Guido de Brès had geen paus maar een Koning
Terwijl de letters uit mijn pen drupten, keken op het Sint-Pietersplein in Rome duizenden afwachtingsvol naar de schoorsteen van de Sixtijnse Kapel. Tot dan kringelde er alleen maar zwarte rook op. Eeuwige zeurkousen lezen in het rooksignaal verborgen racisme: wit of zwart. Nooit een zwarte paus, altijd een witte. Hoe bedenk je het.
Maar liefst 133 kardinalen zaten ditmaal twee dagen achter slot en grendel. Na het ”extra omnes” (”iedereen eruit”) bleven alleen de roodgetabberde prelaten achter. Niet allen. Tachtigplussers hebben geen kiesrecht meer. Natuurlijk klagen die over leeftijdsdiscriminatie.
Ooit koos het kerkvolk zelf zijn opperhoofd, later deden de kardinalen dat. In 1586 bracht paus Sixtus V de hoeveelheid kiesmannen op zeventig, analoog aan het aantal ouderlingen die Mozes bijstonden in zijn bestuurstaak. In 1958 doorbrak paus Johannes XXIII deze traditie.
Donderdagavond. Witte rook. Klokgelui. Een eminentie verschijnt. Het schalt door de wereld: „Habemus papam.” „We hebben een paus.” Wie is de gelukkige, of ongelukkige...? Een Amerikaan. „Nee hè...?”, mompel ik, wetend van de ambities van ”The Donald”. Postte hij niet een foto van zichzelf in pauselijk staatsiegewaad? De heraut van de Romeinse curie, het bestuur van de Rooms-Katholieke Kerk, noemt de naam van de gekozene: kardinaal Robert Prevost. Een jongeling van slechts 69 levensjaren. Leo XIV heet hij voortaan. De pausnaam is altijd een program.
De niet-katholieke Trump was geen kanshebber. Maar ik begrijp hem wel. Een paus kan niet worden afgezet en kan in principe doen wat hij wil. Onaantastbaar is hij en alleen verantwoording schuldig aan God. Wist Trump van Johannes XXIII? Toen aan hem gevraagd werd hoeveel mensen er in de curie werkten, antwoordde hij schalks: „Ik schat ongeveer de helft...” Trump zou er gelijk de bezem door halen. Maar een ministaatje van 44 hectare, met een oppermachtig bestuursorgaan en een legertje van honderd Zwitsers voorzien van middeleeuwse hellebaarden, zou hem te benauwd zijn.
De kieskardinalen waren er dit keer snel uit. Zij kenden ongetwijfeld de geschiedenis van het conclaaf ter verkiezing van een paus. Toen de leden van dit college in 1216 eindeloos treuzelden, sloot het ongeduldig geworden volk hen op. In 1268 herhaalde de geschiedenis zich. Toen sloopte men na achttien maanden het dak boven hun hoofden vandaan en gaf men hun alleen nog water en brood.
Rome heeft slechts één paus, protestanten hebben er velen. Toen Guido de Brès om zijn verzet tegen on-Bijbelse opvattingen van Rome met de dood bedreigd werd, zei hij niet: „Habemus papam”, maar „Habemus regem.” „Wij hebben een Koning.” Daar gaat het om. Voor Rome en Reformatie.
Postte Trump niet een foto van zichzelf in pauselijk staatsiegewaad?
