Kerkhervorming vloeit ongemerkt over in dankdag
Vraag een willekeurige medelander waar hij aan denkt op 31 oktober, negen tegen tien dat hij antwoordt: Halloween. Een avondje griezelen met heksen, geesten, spoken en skeletten. Bloederige outfits zijn de kers op de taart. Een ‘leuk verzetje’ in een tijd van massasterfte, nu de doodswals over de wereld dendert.
Halloween vult het vacuüm op dat de ontkerstening van onze wereld naliet. Het heeft onmiskenbaar heidense wortels. Het grijpt terug naar de tijd van de Kelten in Bretagne en op de Britse Kanaaleilanden. Op 31 oktober sloten die het lopende jaar af en dankten hun goden uitbundig voor de oogst. De zielen van de doden mengden zich dan tussen de levenden. De uitgeholde en verlichte pompoen op Halloween staat symbool voor een dolende ziel. Kortom: een duister feest om ver bij uit de buurt te blijven.
In de kerstening van Europa werd Halloween verbouwd tot herdenking van de gestorvenen. Rome viert nog altijd op 1 en 2 november Allerheiligen en Allerzielen. De Reformatie schafte beide af, ze waren te zeer verweven met bijgeloof en heidendom. Toch hebben protestanten deze week ook genoeg om bij stil te staan.
Op 31 oktober herdenken we de kerkhervorming van 1517. Niet mensen maar feiten staan centraal. Heilsfeiten. Het Woord kwam weer aan het woord! Voor Luther de grote schat van de Kerk. Dat Woord leert dat wij alleen uit genade, alleen door het geloof gered worden uit onze verlorenheid. Het wijst ons de weg van de lofprijzing. Soli Deo Gloria. De Schriften zijn vol van Christus. Ze zijn een lange heilsbelofte, dwars door Gods dreigingen over de zonde heen. Wie Christus zegt, zegt genade en omgekeerd. Luther had de Bijbel niet gelezen als hij er Christus niet in gevonden had. De Schriften zijn niet een bewijsplaats voor het eigen gelijk, ook niet bedoeld voor allerlei scherpslijperijen. Wij leren eruit hoe God over ons denkt en dat is niet best. Des te groter dan ook het wonder dat Hij het Evangelie deze wereld gaf. Christus’ handen druipen van genade. Hij is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Wie is dat niet? Calvijn benadrukte de eenheid van Woord en Geest. Hoe zouden wij anders tot geloof komen? Pas op: struikel niet over die woordjes ”alleen”. Genade, Christus, het geloof alleen.
Wie dat bijvalt zal met verloste zondaren instemmen: „Alle roem is uitgesloten, onverdiende zaligheên heb ik van mijn God genoten, ’k roem in vrije gunst alleen.” Geloven en loven vormen een tweespan. Zo vloeit kerkhervorming ongemerkt over in de dankdag.
