, onder leiding van de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill, in maart 2024 de invasie van president Poetin in Oekraïne bestempelde als een „heilige onderneming”. Het decreet, gepubliceerd door het Patriarchaat van Moskou, omschreef de oorlog als een strijd tegen het „criminele regime van Kyiv” en het westerse „satanisme”. Het noemde de invasie een „speciale militaire operatie”.
Het is duidelijk dat de lokale bevolkingen, zowel in Rusland als in Oekraïne, snakken naar vrijheid om God een plaats in hun leven te geven en steun te vinden bij elkaar en in de kerk, om hun leed samen te kunnen dragen.
De auteur is verbonden aan denktank Inspiratio.
