Oorlog relativeert. Dat blijkt wel uit de nieuwe Staat van het Gezin. Het percentage ouders dat aangeeft Nederland een fijn land te vinden om in te wonen, was al hoog (89 procent), maar scoort dit jaar nog hoger (94 procent). „Die stijging is opvallend. Ouders zijn zich er het afgelopen jaar meer bewust van geworden wat een voorrecht vrede is”, zegt Marjet Winsemius, directeur van Stichting Voor Werkende Ouders.

De organisatie legde voor het vierde jaar op rij tientallen vragen voor aan duizenden ouders. Het resulteerde in een rapport dat inzicht geeft in hoe gezinsvriendelijk Nederland is en wat de uitdagingen van ouders zijn. De inzichten moeten de politiek wakker schudden en de samenleving bewustmaken van de zorgen van ouders.

Onder dat tevreden gevoel van ouders borrelt volgens Winsemius wel degelijk iets. „Ouders trekken zich meer en meer terug in hun eigen, veilige kring. Dat komt doordat ze een afnemende gemeenschapszin ervaren.” Waarin die gemeenschapszin zich zou kunnen uiten? „Het gaat vaak om kleine dingen. Iemand die de deur voor je openhoudt als je met een kinderwagen loopt, een buurvrouw die even vraagt hoe het met de kinderen gaat of een begripvolle werkgever die niet moeilijk doet als je je dochter van school moet halen.”

Voor het eerst dit jaar geeft een flink aantal ouders ook aan last te hebben van mentale problemen. Sociale media zorgen voor hooggespannen verwachtingen. Maar ook de financiële situatie speelt een rol bij de toegenomen mentale problematiek. „Veel ouders zijn genoodzaakt allebei te werken, om de rekeningen te kunnen betalen. Tegelijkertijd hebben ze het idee dat ze meer tijd met hun kinderen door moeten brengen. Doen ze dat niet, dan voelt het alsof ze geen goede ouders zijn.”

Ook leggen sommige ouders zichzelf druk op, zegt Winsemius. „Sommigen willen hetzelfde leven blijven leiden als toen ze geen kinderen hadden. Dat is natuurlijk onhaalbaar.”

Gratis kinderopvang

Wat betreft de politiek, daar zijn veel ouders in teleurgesteld. Zo vindt ruim 78 procent van de ondervraagden dat de overheid onvoldoende maatregelen neemt die hen als gezin ondersteunen. „De politiek doet beloftes die ze niet waarmaakt. De kinderopvang zou al jaren gratis worden, maar dit kabinet stelt dat plan opnieuw uit. Ouders hebben het gevoel: er wordt niet naar onze wensen geluisterd.”

„Er zijn 2,6 miljoen gezinnen in Nederland. Dat zijn een hoop kiezers. Toch zijn er minimaal vijf verschillende ministeries die zich bezighouden met beleid dat gezinnen aangaat. Regelmatig gaan die voorstellen ook nog eens tegen elkaar in. Nergens is één overkoepelende visie of een duidelijke ouderschapsagenda.” Wat Winsemius betreft moet daar verandering in komen. Haar ideaal: een ministerie van Gezinszaken.

Het gesprek van de keukentafel moet daarom naar Den Haag gehaald worden, bepleit de directeur. Als ouders een plek aan de beleidstafel krijgen, komen problemen bovendien veel sneller bovendrijven, denkt ze. „Ouders lopen in de praktijk tegen tal van dingen aan. Waarom krijgt hun zoon op een normaal voortgezet onderwijs wel een diploma, maar hun dochter op het speciaal onderwijs niet? Waarom pakt de overheid vapen en suiker wel aan, maar doet ze weinig tegen onlineverslaving?”

Die plek aan tafel bij de overheid wordt binnenkort voor het eerst misschien werkelijkheid. Gijs Tuinman, staatssecretaris van Defensie, wil weleens weten wat ouders nu eigenlijk van de dienstplicht vinden. „We gaan graag met hem in gesprek.”