De redactie sluit dit liveblog.

In het centrum van Breda kwamen zaterdagmiddag op verschillende plekken groepen mensen bijeen. Volgens een woordvoerder van de politie zijn zo’n tweehonderd boetes uitgedeeld voor het niet naleven van de coronamaatregelen. Inmiddels is het weer rustig in de binnenstad.

Een persoon werd aangehouden voor het beledigen van een agent. Hoeveel mensen er in totaal op de been waren kan de woordvoerder niet zeggen, maar het waren er „te veel”. Volgens Omroep Brabant werd er gefeest en gedronken. De politie vroeg mensen te vertrekken en sommigen deden dat, maar anderen „maakten een blokje om en doken dan ergens anders weer op”, aldus de politiewoordvoerder.

Rond 18.00 uur heeft de gemeente Breda ook een park in de stad afgesloten, omdat het er te druk werd. Volgens de politie wordt in het park ook ’s avonds nog toezicht gehouden.

Eigenlijk zou zaterdag in Breda de 538 Oranjedag plaatsvinden, een Fieldlab evenement met 10.000 mensen. Of de groepen mensen in het centrum op het afgelaste evenement af waren gekomen, kan de woordvoerder van de politie niet zeggen.

Volgens de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) heeft een interview in het AD met de vaccinatiebaas bij het RIVM, Jaap van Delden, geleid tot „verontwaardiging en onrust” onder huisartsen. In het interview reageert Van Delden op berichten van huisartsen dat er geregeld vaccins van AstraZeneca overblijven, omdat sommige 60- tot en met 64-jarigen hun prik niet komen halen.

„Als ik 66 zou zijn en de huisarts zou me bellen, zou ik me ook afvragen: vandaag AstraZeneca, of over twee of drie weken Pfizer?”, aldus Van Delden. „We gaan huisartsen daarom nog preciezer beleveren, zodat kleinere leveringen mogelijk zijn en ze daardoor minder overhouden.” Ook zegt de vaccinatiebaas in de krant dat het vaccin van AstraZeneca binnenkort niet meer nodig zal zijn.

De LHV schrijft in een verklaring op de website dat in het interview het beeld wordt geschetst dat „de inzet van AstraZeneca nauwelijks nog nodig zou zijn in de vaccinatiestrategie”. En dat terwijl het vaccin volgens de LHV juist „erg belangrijk” is in deze weken.

Het kost huisartsen al veel moeite om de opkomst hoog te houden, aldus de vereniging. „Dit helpt daar absoluut niet in. Dat hebben we ook aan het RIVM laten weten.” Ook het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) noemt de uitspraken van Van Delden „onhandig”. Huisartsen bemerken volgens een woordvoerster veel onrust over het vaccin onder 60- tot en met 64-jarigen, nadat de vaccinatiestrategie vanwege bijwerkingen werd gewijzigd. „Dit gaat alleen maar extra vragen opleveren.”

Het RIVM laat in een verklaring op Twitter weten de onrust die na het interview is ontstaan „te betreuren”. Het instituut noemt AstraZeneca „een goed vaccin dat bescherming biedt tegen de gevolgen van Covid”. Ook prijst het RIVM „al het werk dat in dit Covid-jaar is verzet door de huisartsen”.

In een brief aan het ministerie van Volksgezondheid vroegen twee artsen zaterdagochtend om een „duidelijke en voor iedereen begrijpelijke” voorlichtingscampagne over de coronavaccinatie. Zij merken dat veel informatie nu aan een deel van de bevolking voorbijgaat, met name in achterstandswijken. De LHV en het NHG ondersteunen die oproep. „We moeten ons samen - overheid en uitvoerders - inzetten voor eerlijke, heldere voorlichting over de vaccins”, aldus de LHV. „Het zou goed zijn als het RIVM laat weten dat zij daar nog steeds voor staan en samen met ons helpen de vaccinatiebereidheid hoog te houden.”

Het kabinet zou een nieuw advies aan de Gezondheidsraad moeten vragen over de inzet van het vaccin van AstraZeneca. Dat vinden de Partij voor de Arbeid en D66.

Aanleiding voor de oproep is een mededeling van het Europees geneesmiddelenbureau EMA van vrijdag. Dat zei, na verdere bestudering van het vaccin, dat de voordelen ervan opwegen tegen de nadelen, voor alle volwassenen.

In Nederland wordt het vaccin alleen nog ingezet bij mensen tussen 60 en 64 jaar, vanwege een zeer zeldzame, maar ernstige bijwerking die kan optreden. Het gaat om een combinatie van trombose en een laag aantal bloedplaatjes. Enkele mensen zijn daaraan overleden, waaronder één vrouw in Nederland.

Coronaminister Hugo de Jonge nam het besluit om het vaccin alleen in te zetten bij oudere mensen na een advies van de Gezondheidsraad, maar de mededeling van het EMA is volgens PvdA-Kamerlid Attje Kuiken reden om de raad te vragen om een nieuw advies.

D66’er Jan Paternotte sluit zich daarbij aan. Hij wijst erop dat in Canada het vaccin wel wordt ingezet bij mensen tussen 40 en 60 jaar en dat premier Justin Trudeau en diens vrouw Sophie net hun eerste Astra-prik hebben gehad.

Kuiken en Paternotte zijn daarnaast ontstemd over een interview dat Jaap van Delden, chef vaccinaties bij het RIVM, gaf aan het AD. Daarin zei hij dat het AstraZeneca-vaccin binnenkort niet meer nodig is. Van Delden wekt daarmee de indruk dat het een tweederangsvaccin is, vinden de twee Kamerleden. Kuiken wil opheldering van De Jonge.

Het ministerie van Volksgezondheid schat dat tot nu toe iets meer dan 5 miljoen coronaprikken zijn gezet. Het gaat om eerste inentingen en herhaalprikken bij elkaar. Het geschatte aantal op het coronadashboard staat nu op 5.039.385 toegediende vaccindoses.

Naar verwachting worden deze week, die loopt van 19 tot en met 25 april, in totaal 729.732 vaccinaties gezet. Het daadwerkelijke aantal kan anders zijn, bijvoorbeeld omdat mensen hun afspraak afzeggen. Afgelopen zeven dagen zijn volgens het dashboard gemiddeld iets meer dan 96.000 prikken per dag gezet.

Het vaccinatiecijfer, dat dagelijks wordt bijgewerkt op het coronadashboard, is deels gebaseerd op berekeningen. Gegevens van zorginstellingen en huisartsenpraktijken stromen nog niet automatisch binnen in een centraal systeem van het RIVM. Daarom wordt het aantal prikken dat daar is gezet bepaald op basis van afgeleverde doses. Daarin zit dan de aanname dat die in de dagen na bezorging daadwerkelijk zijn toegediend. GGD’en, die het meest prikken, leveren wel harde cijfers aan.

Na ruim een jaar mogen studenten weer één dag in de week onderwijs volgen op de hogeschool of universiteit. Vier studenten –hbo, eerstejaars, bachelor en master– blikken terug én vooruit.

Lees ook

Hoger onderwijs heropent: eindelijk even weg van studentenkamer

Het aantal nieuwe coronagevallen is afgelopen etmaal opnieuw gedaald. Tussen vrijdagochtend en zaterdagochtend zijn bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 8123 nieuwe coronagevallen geregistreerd. Dat zijn er 1152 minder vergeleken met de voorgaande dag. Aanvankelijk berichtte het RIVM vrijdag over 9292 nieuwe gevallen, maar dat aantal werd iets naar beneden bijgesteld.

Ook vrijdag daalde het aantal nieuwe besmettingen. De dagen daarvoor nam het aantal op dagbasis juist toe.

Het aantal nieuwe besmettingen ligt zaterdag iets onder het weekgemiddelde. Het RIVM heeft in de afgelopen zeven dagen 58.037 positieve tests geregistreerd. Dat komt neer op gemiddeld 8291 nieuwe besmettingen per dag.

Het aantal coronapatiënten op de Nederlandse intensive cares is zaterdag gedaald met 21, de grootste afname sinds 13 maart. In totaal liggen nu nog 816 mensen met corona op de ic’s, meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Donderdag nam het aantal coronapatiënten op de ic’s nog toe met 17, de grootste stijging sinds 8 april. Vrijdag meldde het LCPS dat de intensive cares tegen hun „maximale capaciteit” aan zitten. Op die dag nam het aantal coronapatiënten op de ic’s af met twee.

Op de verpleegafdelingen nam het aantal coronapatiënten zaterdag net als op de ic’s flink af, met 78 tot 1698. In totaal zijn nu 2514 patiënten met Covid-19 opgenomen in de Nederlandse ziekenhuizen, 99 minder dan vrijdag.

Een 40-jarige man is op het Spaanse eiland Mallorca opgepakt wegens het moedwillig verspreiden van het coronavirus, waardoor collega’s besmet raakten en het virus vervolgens ook op anderen overdroegen.

Volgens de Spaanse politie wordt de man verdacht van het met opzet toebrengen van lichamelijk letsel aan 22 mensen, onder wie drie baby’s. De politie kwam op het spoor van de man na een virusuitbraak in de plaats Manacor op het toeristeneiland. Het bleek dat de verdachte ondanks symptomen gewoon naar zijn werk ging en naar de sportschool, ofschoon hij meer dan 40 graden koorts had en nieste. Zijn baas en zijn collega’s droegen hem op naar huis te gaan en zich te laten testen, maar hij bleef gewoon doorwerken. Ook na zijn coronatest wachtte hij niet thuis de uitslag af, maar ging de volgende dag gewoon naar zijn werk en naar de sportschool.

Duitsland is van plan de meeste reizigers uit India te weren. Volgens regeringsbronnen wordt dit besluit maandag officieel bekendgemaakt. Het reisverkeer zou worden beperkt vanwege zorgen over de Indiase coronavariant.

In Duitsland waren tot zaterdag 25 besmettingen met deze variant bekend. Deze mutatie van het coronavirus is mogelijk extra besmettelijk. Meerdere landen besloten al eerder om het reisverkeer met India te beperken.

Volgens de bronnen gaan er wel enkele uitzonderingen op het inreisverbod gelden. Duitsers en mensen met een verblijfsvergunning mogen volgens hen nog wel vanuit India terugkeren, maar moeten voor de reis een negatieve coronatest tonen en bij aankomst in quarantaine.

India zit momenteel midden in een zware tweede coronagolf, die volgens experts zijn hoogtepunt nog niet heeft bereikt. Dagelijks worden honderdduizenden mensen positief getest. Door de vele besmettingen kunnen de testcentra de toestroom niet aan. Ook de ziekenhuizen zijn overbelast; er zijn niet genoeg medicijnen en bedden voor alle ernstig zieke coronapatiënten.

In het centrum van Rotterdam hebben zich zaterdagmiddag opnieuw een paar honderd mensen verzameld op het Stadhuisplein voor een’Mars voor Vrijheid’ tegen de coronamaatregelen. Er zijn ook behoorlijk wat agenten aanwezig.

De demonstranten lopen onder begeleiding van de politie vanaf ongeveer 14.30 uur van het Stadhuisplein over de Karel Doormanstraat en de Nieuwe Binnenweg naar het Schouwburgplein, waar de mars eindigt. De actievoerders zijn het oneens met het coronabeleid. Vorige week demonstreerden ze ook al in Rotterdam na een oproep op sociale media, genaamd ‘Mars voor Vrijheid: Mijn leven, mijn kinderen, mijn keuze.’ Dit protest liep toen volgens de politie gemoedelijk.

Hoewel het coronavirus ongeacht geloofsovertuiging slachtoffers maakt, heeft de pandemie in veel landen ingrijpende gevolgen voor de godsdienstvrijheid.

Lees ook

Coronavirus zet vrijheid van godsdienst onder druk

Een keur aan organisaties is betrokken bij de bewaking van vaccins en medicijnen. Denk aan het Europees Geneesmiddelenagentschap, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen en bijwerkingencentrum Lareb. Hoe zijn de rollen verdeeld? Zeven vragen.

Lees ook

Tal van organisaties zien toe op veiligheid vaccin en medicijn

In een brief aan het ministerie van Volksgezondheid vragen twee artsen om een „duidelijke en voor iedereen begrijpelijke” voorlichtingscampagne over de coronavaccinatie. De opstellers, de Rotterdamse huisarts Shakib Sana en hoogleraar en internist aan het Erasmus MC Robin Peeters, merken dat veel informatie nu aan een deel van de bevolking voorbijgaat, met name in achterstandswijken. Hun oproep krijgt de steun van een lange lijst zorgverleners, beroepsverenigingen van artsen en verpleegkundigen, en een aantal ziekenhuizen.

Volgens Sana en Peeters heeft de wisselende vaccinatiestrategie van de overheid geleid tot grote angst en twijfel onder kwetsbare mensen in achterstandswijken. „Mensen die toch al beperkte en vaak eenzijdige informatie uit hun omgeving ontvangen, blijken hun keuzes op die angst en twijfel te baseren. Dat is invoelbaar doordat er vooral veel aandacht is voor de zeldzame bijwerkingen, zonder op eenvoudige wijze de gevaren van de ziekte ernaast te zetten.” De vaccinatiebereidheid is daardoor in die wijken erg laag, terwijl daar de kans om met corona besmet te raken en eraan te overlijden juist relatief hoog is.

Bovendien is de informatie uit de persconferenties van premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge volgens Sana en Peeters nogal formeel en bereikt die daarom 35 procent van de bevolking niet. Daarom moet er heldere en toegankelijke voorlichting komen voor „personen die de taal onvoldoende machtig zijn en het niet zo snel kunnen volgen”. Het medische duo pleit voor een grootschalige campagne via landelijke maar ook vooral lokale media. Ook willen ze dat de overheid gebruikmaakt van buurt- en clubhuizen, kerken en moskeeën, azc’s en markten om informatie te verspreiden.

„Dé uitweg uit de pandemie is: een groot deel van de bevolking vaccineren”, aldus Sana en Peeters. Ze hebben hun pleidooi ook opgesteld als petitie, die vanaf zaterdag kan worden ondertekend.

Het ministerie van Volksgezondheid laat weten volgende week de huisartsen uit te willen nodigen, om te praten over wat er nog meer kan worden gedaan om alle bevolkingsgroepen te bereiken. „We doen qua communicatie al veel, net als veel gemeenten soms zelfs op wijkniveau”, zegt een woordvoerder. „Als er meer nodig is wat werkt voor bepaalde doelgroepen willen we daar altijd naar kijken, gezien het belang van vaccinatie.”

Om zoveel mogelijk mensen te bereiken is onder meer de basisfolder over corona beschikbaar in tien talen, en is er ‘Steffie’, een online-uitleghulp waar in begrijpelijke taal informatie te vinden is.

RIVM-directeur Jaap van Dissel liet zich donderdag tijdens de coronabriefing in de Tweede Kamer positief uit over de ontwikkelingen van de coronacrisis.

Lees ook

Zwart coronascenario botst met positief vooruitzicht

„Mensen uit alle lagen van de bevolking moeten de kans krijgen om op basis van juiste informatie een afweging te maken”, schrijven ze. „Informatie vanuit de media met uitvergroting van risico’s moet niet de enige bron zijn voor kwetsbare groepen. Als nieuws over de zeldzame bijwerkingen mensen kan bereiken, dan kan via dezelfde kanalen duidelijke informatie over vaccins ook die mensen bereiken.”

De gezondheidsschade door Covid-19 is niet gelijk verdeeld, schrijven ze verder. „Mensen met minder geld, een lagere opleiding, slechtere werk- en woonomstandigheden worden harder getroffen dan de meer welgestelden. In achterstandswijken is de kans om besmet te worden tweemaal zo hoog, en de kans om aan Covid-19 te overlijden ook tweemaal zo hoog.”

India meldt 346.786 nieuwe besmettingen met het coronavirus, voor de derde dag op rij een wereldwijd dagrecord.

Ziekenhuizen in het Aziatische land kunnen door de vele infecties niet alle ernstig zieke coronapatiënten behandelen.
Bij de autoriteiten zijn ook 2624 nieuwe coronagerelateerde sterfgevallen geregistreerd, een landelijk record. Experts vrezen dat de werkelijke cijfers hoger zijn, mede doordat er niet genoeg coronatesten zijn, en dat het nog zeker drie weken duurt voordat de piek van de tweede golf wordt bereikt.

Ziekenhuizen hebben door de grote toestroom van patiënten niet genoeg bedden om iedereen op te nemen. Bij de behandeling komen ze ook nog eens in de problemen door een tekort aan medische zuurstof en andere medicijnen. Dat heeft op meerdere plekken tot sterfte geleid, waaronder volgens lokale media recentelijk in Jaipur en Amritsar.
De regering gebruikt militaire vliegtuigen en treinen om zuurstof en andere medicijnen naar de hardst getroffen regio’s te sturen. In Lucknow, waar de ziekenhuizen en crematoria overbelast zijn, worden de zuurstoftanks door gewapende bewakers naar ziekenhuizen geëscorteerd.

India, dat 1,3 miljard inwoners telt, heeft sinds het begin van de pandemie 16,6 miljoen coronabesmettingen geregistreerd. In februari werden meermaals minder dan 10.000 nieuwe infecties per dag gemeld, maar de coronacrisis raakte deze maand in stroomversnelling. Officieel zijn bijna 190.000 Indiërs overleden aan Covid-19.

Jaap van Delden, de vaccinatiebaas van het RIVM, denkt dat de miljoenen doses van het AstraZeneca-vaccin die Nederland na half mei geleverd krijgt, grotendeels niet meer worden gebruikt. Dat zegt hij tegen het AD. Reden is dat er de komende tijd zoveel coronavaccins worden geleverd, dat die van AstraZeneca al snel niet meer nodig zijn.

Het vaccin is minder populair vanwege de berichten over de mogelijke bijwerking van trombose. Op sommige plekken kwamen veel mensen uit de doelgroep van 60- tot 64-jarigen hun prik niet halen. In totaal ontvangt Nederland 11,7 miljoen vaccins. De niet gebruikte worden mogelijk over armere landen verdeeld.

„Tot nu toe kunnen 60- tot 64-jarigen geen ander vaccin krijgen. Later dit jaar kan dit veranderen”, stelt Van Delden. „Het kan straks zo zijn dat je je nog eens op één bepaalde groep richt, om daar de vaccinatiegraad te verhogen. Bij die groepen zou je veegrondes kunnen houden, waarbij je iedereen die niet gevaccineerd is nog een keertje langs gaat.”

Van Delden geeft tegen de krant toe dat de overheid niet precies weet hoeveel prikken er tot nu toe zijn gezet, omdat de registratie van de vaccinatie bij huisartsen en in zorginstellingen fors achterloopt. „Ja, dat is lastig. Er zit gewoon marge in dat getal, dat zou ik zelf natuurlijk ook liever anders zien. Schattingen zijn niet zo comfortabel. Je werkt liever met registraties,” aldus Van Delden.

De Amerikaanse farmaceutische toezichthouder FDA heeft een einde gemaakt aan de eerder aanbevolen pauze met het gebruik van het Janssen-coronavaccin, meldt The New York Times. De FDA heeft dat besluit genomen op basis van een advies van het het Amerikaanse centrum voor ziektepreventie (CDC), eerder vrijdagavond. Dat beval aan om het gebruik van het Leidse Janssen-coronavaccin te hervatten. Experts van de gezondheidsdienst stellen dat de voordelen van het middel opwegen tegen de nadelen.

De FDA zal een waarschuwingslabel bij de Janssen-vaccins voegen, waarop mensen worden gewaarschuwd voor een potentieel risico op zeldzame gevallen van vorming van bloedstolsels na toediening van het vaccin.

De VS schortten het gebruik van het vaccin van het dochterbedrijf van farmaceut Johnson & Johnson vorige week dinsdag op nadat zeker zes relatief jonge mensen na vaccinatie te maken kregen met een zeer zeldzame en gevaarlijke combinatie van bloedstolsels en een laag aantal bloedplaatjes. Een van hen overleed, en later kwam er nog een tweede sterfgeval bij.
„Het Janssen-coronavaccin wordt aanbevolen voor personen vanaf 18 jaar onder de noodvergunning van de FDA”, liet het CDC-adviescomité vrijdagavond weten. Dat stemde eerder op de avond over het uit te brengen advies.

In de VS waren een kleine 7 miljoen prikken met het Janssen-vaccin gezet. Volgens nieuwszender CNN beschikken de VS nog over ruim 9 miljoen doses.

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) had het Janssen-vaccin goedgekeurd voor gebruik in de EU, maar Johnson & Johnson riep na het Amerikaanse besluit op het voorlopig niet te gebruiken. Na een nieuwe positieve beoordeling van het EMA dinsdag, werden deze week ook in de EU de eerste Janssen-prikken gezet. In Nederland was dat woensdag in Leiden.

Zwangere vrouwen kunnen zich veilig laten vaccineren tegen corona. Dat staat in een nieuw advies dat is opgesteld door werkgroep COVID-19 & Zwangerschap, meldt de Federatie Medisch Specialisten (FMS).

Lees ook

Nieuw advies aan alle zwangere vrouwen om zich te laten inenten

In kerken die meer dan 300 zitplaatsen hebben, geldt een bezettingsgraad van maximaal 10 procent. Voorwaarde is wel dat alle voorzorgsmaatregelen rond corona in acht worden genomen, aldus het CIO vrijdag. De organisatie vraagt de aangesloten kerkgenootschappen om de eigen gemeenten en parochies hierover te adviseren. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) heeft de kerken gevraagd terughoudend om te gaan met de versoepeling en die bij voorkeur stapsgewijs door te voeren.

Woensdag (28 april) is ook de dag dat de horeca de terrassen weer mag openen, in eerste instantie van 12.00 tot 18.00 uur. Tijdens de persconferentie van het kabinet, dinsdag, werden de kerken niet apart genoemd.