”Hij”, ”zij” of ”het”?
„Man en vrouw schiep Hij hen”, zegt Mozes in Genesis 1. Ook wie andere opvattingen heeft over het ontstaan van het leven, hoeft slechts z’n ogen open te doen om vast te stellen dat de mensheid uit twee geslachten bestaat. Toch is er een stroming die dat verschil liefst zo klein mogelijk maakt.
Het is bijna aan de orde van de dag: berichten rond transgenders en genderneutraliteit. Een paar sprekende voorbeelden van vorige week.
De Anglicaanse Kerk gaat een nieuwe feestelijke ceremonie invoeren waarmee mensen kunnen vieren dat hun geslacht is veranderd. Deze plechtigheid bestaat uit de doop of, als de persoon al gedoopt is, uit de bevestiging daarvan. De man die zich heeft laten veranderen in een vrouw, of andersom, wordt dan plechtig bij zijn nieuw gekozen naam genoemd om die verandering te markeren.
Ander voorbeeld: een Amerikaanse vader noemt het kind van hem en zijn mannelijke partner ”Zo” en weigert aan te geven of het een jongetje of meisje is. Zo wordt genderneutraal opgevoed en mag later zelf kiezen of ‘het’ een ‘hij’ of een ‘zij’ wil zijn. Beide ouders zijn transmannen, vrouwen die hun lichaam hebben laten veranderen in dat van een man.
Ook in Nederland is de discussie over dit thema volop gaande. Dit voorjaar presenteerde minister Van Engelshoven de Emancipatienota 2018-2021. In verschillende kerkelijke kringen circuleren verklaringen en nota’s over seksuele diversiteit. Tegelijkertijd neemt de spraakverwarring toe.
Geen wonder, want het betreft een heel complex onderwerp en achter de verschillende informatiebronnen zitten vaak politieke of ideologische drijfveren.
Wat is een transgender precies? En wat heeft dat te maken met genderneutraliteit? En wat zegt de Bijbel daarover? De eerste stap om daar een afgewogen mening over te vormen, is weten hoe de vork in de steel zit, want deze vragen lenen zich niet voor simpele antwoorden.
Transgender
Wat is een transgender?
Iemand is transgender als hij of zij een ander geslacht ervaart dan zijn biologische geslacht. Iemand met mannelijke geslachtskenmerken voelt zich vrouw, of andersom. Lichamelijk is aan zo’n man niets vrouwelijks, ook niet in zijn hormonen, cellen of chromosomen. Toch beleeft hij zichzelf als vrouw.
Transgender gevoelens komen regelmatig voor bij jonge kinderen en blijken dan uit gedrag of uit de voorkeur voor speelgoed en kleding van het andere geslacht. Bij een groot deel van de kinderen verdwijnen die gevoelens tijdens of na de puberteit. Volgens schattingen van het Rutgers Kenniscentrum voor seksualiteit is 1,3 procent van de mannen en 0,9 procent van de vrouwen transgender.
Hoe reageren transgenders op die gevoelens?
Dat varieert sterk. Die gevoelens kunnen lang verborgen blijven. Een deel van de transgenders komt er voor uit en gaat zich anders kleden. Is er sprake van een ernstig probleem, dan wordt dat genderdysforie genoemd. Vaak volgen gesprekken met een psychiater en een psycholoog. Iets minder dan de helft van de transgenders wil een behandeling ondergaan om zijn geslachtskenmerken te laten aanpassen aan het geslacht zoals hij of zij zich voelt. Dat is een ingrijpende behandeling, hetzij via hormoonkuren of via een operatie of beide. De behandeling is niet altijd succesvol. Vorig jaar meldden zich 1000 personen voor zo’n behandeling.
Ons geslacht ligt toch al helemaal vast vóór de geboorte?
Iemands biologisch geslacht wordt al bepaald bij de bevruchting van de eicel. Maar behalve die geslachtsorganen en -kenmerken is er ook de psychische beleving, het gevoel. Bij transgenders is het biologische geslacht wel duidelijk maar wijkt het gevoel daarvan af.
Er zijn ook mensen van wie de geslachtskenmerken onduidelijk zijn. De ontwikkeling van geslachtsorganen kan tijdens de zwangerschap beïnvloed worden, bijvoorbeeld door hormonen. Van 1 op de 4500 kinderen is bij de geboorte niet duidelijk of het een jongetje of meisje is. Er zijn ook kinderen met chromosoomafwijkingen, zoals het syndroom van Turner (1 op de 2500 meisjes). Opgeteld gaat het naar schatting om 0,5 procent van de bevolking, waarvan een deel het niet eens van zichzelf weet. Deze afwijkingen heten intersekse (vandaar de i in de term LHBTi). Omdat het om biologische afwijkingen gaat, staat dat helemaal los van het transgender zijn.
Genderneutraliteit
Wat betekent gender?
Naast de begrippen ”geslacht” en ”sekse” is het woord ”gender” binnengedrongen in de Nederlandse taal. Oorspronkelijk zijn deze drie woorden gebruikt om aan te duiden of iemand man of vrouw is. Inmiddels heeft gender een ruimere betekenis gekregen. Jongens voetballen en zijn stoer, meisjes zijn lief en spelen met poppen. Vrouwen zijn zorgzaam, mannen doen het zware werk. Dat geheel aan eigenschappen, gedragingen en rolpatronen die vanouds horen bij mannen en vrouwen, bepalen iemands gender.
Waarom streeft de overheid naar genderneutraliteit?
Het streven naar genderneutraliteit betekent de bewuste keuze om het onderscheid tussen de mannelijke en vrouwelijke genderidentiteit zo klein mogelijk te maken. Minister Van Engelshoven spreekt liever over genderdiversiteit, om zoveel mogelijk ruimte te bieden aan eigen keuzes. Het kabinet wil dat mensen zich niet langer door traditionele normen in hokjes laten plaatsen.
De klassieke verdeling van rollen van man en vrouw, de stereotypen, moet doorbroken worden: laten meisjes gerust voor techniek kiezen en jongens voor de pabo.
Welke drijfveer zit hierachter?
Dat is indringend beschreven door Gabriele Kuby, een Duitse sociologe, in haar boek ”De seksuele revolutie”. Het biologische geslacht is „een ‘dictatuur van de natuur’ boven de vrije zelfdefinitie van de mens. Hieruit moet de mens zich bevrijden. (…) Man en vrouw, huwelijk en gezin, vader en moeder, seksualiteit en vruchtbaarheid, hebben geen aanspraak op natuurlijkheid, veeleer vormen zij de aanleiding tot de hegemonie van de man over de vrouw en van de heteroseksualiteit over alle andere vormen van seksualiteit. Dit moet tot de wortel uitgeroeid worden.”
Zo bont maakt Van Engelshoven het niet in haar Emancipatienota, maar om haar heen dendert de trein al verder. Zoals bij de Utrechtse pedagoog Joyce Endendijk, die in het Algemeen Dagblad ouders waarschuwde om geen roze en blauwe geboortekaartjes voor hun kinderen te kiezen, geen typische jongens- en meisjesnamen te geven en verschillende soorten speelgoed aan te bieden. Of bij Philip Tijnsma van het COC die tegen de NOS zei: „Het gaat erom dat je in het dagelijks leven geconfronteerd wordt met: ben je een man of een vrouw, terwijl het niet boeit. Wat gaat het de overheid aan wat er in mijn onderbroek zit?”
Met twee woorden
Zorgvuldigheid is geboden bij de meningsvorming over deze twee gevoelige thema’s. Het is glashelder dat de genderideologie een satanische list is om de scheppingsorde omver te werpen. Die moet radicaal tegengewerkt worden. Christenen dienen zich juist te onderscheiden door de scheppingsrol van man en vrouw te benadrukken in kleding, gedrag en hun rol in gezin en samenleving. Er is ook een andere kant die niet onbenoemd mag blijven: genderideologen springen ook in de bres voor vrouwen die slachtoffer worden van onderdrukking, eerwraak, verkrachting en besnijdenis.
De discussie over transgenders mag niet verward worden met die over de genderideologie. De meeste transgenders hebben geen behoefte aan genderneutraliteit en een speciaal toilet. Hun probleem mag ook niet ontkend worden. Door de zondeval zijn er mensen met Downsyndroom, kanker of een depressie, en zijn er ook transgenders. Zij verdienen zonder uitzondering aandacht, steun en zorg, maar hun behandelwens moet wel binnen Bijbelse kaders blijven.