Directeur Cees van Doorn van uitzendbureau VDU uit Waardenburg, is uitermate tevreden over de nieuwe poule aan werknemers waar hij uit kan putten. De markt van arbeidsmigranten uit Oost-Europa staat aan de vooravond van een grote verandering. Pools personeel maakt plaats voor werkvolk uit Moldavië. Veelal serieuze christenen, vaak baptisten, met een hoog arbeidsmoraal en meestal van onbesproken gedrag.

De trend is al enige tijd gaande, vooral veroorzaakt door de economische opleving in Polen, legt Van Doorn uit. „Bedrijven en nieuwe woningen schieten er als paddestoelen uit de grond. Daarvoor is veel personeel nodig, vooral uit het hogere segment. Met als gevolg dat de salarissen stijgen. Er is voor hen minder noodzaak om werk te zoeken in Nederland. Dus moeten we steeds meer een beroep doen op de onderlaag van de samenleving daar.”

Zonder arbeidsmigranten kan de Nederlandse economie niet draaien. Met name de agrarische sector, zoals fruitteelt, sierteelt en glastuinbouw, is er inmiddels volledig van afhankelijk.

Schrapen

Nederlandse werknemers zoeken liever een baan bij andersoortige bedrijven. Maar inmiddels is het ook flink schrapen om gemotiveerde ‘buitenlanders’ te vinden. „Op dit moment komt 80 procent van onze duizend uitzendkrachten uit Polen”, vertelt Van Doorn. „Maar als de economie daar zo blijft draaien als nu, is dat over zo’n drie jaar nog maar de helft.”

De eigenaar van het Waardenburgse uitzendbureau voorziet al zo’n twintig jaar de arbeidsmarkt van met name personeel uit het voormalige Oostblokland. En met hen was er jarenlang vrijwel nooit een probleem. „En die oudere garde werkt nog steeds bij ons. Sommigen zelfs al achttien jaar in vaste dienst. We pompen niet zomaar mensen rond.

Maar je ziet helaas onder de jongere generatie een andere mentaliteit ontstaan. Ze zijn op zoek naar avontuur, willen nauwelijks meer overwerken en veranderen snel van baan. Geld wordt vrijwel direct opgemaakt, sparen is er niet meer bij. Gisteren heb ik nog drie mensen moeten ontslaan en naar hun thuisland teruggestuurd omdat ze zich niet fatsoenlijk gedroegen. Dat gebeurde vroeger nooit. ”

Daarbij komt dat het steeds lastiger is om Poolse werknemers naar Nederland te krijgen en ook huisvesting niet meer zo eenvoudig is. Conclusie: de agrarische sector heeft een probleem.

Enclave

Niet als het aan VDU ligt. De gespecialiseerde werkvoorziener die zich voornamelijk richt op Betuwse fruittelers, vist inmiddels in een nieuwe vijver: Moldavië. „Het is eigenlijk een enclave in Roemenië. Hoewel het de inwoners geld en tijd kost, hebben ze recht op een Roemeens paspoort en dus ook op werk in de EU.

Omdat de levensstandaard daar erg laag ligt, is een baan in Nederland dus financieel zeer aantrekkelijk voor ze. Daar komt bij dat ze de mentaliteit hebben van de vroegere Poolse arbeidsmigrant. Het zijn serieuze, harde werkers, vaak met bovendien een christelijke achtergrond. Ik ben ze op het spoor gekomen via kerken in de Betuwe die in die regio hulpprojecten hebben lopen. Alleen de taalbarrière is soms een probleem. Ze spreken meestal alleen Roemeens en Russisch.”