Oekraïne: bloedbad in Boetsja is slechts het topje van de ijsberg
Het is dag 40 van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
De Verenigde Staten willen nog deze week nieuwe sancties treffen tegen Rusland wegens het oorlogsgeweld in Oekraïne. Dat heeft de nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan maandag gezegd. „Sancties alleen lossen de problemen niet op, maar zijn wel een belangrijk instrument.” Oekraïne krijgt volgens hem de komende dagen ook toezeggingen over de levering van extra militaire hulp.
Sullivan liet tevens weten dat president Joe Biden er alles aan gaat doen om Vladimir Poetin de prijs te laten betalen voor de oorlogsmisdaden die zijn begaan in Oekraïne. De VS zullen met hun bondgenoten overleggen over het ter verantwoording roepen van de Russische president. Dat zou kunnen gebeuren bij het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag, maar ook bij een andere instantie.
In de Zuid-Oekraïense stad Mikolajiv zijn maandag tien burgers om het leven gekomen door Russische bombardementen, 46 anderen raakten gewond. Dat heeft burgemeester Oleksander Senkevitsj gezegd in een videoboodschap.
Bij de eerste aanval werd één persoon gedood. Van de vijf gewonden die vielen waren er twee slecht aan toe. Later op de dag werd de stad opnieuw bestookt en waren er veel meer slachtoffers te betreuren. Senkevitsj zei te vrezen dat het dodental nog verder oploopt.
Vorige week werd Mikolajiv, dat ten oosten van Odessa ligt, ook al zwaar getroffen door Russisch vuur. Een raket sloeg in in een regionaal bestuurskantoor, waardoor vijftien mensen om het leven kwamen.
Het Veiligheidsberaad maakt zich zorgen over de hulp aan Oekraïners op de middellange en langere termijn. De burgemeesters die samen het beraad vormen, waarschuwen dat zij „tegen operationele grenzen aan lopen”. Zij hebben menskracht en ondersteuning nodig vanuit het Rijk, de provincie en andere overheidsorganen zoals bijvoorbeeld Rijkswaterstaat.
„De gemeenten kunnen dit niet heel lang volhouden. We hebben extra handjes nodig”, waarschuwde voorzitter Hubert Bruls maandagavond na afloop van een digitale vergadering. Bij de bijeenkomst schoven ook staatssecretaris Eric van der Burg en mensen van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) aan. Receptiemedewerkers, juristen en ander gemeentelijk personeel wordt voor allerlei taken ingezet. „Dat houden wij niet vol. Mensen moeten worden afgewisseld, anders gaat het fout”, aldus Bruls. Volgens de burgemeesters is de opvang van vluchtelingen bovendien werk voor specialisten en zijn gemeenteambtenaren hiervoor niet opgeleid.
Volgende week praten zij verder over dit onderwerp. Ook gaat het dan opnieuw over de huisvesting. De veiligheidsregio’s hebben inmiddels 32.000 plekken gerealiseerd. Elke duizend erbij wordt volgens Bruls steeds moeilijker. „Wij moeten bereid zijn om onorthodoxe maatregelen te nemen en zelfs panden te vorderen.” Het Rijk wil hier niet in mee.
Het Russisch Onderzoekscomité is een procedure gestart wegens de verspreiding van wat het noemt „vermoedelijk valse berichten” over moorden op burgers in het Oekraïense stadje Boetsja. De chef van deze dienst, Alexander Bastrikin, heeft justitie opgedragen de „provocatie van de kant van Oekraïne” strafrechtelijk te beoordelen, liet hij via het mediakanaal Telegram weten. Moskou bestrijdt dat zijn militairen burgers hebben gedood in Boetsja en de lijken op straat hebben achtergelaten.
Het gerechtelijk onderzoek is niet gelast wegens het internationaal massaal veroordeelde oorlogsmisdrijf, maar wegens de publicatie van de berichten erover. Het in een kwaad daglicht stellen van het Russische leger is strafbaar in Rusland. De parlementariërs van de Doema namen begin maart een wet aan over het verspreiden van nepnieuws over de daden van Russische militairen in het buitenland. Daarop staat maximaal 15 jaar cel.
De Russische procureur-generaal betichtte Kiev van „cynische leugens”, bedoeld om het aanzien van Russische troepen te besmeuren in een „propagandaoorlog”. Het ministerie van Defensie had de schrijnende beelden uit Boetsja zondag al bestempeld als „geënsceneerd”.
De Doema mag zich inmiddels weer buigen over een nieuw wetsontwerp. Dat scherpt de richtlijnen over de omgang met westerse sancties aan. Wie zich daaraan houdt, moet volgens persbureau Interfax rekening houden met een gevangenisstraf tot 10 jaar. De wet beoogt een verdere verslechtering van de economische situatie tegen te gaan. Een aantal Russische ondernemingen, waaronder enkele die deels staatseigendom zijn, weigert bijvoorbeeld zaken te doen met gesanctioneerde banken en bedrijven uit angst zelf op de zwarte lijst te worden gezet.
De Russische invasie van Oekraïne is alweer weken aan de gang. De wereldgemeenschap heeft gesproken over solidariteit met Oekraïne, maar de humanitaire noodsituatie en de wijdverspreide schade aan de gezondheid en het welzijn vereisen een gecoördineerd internationaal plan.
Het bloedbad in de Oekraïense stad Boetsja is slechts het „topje van de ijsberg”, zei de Oekraïense minister Dmitro Koeleba maandag. De slachting toont volgens Koeleba de noodzaak aan van strengere sancties tegen Moskou.
De Oekraïense autoriteiten hebben zondag bekendgemaakt mogelijke oorlogsmisdaden van Rusland te onderzoeken, nadat beelden uit Boetsja waren opgedoken van dode burgers op straat en in geïmproviseerde graven. „De verschrikkingen die we in Boetsja hebben gezien, zijn slechts het topje van de ijsberg van alle misdaden die zijn begaan door het Russische leger”, aldus de minister op een persconferentie in Polen, die hij samen met de Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss belegde.
Truss zegt geschokt te zijn door de beelden uit de voorstad van de Oekraïense hoofdstad Kiev. Ze zegt ervan overtuigd te zijn dat de Russische troepen oorlogsmisdaden hebben gepleegd tegen Oekraïense burgers. Of er ook sprake is van volkerenmoord is volgens haar „aan de rechtbanken om te bepalen”.
Koeleba vindt dat de internationale gemeenschap in actie moet komen. „Halve maatregelen zijn niet langer voldoende. Ik eis deze week de zwaarste sancties. Dit is het pleidooi van de slachtoffers van de verkrachtingen en moorden. Als je twijfelt over sancties, ga dan eerst naar Boetsja.”
Spanje heeft maandag, naar eigen zeggen op verzoek van de VS, een superjacht in beslag genomen dat eigendom is van een Russische oligarch uit de kring van president Vladimir Poetin. De eigenaar van de 78 meter lange jacht Tango, dat meer dan 90 miljoen euro heeft gekost, is miljardair Viktor Vekselberg. Deze zakenman staat aan het hoofd van de Renova Group en is volgens de verklaring „erg close” met Poetin.
De Amerikaanse en Europese autoriteiten hebben sinds de Russische invasie in Oekraïne al verscheidene luxe schepen van Russische tycoons aan de ketting gelegd, in een poging Poetin onder druk te zetten en hem tot terugtrekking van zijn troepen te bewegen.
Het conglomeraat Renova, met belangen in onder meer olie, grondstoffen en media, werd samen met andere Russische bedrijven in 2018 in de VS op de zwarte lijst gezet. Door sancties te nemen tegen deze ondernemingen wilde Washington Moskou straffen voor vermeende aanvallen op „westerse democratieën”.
Vekselberg is momenteel geen doelwit van Europese maatregelen. In de VS loopt echter een onderzoek naar hem omdat hij zou hebben geprobeerd te verdoezelen dat het nu geconfisqueerde jacht zijn eigendom was en zo de sancties te omzeilen. Spaanse en Amerikaanse agenten hebben op de boot, die onder de vlag van de Cookeilanden vaart, documenten en computers in beslag genomen.
De Duitse regering verklaart veertig Russische diplomaten tot „ongewenste personen”, heeft minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock maandag bekendgemaakt. Dat komt neer op uitzetting uit het land. Frankrijk zet vele gezanten uit, liet Parijs later weten. Vorige week besloten Nederland, België en andere Europese landen al om diplomaten uit Rusland de deur te wijzen vanwege vermoedelijke spionageactiviteiten.
„Hun acties druisen in tegen onze nationale veiligheidsbelangen. Deze stap maakt deel uit van een Europees initiatief”, lichtte het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken toe. Om hoeveel mensen het exact gaat en wanneer ze moeten vertrekken, is niet meegedeeld. Maar een bron zegt tegen het Franse persbureau AFP dat het om 35 diplomaten zou gaan.
De Duitse minister Baerbock liet weten „een aanzienlijk aantal leden van de Russische ambassade ongewenst te verklaren, die hier in Duitsland elke dag hebben gewerkt tegen onze vrijheid, tegen de samenhang van onze samenleving. We tolereren dit niet langer.”
Het besluit van de Duitse regering werd meegedeeld aan de Russische ambassadeur Sergej Netsjajev, die werd ontboden op het ministerie van Buitenlandse Zaken, aldus Baerbock. De diplomaten hebben nu vijf dagen om Duitsland te verlaten. Het vermoeden is dat ze leden van de Russische inlichtingendiensten zijn.
De Duitse en Franse stappen komen in de tweede maand van de Russische oorlog tegen Oekraïne. De afgelopen dagen hebben beelden van wreedheden die door Russische troepen zouden zijn begaan in de regio rond Kiev de wereld geschokt. Meer dan vier miljoen mensen zijn gevlucht voor de oorlog, die steden en dorpen in Oekraïne heeft verwoest.
Advertentie
De Duitse president Frank-Walter Steinmeier heeft voor het eerst toegegeven dat er op het beleid ten aanzien van Rusland het nodige viel aan te merken. Hij gaf toe dat is vastgeklampt aan „brugverbindingen” waarin Rusland al niet meer geloofde en waarvoor partners van Duitsland uitdrukkelijk hadden gewaarschuwd.
„Mijn vasthouden aan Nord Stream 2 was een duidelijke fout”, zei Steinmeier maandag over de nieuwe gaspijpleiding door de Oostzee die waarschijnlijk niet in gebruik zal worden genomen. Hij sprak van een bittere balans. „We hebben gefaald bij de opbouw van een gemeenschappelijk Europees huis, waarbij ook Rusland werd betrokken. We hebben gefaald met de aanzet Rusland in een gezamenlijke veiligheidsarchitectuur te binden”.
Steinmeier kreeg de afgelopen dagen stevige kritiek omdat hij zich niet uitliet over de verkeerde inschattingen in zijn tijd als Duits minister van Buitenlandse Zaken (2005-2009 en 2013-2017). De verantwoordelijkheid voor de oorlog in Oekraïne ligt echter geheel en al bij Kremlin-chef Vladimir Poetin. „Die moeten we niet naar ons toe halen. Dat wil niet zeggen dat we niet hoeven na te denken over wat wij zelf verkeerd hebben gedaan.”
Steinmeier vertelde te hebben gedacht dat Poetin nooit de complete economische, politieke en morele ruïnering van zijn land zou riskeren voor zijn imperiale waanideeën. „Daarin heb ik me, evenals anderen, lelijk vergist”. De Duitse president beklemtoonde dat voor een Rusland onder Poetin geen sprake meer kan zijn van een „terugkeer naar de situatie van voor de oorlog”.
Voormalig bondskanselier Angela Merkel, die eveneens werd bekritiseerd wegens haar pro-Russische houding, verdedigde haar in 2008 genomen besluit Oekraïne niet toe te laten tot de NAVO om Poetin niet in het harnas te jagen. Ze zei maandag de internationale inspanningen om een einde te maken aan de Russische agressie in Oekraïne „volledig” te steunen.
Na de slachting onder burgers in de Oekraïense stad Boetsja vindt de Amerikaanse president Joe Biden dat zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin moet worden berecht voor oorlogsmisdaden. Biden wil dat er een proces komt om Poetin ter verantwoording te roepen. De Amerikaanse president had de Russische leider eerder al een „oorlogsmisdadiger” genoemd. Nu sprak hij over een „wreed persoon”.
In veel landen is verontwaardigd gereageerd op de beelden uit Boetsja, een voorstad van de Oekraïense hoofdstad Kiev, die zijn gemaakt na de terugtrekking van de Russische troepen. Volgens Oekraïne zijn honderden mensen door de Russen vermoord.
Biden kondigde ook extra sancties aan tegen Rusland. Verder komen er nieuwe Amerikaanse wapenleveranties aan Oekraïne.
De Oekraïense havenstad Marioepol, in het zuidoosten van het land, is inmiddels door de aanhoudende Russische beschietingen vrijwel volledig in puin gelegd. Dat heeft burgemeester Vadim Boitsjenko gezegd.
„Het trieste nieuws is dat 90 procent van de infrastructuur in de stad is verwoest en 40 procent is onherstelbaar”, aldus Boitsjenko tijdens een persconferentie. Hij schat dat er nog 130.000 inwoners opgesloten zitten in de zwaar gehavende gebouwen en schuilkelders. Pogingen een deel te evacueren zijn maandag opnieuw mislukt. Voor het uitbreken van de oorlog woonden er ongeveer een half miljoen mensen in Marioepol.
„De bombardementen gaan onophoudelijk door. Het Russisch leger verwoest Marioepol op beestachtige wijze”, aldus de burgemeester. Daarvoor wordt opvallend vaak gebruik gemaakt van „meervoudige raketwerpers”. Volgens Boitsjenko komt het merendeel van de aanvallen „vanuit zee, waar Russische schepen liggen”.
De Europese Unie gaat Oekraïne helpen met het opsporen en onderzoeken van mogelijke oorlogsmisdaden in het land. De hulp is zowel technisch als financieel van aard. De EU stelt onder anderen deskundigen beschikbaar en zal het onderzoek in samenspraak met de openbaar aanklager in Oekraïne coördineren. Ook de Europese samenwerkende politiediensten (Europol), de gerechtelijke autoriteiten (Eurojust) en het Internationale Strafhof worden betrokken bij het onderzoeksteam. De inspanningen zullen het volgens Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, „mogelijk maken om bewijs te verzamelen, te analyseren en te verwerken op de meest complete en effectieve manier”.
Ook in de EU is met afschuw gereageerd op de massagraven en dode burgers in het stadje Boetsja, die werden ontdekt nadat Russische troepen er waren vertrokken. President Volodimir Zelenski heeft Moskou van genocide en oorlogsmisdaden beschuldigd.
Von der Leyen heeft Zelenski gesproken en hem gecondoleerd. „De daders van deze gruwelijke misdaden mogen niet ongestraft blijven”, zegt ze.
In reactie op de invasie van Oekraïne door Rusland stuurt het Russische buurland Litouwen de Russische ambassadeur het land uit. Ook moet het consulaat in de stad Klaipeda dicht, meldt het Litouwse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De Litouwse ambassadeur in Moskou zal binnenkort terugkeren naar Litouwen. Het ministerie wijst ter rechtvaardiging van de maatregel op de slachtpartijen onder burgers in Boetsja en andere Oekraïense steden, die „ongetwijfeld zullen worden opgenomen in de lijst van misdaden die op Europees grondgebied zijn gepleegd”.
Oud-minister Stef Blok wordt de nationaal sanctiecoördinator van het kabinet die moet zorgen dat de strafmaatregelen tegen Rusland worden uitgevoerd, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Vorige week bleek dat de Tweede Kamer bijzonder ontevreden was over de wijze waarop het kabinet de sancties tegen Rusland uitvoert. Ook minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) moest toen toegeven dat het niet allemaal goed liep.
Blok moet gaan zorgen voor een goede afstemming van de sancties tussen de departementen. Hij moet ze „aanspreken en aanjagen”, zei Hoekstra vrijdag. Blok is maandag direct aan de slag gegaan, aldus Buitenlandse Zaken.
Bijna de hele Kamer ergerde zich aan het feit dat meer dan een maand na het begin van de oorlog in Oekraïne het kabinet nog steeds niet alle sancties heeft ingevoerd. Partijen vrezen dat Russische oligarchen intussen al hun bezittingen uit Nederland wegsluizen.
De VVD’er Blok was in het vorige kabinet minister van Buitenlandse Zaken en later van Economische Zaken. Vorige week vrijdag is hij door de ministerraad nog voorgedragen als lid van de Europese Rekenkamer.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft een bezoek gebracht aan Boetsja, de stad ten noordwesten van Kiev waar Russische troepen volgens Oekraïne honderden burgers hebben gedood. Zondag na de ontdekking van massagraven en schijnbaar geëxecuteerde burgers beschuldigde Zelenski Moskou al van genocide en oorlogsmisdaden. Hij herhaalde dat in het stadje.
„Iedere dag als onze strijders gebieden binnengaan en heroveren, zie je wat er is gebeurd”, zei Zelenski, die in Boetsja een kogelwerend vest droeg en zich liet vergezellen door militairen. Volgens de president wordt het nog moeilijker om met de Russen te onderhandelen over vrede „nu we zien wat ze hebben gedaan in Oekraïne”.
Inmiddels zijn volgens de autoriteiten meer dan 330 lichamen van burgers geborgen in Boetsja. Zij zouden zijn gedood door terugtrekkende Russische militairen, sommigen met vastgebonden handen. Het Kremlin ontkent in alle toonaarden dat het er iets mee te maken heeft en stelt dat Oekraïne de beelden heeft gemaakt als deel van een westers complot om Rusland zwart te maken.
Meerdere westerse leiders hebben het woord genocide ook in de mond genomen, hoewel nog moet worden vastgesteld dat in Boetsja juridisch sprake was van volkerenmoord. „Dit zijn oorlogsmisdaden die door de wereld als genocide zullen worden erkend”, aldus Zelenski.
Het zal „heel veel creativiteit” vragen om de mogelijk duizenden extra Oekraïense kinderen die naar Nederland komen allemaal onderwijs te geven, aldus onderwijsminister Dennis Wiersma. Hij opende maandag een speciale school voor basis- en voortgezet onderwijs aan Oekraïense kinderen in Arnhem-Zuid. Ook de Oekraïense ambassadeur Maksym Kononenko en de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch waren aanwezig.
Voor de opening hadden de ongeveer honderd leerlingen in spe en hun ouders zich verzameld in de school, die huist op de bovenste verdieping van een gebouw met twee Nederlandse basisscholen. De lokalen, waar de lessen dinsdag zullen beginnen, waren maandag al versierd met tekeningen.
Kinderen en jongeren van 4 tot en met 18 jaar oud krijgen les in de nieuwe school. In eerste instantie zijn de klassen ingedeeld op leeftijd, maar komende weken wordt bepaald welk niveau de leerlingen hebben, aldus Sanne van der Veen, die betrokken is bij het project. De basisschoolleerlingen krijgen zoveel mogelijk les in het Nederlands, met behulp van Oekraïense onderwijsassistenten. Ze volgen vakken als rekenen, maar ook veel sport en spel.
Ook in het voortgezet onderwijs is er ruimte voor „sociaal-emotioneel welzijn”, legde Van der Veen uit. Zo krijgen de leerlingen drama- en sportlessen. Ook de middelbare scholieren volgen Nederlandse les en vakken zoals wiskunde, deels van eveneens uit Oekraïne gevluchte docenten. Daarnaast leren ze over de Nederlandse samenleving.
Dit alles kost veel menskracht, erkende ook Wiersma maandag. En dat terwijl het onderwijs kampt met grote personeelstekorten. Volgens de minister zijn er momenteel zo’n 6000 tot 7000 Oekraïense kinderen in Nederland. De Algemene Vereniging Schoolleiders zegt op basis van een peiling dat er al zo’n 10.000 Oekraïense kinderen meedoen in het onderwijs. Hoeveel het er uiteindelijk gaan worden is volgens Wiersma lastig in te schatten. „Dat hangt ervan af hoeveel mensen hier naartoe komen.”
Niet alleen docenten worden opgeroepen te helpen, maar bijvoorbeeld ook maatschappelijk werkers. Daarnaast zijn er mensen nodig om kinderen te begeleiden die online les krijgen vanuit Oekraïne. „We doen wat we kunnen”, aldus de minister.
De kinderen die vanaf deze week naar school gaan in Arnhem kennen elkaar nog niet, vertelde een meisje tijdens de rondleiding van de minister door de school. Ambassadeur Kononenko had maandag al één wijze les voor de leerlingen: „Jullie hebben de keuze: of op je kamer blijven zitten, of je gaat naar school. Zie dit als een kans.”
Door de Russische invasie in Oekraïne zijn meer dan 4,2 miljoen mensen het land ontvlucht. De Verenigde Naties waarschuwen voor de verslechtering van de humanitaire situatie in Oekraïne, bijna anderhalve maand na het uitbreken van de oorlog.
Maandag stond het aantal vluchtelingen volgens VN-cijfers op 4.215.047, een stijging van 38.646 ten opzichte van een dag eerder. Onder de vluchtelingen zijn bijna 205.500 personen die in Oekraïne woonden of studeerden. „De humanitaire behoeften groeien met de minuut naarmate meer mensen de oorlog ontvluchten”, meldt VN-migratieorganisatie IOM.
Bijna zes op de tien vluchtelingen zijn de grens naar Polen overgestoken. Het gaat om bijna 2,5 miljoen mensen. Vanuit Polen en andere buurlanden van Oekraïne reizen veel vluchtelingen door naar andere landen. De Poolse autoriteiten hebben gezegd dat ongeveer 1,5 miljoen Oekraïners in Polen zijn gebleven.
In Oekraïne zelf zijn bijna 6,5 miljoen mensen op de vlucht voor de oorlog. Nu het zwaartepunt van de Russische operatie in Oekraïne is verschoven naar de oostelijke regio’s Donetsk en Loehansk, die door pro-Russische separatisten worden geclaimd, trekken meer inwoners van die gebieden naar het westen.
Gemeenten hebben de laatste tijd maar weinig extra opvangplekken voor Oekraïners gevonden. Gemeenten hebben de afgelopen dagen slechts 42 extra opvangplekken gerealiseerd. Het totaal aantal beschikbare plekken bedraagt nu 31.862. De toeloop van het aantal Oekraïense vluchtelingen dat naar Nederland komt, neemt iets af.
Dat blijkt uit de meest recente cijfers van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Tot nu toe worden 22.907 Oekraïners opgevangen in door gemeenten beschikbare locaties; een krappe 2000 meer dan donderdag.
Sinds donderdag, het laatste moment waarop het ministerie opvangcijfers bekendmaakte, hebben 1794 nieuwe Oekraïners voor een gemeentelijke opvangplek aangeklopt. Daarmee komt het aantal nieuwe vluchtelingen uit Oekraïne voor het eerst sinds 21 maart uit onder de 2000. Op 21 maart zochten nog ruim 4000 Oekraïners een gemeentelijke opvangplek. Het aantal nieuwe vluchtelingen dat zich meldde, wisselde de dagen daarna, maar kwam altijd ruim boven de 2000 uit.
In totaal zijn nu 31.862 bedden beschikbaar voor Oekraïners die de oorlog in hun land zijn ontvlucht. Dat zijn er slechts 42 meer dan donderdag. De burgemeesters van de veiligheidsregio’s hebben het kabinet enige tijd geleden toegezegd 50.000 opvangplekken te gaan realiseren.
Het aantal Oekraïners dat zich in de Basisregistratie Persoonsgegevens (BRP) heeft ingeschreven, is sinds donderdag met ruim 4200 gestegen naar 21.764. Het gaat hierbij niet alleen op Oekraïners die via een gemeente opvang krijgen. Ook bijvoorbeeld Oekraïners die voor het begin van de oorlog in Nederland waren, worden in deze cijfers meegenomen. Inschrijving in de BRP is wettelijk verplicht, maar ook nodig om in aanmerking te komen voor leefgeld en beter zorg en onderwijs te kunnen bieden. Ook om uitbuiting te voorkomen en gezinshereniging te faciliteren is registratie belangrijk.
Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom blijft ook maandag doorgaan met grootschalige gasleveringen aan West-Europa, ondanks de onduidelijkheid over de Russische eis dat betalingen in roebels moeten worden voldaan. Het bedrijf zegt van plan te zijn om zo’n 108,3 miljoen kubieke meter door de pijpleiding in Oekraïne naar Europa te transporteren.
De leveringen blijven daarmee dicht in de buurt van de maximale contractuele limieten van 109 miljoen kubieke meter. Zondag transporteerde Gazprom al 108,4 miljoen kubieke meter gas. De hoge leveringen worden deels veroorzaakt door de hogere vraag naar gas vanwege het koude weer in Europa.
Ondanks de roep in Europa om Rusland nieuwe sancties op te leggen vanwege de gruweldaden van Russische strijdkrachten in de Oekraïense plaats Boetsja, lijkt gas vrijgesteld te blijven van die sancties. Rusland is de belangrijkste leverancier van aardgas voor Europa en veel landen vrezen dat hun energievoorziening in gevaar komt wanneer ze stoppen met het afnemen van Russisch gas.
Russische troepen bezetten geen dorpen en steden meer in de Oekraïense regio Soemi en hebben zich grotendeels teruggetrokken, meldt de regionale gouverneur. Het Oekraïense leger probeert de resterende eenheden te verdrijven.
Gouverneur Dmitro Zjivitskii heeft op nationale televisie gezegd dat Russische militairen veel uitrusting hebben achtergelaten in de noordoostelijke regio. Hij zei zondagavond dat de troepen waren begonnen met hun terugtrekking, maar kon nog niet zeggen of bezette gebieden weer vrij waren. In Soemi werden eerder humanitaire corridors opgezet om burgers naar veiligere gebieden te evacueren.
Steeds meer regionale autoriteiten in Oekraïne maken melding van het vertrek van Russische soldaten nu de focus van de Russische operatie in Oekraïne is verschoven naar Loehansk en Donetsk. Rusland zegt deze twee regio’s te willen „bevrijden”. De pro-Russische separatisten die daar zijn gevestigd zijn sinds 2014 in oorlog met het regeringsleger en hebben er sinds het uitbreken van de oorlog meer grondgebied veroverd.
Na het bloedbad in de Oekraïense stad Boetsja willen de Verenigde Staten Rusland uit de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties hebben. Washington gaat de Algemene Vergadering van de VN vragen Rusland te schorsen, aldus de Amerikaanse ambassadeur bij de VN.
Oekraïne beschuldigt Russische troepen ervan honderden burgers in Boetsja bij de Oekraïense hoofdstad Kiev te hebben gedood. Rusland ontkent betrokken te zijn geweest bij het bloedbad.
Rusland zit in zijn tweede jaar van een termijn van drie jaar in de Mensenrechtenraad die in het Zwitserse Genève is gevestigd. Om een land te schorsen voor aanhoudende grove schendingen van de mensenrechten is een tweederde meerderheid nodig van de 193 lidstaten van de Algemene Vergadering in New York.
Gemeenten hebben de laatste tijd maar weinig extra opvangplekken voor Oekraïners gevonden. Gemeenten hebben de afgelopen dagen slechts 42 extra opvangplekken gerealiseerd. Het totaal aantal beschikbare plekken bedraagt nu 31.862. De toeloop van het aantal Oekraïense vluchtelingen dat naar Nederland komt, neemt iets af.
Dat blijkt uit de meest recente cijfers van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Tot nu toe worden 22.907 Oekraïners opgevangen in door gemeenten beschikbare locaties; een krappe 2000 meer dan donderdag.
Moskou is boos dat een door de Russen geëiste zitting van de Verenigde Naties over het bloedbad in de Oekraïense stad Boetsja niet doorgaat. Er komt geen speciale bijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad omdat tijdelijk voorzitter Groot-Brittannië dat niet nodig vindt.
De Russische buitenlandminister Sergej Lavrov roept de regering in Londen op haar „verantwoordelijkheid te nemen.” De bewindsman ontkent elke rol van Rusland bij de dood van honderden burgers in de voorstad van de Oekraïense hoofdstad Kiev. Hij stelt dat Oekraïne alles in scène heeft gezet om de Russen in een kwaad daglicht te stellen.
Nadat Oekraïne de Russische agressor van volkenmoord had beschuldigd, wilde Moskou overleg van de Veiligheidsraad over wat de Russen een „flagrante provocatie door Oekraïense radicalen” noemen. De beelden van Boetsja zijn inmiddels de hele wereld overgegaan en hebben de roep om strengere sancties tegen Rusland versterkt.
Volgens Oekraïne zijn de Russen vertrokken uit de stad Tsjernihiv, de belangrijkste plaats tussen de Oekraïense hoofdstad Kiev en de grens met Rusland en Belarus. In de streek rond de stad zouden nog wel wat Russische troepen zijn, meldt de gouverneur van de noordelijke regio. De snelweg tussen de stad en Kiev gaat weer open, zodat er hulp kan worden geboden.
Dat Tsjernihiv is verlaten door de Russen, lijkt het beeld te bevestigen dat de Russen hun plan opgeven om Kiev te veroveren. Het regime in Moskou zou zijn strategie aanpassen en zich willen concentreren op het oosten van Oekraïne, waar de meeste Russischsprekende Oekraïners wonen. Maar westerse inlichtingendiensten waarschuwen dat het ook om een afleidingsmanoeuvre kan gaan, en dat de Russische manschappen ten noorden van Kiev slechts nieuwe posities innemen.
De burgemeester van Tsjernihiv meldde eerder dat de stad voor 70 procent is verwoest. Hij vergeleek het lot van zijn stad met dat van Boetsja, Charkov en Marioepol. Tsjernihiv telt meerdere middeleeuwse kerken en kloosters. Voor de oorlog woonden er meer dan 285.000 mensen.
Bij Russische beschietingen in het zuiden van Oekraïne zijn zondag acht doden en 34 gewonden gevallen, meldt de Oekraïense procureur-generaal maandag. Ook zijn volgens de aanklager woningen, voertuigen en civiele infrastructuur beschadigd.
De slachtoffers vielen in de steden Mykolajiv en Otsjakiv. De gouverneur van de regio Mykolajiv zei zondag al dat iemand was gestorven bij Russische beschietingen. Hij zei ook dat onder de gewonden een 15-jarige was. De informatie vanuit Oekraïne is niet onafhankelijk bevestigd.
De regering in Kiev heeft gezegd dat Rusland zijn offensief heeft omgeleid naar het zuiden en oosten van Oekraïne, nadat het zijn troepen heeft teruggetrokken uit gebieden rond de hoofdstad. Rusland zei eind vorige maand dat de operatie in Oekraïne zou gaan draaien om de „bevrijding” van de twee Oost-Oekraïense regio’s waar pro-Russische separatisten zitten.
De Duitse ex-leider Angela Merkel heeft zich verdedigd tegen een spervuur aan kritiek rond de Russische invasie in Oekraïne. Onder anderen de Oekraïense president Volodimir Zelenski en Polen verwijten haar een pro-Russisch beleid te hebben gevoerd.
Merkel hield in 2008 de toetreding van Oekraïne tot de NAVO tegen om Rusland niet voor het hoofd te stoten. In een korte verklaring laat de voormalige bondskanselier weten dat ze nog steeds achter haar besluit staat.
De vreugde over de aftocht van de Russische troepen uit de omgeving van Kiev was van korte duur. Zondag gingen schokkende beelden de wereld rond van de stad Boetsja, waar de straten met dode lichamen bezaaid lagen. Zeven vragen.
Wereldwijd is met ontzetting gereageerd op de vondst van driehonderd lijken van burgers in de Oekraïense stad Boetsja. Naar het zich laat aanzien hebben de Russen daar een groot aantal gewone burgers standrechtelijk geëxecuteerd.
De roep om nieuwe sancties tegen Rusland neemt toe vanwege de gruweldaden in vooral de Oekraïense plaats Boetsja, die aan Russische troepen worden toegeschreven. De Franse president Emmanuel Macron zei op de radio dat er „zeer duidelijke aanwijzingen” zijn dat Russische strijdkrachten oorlogsmisdaden hebben gepleegd. Hij pleit voor maatregelen op het gebied van olie en steenkool.
Eerder hadden Duitsland en EU-president Charles Michel al aangekondigd dat de strafmaatregelen zullen worden aangescherpt. De Poolse premier Mateusz Morawiecki, voorstander van een snoeiharde lijn tegen het Kremlin, stelde echter dat Duitsland het voornaamste obstakel vormt als het gaat om verzwaringen van de sancties. Hij riep op tot de vorming van een internationale commissie om de „genocide” in Oekraïne te onderzoeken.
De Spaanse premier Pedro Sánchez sprak van vermeende gevallen van misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en „mogelijke genocide”. „We zullen al het mogelijke doen om ervoor te zorgen dat degenen die deze oorlogsmisdaden hebben gepleegd niet ongestraft blijven en in dit specifieke geval voor het Internationaal Strafhof kunnen verschijnen.”
Volgens Oekraïense media zijn inmiddels meer dan 330 lichamen van burgers geborgen na het bloedbad in Boetsja. De zoektocht naar slachtoffers gaat maandag verder. Sommige lichamen zijn begraven in achtertuinen.
Rusland ontkent dat het achter de slachtpartij zit en beweert dat het beeldmateriaal is „besteld” door de Verenigde Staten als deel van een complot om Rusland de schuld te geven. Moskou wil dat de VN-Veiligheidsraad bijeenkomt om de „provocatie door Oekraïense radicalen” te bespreken. Het Russische Openbaar Ministerie liet weten een officiële analyse te gaan maken van de „Oekraïense provocaties” in Boetsja. Kiev zou „opzettelijk valse informatie” hebben verspreid.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken sprak een krachtige veroordeling uit van de „wreedheden” begaan door Russische militairen in Boetsja en andere delen van Oekraïne. Elk instrument wordt ingezet om de misdaden te documenteren en de verantwoordelijken ter verantwoording te roepen, aldus de bewindsman.
De beelden uit Boetsja en andere plekken rond de hoofdstad Kiev, waar talloze lichamen van bewoners op straat werden aangetroffen nadat de Russische troepen zich hadden teruggetrokken, zorgden internationaal voor afschuw. Sommige doodgeschoten slachtoffers waren vastgebonden. De Oekraïense justitie gaat met internationale hulp autopsie op de honderden lichamen verrichten om bewijzen te verzamelen.
De Duitse handel met Rusland is in februari gedaald als gevolg van de Russische inval in Oekraïne en de sancties die westerse landen oplegden. Omdat de inval aan het einde van die maand plaatsvond, zullen de gevolgen in maart vermoedelijk nog groter worden, geeft het Duitse statistiekbureau Destatis in een toelichting aan. De handel met andere EU-landen was goed voor ruim de helft van de totale in- en uitvoer van de grootste economie van Europa en in beide gevallen was daar sprake van groei.
In totaal voerde Duitsland in februari voor 124,7 miljard euro aan goederen uit, een toename van 6,4 procent ten opzichte van januari. De handel naar Rusland, die met ruim 6 procent afnam, is daar met 2,4 miljard euro maar een klein deel van. Duitsland importeerde voor 3,7 miljard euro uit Rusland en dat is haast 8 procent minder dan een maand eerder. De totale invoer in Duitsland bedroeg 113,1 miljard euro.
De Duitse industrie toont al maanden herstel ondanks problemen met de levering van materialen. De uitvoer kwam vorig jaar zelfs op een record uit. Dit jaar kunnen de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sancties de Duitse economie weer afremmen. Zo worden er meer leveringsproblemen van meer verschillende materialen verwacht, maar is er ook een kans dat het energieverbruik moet worden teruggeschroefd.
Duitsland is voor met name gas voor een groot deel afhankelijk van Rusland. Het land is dan ook een grote tegenstander van sancties tegen de Russische energiesector. Maar Rusland heeft zelf bepaald dat betalingen voor gas en olie voortaan in roebels moeten worden gedaan en dat weigeren de Europese landen tot nu toe.
Meer dan honderd (inter)nationale politici en voormalig bestuurders zoals premiers, ministers en Eurocommissarissen hebben een verzoek ingediend bij het Noorse Nobelcomité om de Oekraïense bevolking en president Volodimir Zelenski alsnog te nomineren voor de Nobelprijs voor de Vrede. Ze vragen het comité de nominatieprocedure, die 31 januari werd gesloten, daartoe te heropenen.
In de brief schrijven onder anderen oud-ministers Ank Bijleveld, Ben Bot, Bert Koenders en Joris Voorhoeve, voormalig voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker en de Belgische oud-premier Elio Di Rupo dat het opnieuw openstellen van de procedure gerechtvaardigd is „door de huidige ongekende situatie” in het land. Rusland viel op 24 februari buurland Oekraïne binnen, ruim na sluiting van de nominatieperiode.
Volgens de ondertekenaars is „het onze democratische plicht om op te staan tegen autoritarisme en een volk te steunen dat vecht voor democratie en hun recht op zelfbestuur. Het fineer van de beschaving is flinterdun, wij zijn de bewakers ervan en we kunnen nooit rusten.”
De initiatiefnemer van het verzoek, de Nederlander Oliver van Loo, zegt dat het van essentieel belang is dat de wereld aan de Oekraïners laat weten dat zij en hun existentiële strijd voor democratie gezien worden: „Als de Nobelprijs ooit grote meerwaarde kan hebben voor de vrede in de wereld, dan is het op dit moment”.
Het Russische leger is begonnen met een terugtrekking uit de Soemi-regio in het noordoosten van Oekraïne, melden lokale autoriteiten. Toch is het volgens Dmitri Zjivitski, het Oekraïense hoofd van het regionale bestuur, nog te vroeg om te zeggen dat het gebied ook echt is bevrijd. Hij zei dit volgens het Oekraïense persbureau UNIAN.
Zjivitski liet weten dat de afgelopen week een groot aantal Russische troepen in de regio is gesignaleerd en dat er veel aanvallen op burgers hebben plaatsgevonden. Russische militaire voertuigen zouden via een corridor vanuit Kiev en Tsjernihiv terug naar Rusland zijn gebracht. In het gebied zouden inmiddels veel vernielde Russische tanks en ander kapot militair materieel te zien zijn, zo stelde hij.
De stad Tsjernihiv in het noorden van Oekraïne is voor 70 procent verwoest door Russische aanvallen. De burgemeester van de stad zei zondag op televisie dat de gevolgen van die aanvallen heel ernstig zijn, vergelijkbaar met die in de steden Boetsja, Charkov en Marioepol.
Tsjernihiv telt meerdere middeleeuwse kerken en kloosters. Oekraïne heeft voor het centrum van de stad zelfs bij VN-organisatie UNESCO de status van werelderfgoed aangevraagd. Die status is echter nog niet toegewezen.
Voor de oorlog woonden er meer dan 285.000 mensen in Tsjernihiv.
Het kabinet overweegt vanwege de woningnood met dwang bouwlocaties aan te wijzen. „Als er te lang discussie is over of een locatie geschikt is, kan het nodig zijn om vroeg of laat een knoop door te hakken”, zegt minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting) in een interview met De Telegraaf.
Volgens de CDA-bestuurder is het door de komst van Oekraïense vluchtelingen en asielzoekers met een verblijfsstatus nog ingewikkelder geworden om de problemen op de woningmarkt op te lossen. „Er zijn heel veel groepen die huisvesting nodig hebben. De opgave was al groot en urgent, en die is nu nog groter en urgenter geworden.” Hij vreest zelfs dat de geplande 100.000 woningen extra per jaar niet voldoende zijn. „Het is niet ondenkbaar dat het meer zou moeten zijn, vooral om te kunnen voorzien in tijdelijke huisvesting.”
De minister zegt moeilijk te kunnen inschatten hoeveel Oekraïners op langere termijn huisvesting nodig hebben. „De aantallen zijn heel moeilijk in te schatten. Opvang die geschikt is voor de langere termijn is sowieso nodig. En daarna natuurlijk huisvesting”, aldus De Jonge. Hij denkt aan oplossingen in de vorm van het omkatten van kantoorpanden tot huizen en prefab-woningen, zegt hij tegen de krant.
Overal in Nederland klinkt maandag weer het luchtalarm, precies om 12.00 uur. Ook de duizenden mensen die het oorlogsgeweld in Oekraïne zijn ontvlucht, horen de sirenes. Om paniek te voorkomen, hebben gemeenten en opvanglocaties de vluchtelingen voorbereid op de sirenetest. Dat deden ze onder meer via filmpjes op sociale media.
Elke eerste maandag van de maand wordt het luchtalarm getest. Vorige maand werd voorafgaand hieraan al een extra waarschuwing gegeven dat het slechts om een test gaat, om te voorkomen dat mensen denken dat het te maken heeft met de oorlog in Oekraïne.
Voor Oekraïners zelf kan die schrik ook groot zijn. Daarom zijn ze in Nederlands, Engels, Oekraïens en Russisch gewaarschuwd voor de test. „Het geluid van het luchtalarm duurt 1 minuut en 26 seconden”, zo staat op een poster van het ministerie die wordt verspreid. „Er is dan niets aan de hand en u hoeft niets te doen.” Als de sirenes „langer en meerdere malen achter elkaar loeien” is er wel sprake van een noodsituatie, benadrukt het ministerie. „U moet dan direct naar binnen, en ramen en deuren sluiten”, wordt de vluchtelingen verteld.
De Nederlandse journalist Robert Dulmers is zondag in Oekraïne opgepakt en het land uitgezet. Dat schrijft het Nederlands Dagblad, waar hij voor werkt. Sinds eind februari doet Dulmers (56) voor deze krant verslag van de oorlog in Oekraïne.
Dulmers hoorde zondagochtend in zijn appartement in Odessa, een Oekraïense havenstad aan de Zwarte Zee, harde knallen, zo staat in de krant. Hij reed vervolgens naar een olieopslag waar raketten doel hadden getroffen en maakte foto’s van grote zwarte rookwolken, aldus het ND.
Later op de dag werd Dulmers opgepakt. „Drie mannen grepen mij vast terwijl ik een vertegenwoordiger van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken aan de telefoon had. Toen ik mij los probeerde te worstelen, drukte een van hen een pistool tegen mijn hoofd”, vertelt hij aan de krant. „Een ander draaide mijn hand op mijn rug. Die draaide ik terug en op dat moment laadde hij zijn pistool door. Ik moest mee. Op het politiebureau zeiden ze dat ze van „de geheime dienst” waren en dat ik persona non grata was verklaard.”
Voor zijn werk had Dulmers officiële militaire toestemming, stelt de krant. Maar zijn militaire accreditatie werd afgepakt, waarna hij de grens werd overgezet tussen Oekraïne en Moldavië. Daar kreeg hij zijn paspoort terug met daarin de aantekening dat hem tot 2032 de toegang tot Oekraïne is geweigerd. Dulmers weet niet wie hem oppakte.
Hoofdredacteur Sjirk Kuijper van het Nederlands Dagblad zegt protest te gaan aantekenen bij de Oekraïense autoriteiten. „Uit niets blijkt dat hij instructies of door het leger opgelegde beperkingen heeft overtreden, toen hij zondagochtend via Twitter de eerste beelden deelde van vier raketinslagen in een oliedepot bij Odessa”, aldus Kuijper in de krant.
De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) zegt de wijze waarop naar Dulmers is gereageerd - met getrokken wapen op het hoofd gedwongen de grens overzetten- buiten elke proportie te vinden. „We benadrukken dat het belangrijk is dat onafhankelijke verslaggevers hun werk moeten kunnen blijven doen in oorlogsgebied. We bespreken met Buitenlandse Zaken hoe deze boodschap overgebracht kan worden aan de Oekraïense autoriteiten”, aldus Thomas Bruning van de NVJ.
Buitenlandse Zaken zegt contact op te zullen nemen met de autoriteiten in Oekraïne over de zaak.
President Volodimir Zelenski heeft Rusland beschuldigd van het plegen van genocide en van pogingen om de „hele natie” Oekraïne uit te schakelen. Zelenski deed zijn uitspraken naar aanleiding van de ontdekking van massagraven en blijkbaar geëxecuteerde burgers in de plaats Boetsja, nabij hoofdstad Kiev.
„Dit is genocide. De eliminatie van de hele natie en haar mensen”, zei Zelenski zondag tegen de Amerikaanse zender CBS News. „Wij zijn de burgers van Oekraïne. We hebben meer dan honderd nationaliteiten. Dit gaat over de vernietiging en uitroeiing van al deze nationaliteiten.”
Op 9 maart noemde Zelenski de luchtaanval die Rusland destijds uitvoerde op een kinderziekenhuis in de Zuid-Oekraïense havenstad Marioepol al „het ultieme bewijs van genocide”. In een gedeeltelijk Russischtalige toespraak sprak Zelenski ook van een „oorlogsmisdaad”.
Eerder zondag sprak de Oekraïense regering van een „opzettelijke massaslachting” door Russische troepen in Boetsja. Buitenlandminister Dmitro Koeleba zei dat de Russen zoveel mogelijk Oekraïners uit de weg willen ruimen en eiste „nieuwe, verwoestende G7-sancties”. De burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, sprak van „volkerenmoord”.
In Boetsja zijn volgens burgemeester Anatoli Fjodoroek al zeker 280 lijken aangetroffen. Het zou volgens de regering in Kiev gaan om burgers die door de Russische bezetters zouden zijn vermoord. Het is niet te verifiëren hoe de slachtoffers zijn omgekomen en of het allemaal burgers zijn geweest. Om de plaats, die naast een strategisch vliegveld ligt, is vanaf de eerste dag van de Russische aanval hevig gevochten.
Rusland ontkent de beschuldigingen. „Alle foto’s en video’s die door het regime van Kiev zijn gepubliceerd en die zouden getuigen van de ‘misdaden’ van Russische militairen in de stad Boetsja, zijn slechts de zoveelste provocatie”, verklaarde het Russische ministerie van Defensie.
De voorzitter van de Europese raad, Charles Michel, wil dat er meer sancties komen tegen Rusland na „gruwelen” die door de Russische bezetters zouden zijn gepleegd in Boetsja. Michel is geschokt door beelden van Boetsja, circa 20 kilometer ten noordwesten van het centrum van Kiev, die door Russische troepen is verlaten.
De Britse minister van Buitenlandse Zaken Lizz Truss wil dat Boetsja als een oorlogsmisdaad wordt onderzocht en zou het Internationaal Strafhof in Den Haag daarbij steunen.
Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch heeft „verscheidene gevallen van schendingen van het oorlogsrecht door Russische strijdkrachten” vastgesteld in door Rusland gecontroleerde regio’s zoals Tsjernihiv, Charkov en Kiev. „De gevallen die we hebben gedocumenteerd komen neer op onuitsprekelijke, opzettelijke wreedheid en geweld tegen Oekraïense burgers,” zei de regionale directeur Hugh Williamson.
Robert Habeck, de Duitse vicekanselier en minister van Economische Zaken, spreekt van een „verschrikkelijke oorlogsmisdaad”. Hij roept op tot nieuwe EU-sancties tegen Rusland. „Deze verschrikkelijke oorlogsmisdaad kan niet onbeantwoord blijven. Ik denk dat het nodig is de sancties aan te scherpen. Dat is wat we aan het voorbereiden zijn met onze EU-partners,” aldus de minister.
Minister-president Mark Rutte is „geschokt door berichten van afschuwelijke misdaden uit gebieden waar Rusland zich uit terugtrekt”. Dat laat de premier weten in een tweet. „Dit moet onderzocht worden en Nederland en onze partners zullen niet rusten tot de daders van oorlogsmisdaden verantwoordelijk zijn gehouden.”
De Oekraïense autoriteiten maken melding van oorlogsmisdaden door Russische militairen in Boetsja, een voorstad van de hoofdstad Kiev. Bij hun terugtrekking zouden de Russen honderden burgers hebben gedood. De burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, spreekt van „volkerenmoord”.
Minister Kajsa Ollongren (Defensie) spreekt in een tweet van „gruwelijke beelden en andere berichten over misdaden tegen onschuldige burgers”, die volgens haar niet zonder internationale reactie kunnen blijven. „Oorlogsmisdaden moeten worden onderzocht en vastgelegd zodat de verantwoordelijken kunnen worden berecht en gestraft.”
Rusland heeft zondag de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties verzocht maandag bijeen te komen om te bespreken wat het een „provocatie door Oekraïense radicalen” in de stad Boetsja noemt.
Verschillende Oekraïense functionarissen, onder wie president Volodomir Zelenski, hebben Russische troepen beschuldigd van het doden van burgers in deze voorstad van Kiev. Beelden van op straat liggende lijken van burgers zijn inmiddels de hele wereld overgegaan.
„In het licht van de flagrante provocatie door Oekraïense radicalen in Boetsja heeft Rusland geëist dat een vergadering van de VN-Veiligheidsraad wordt bijeengeroepen”, schreef Dmitri Polanski van de Russische VN-missie op Telegram.
Rusland heeft zondag bevestigd dat het verschillende luchtaanvallen heeft uitgevoerd op Oekraïense militaire faciliteiten en brandstofdepots in de regio’s rond Kiev en Mykolajiv.
Volgens het Russische ministerie van Defensie is daarbij een controlecentrum vernietigd op de luchtmachtbasis in Vasylkiv, in de buurt van Kiev. Die luchtmachtbasis was medio maart ook al door Russische raketten getroffen. Ook zouden de Russen brandstofdepots in de zuidelijke Oekraïense regio Mykolajiv en in de Rivne-regio in het noordwesten met raketten hebben bestookt. Eerder meldde de burgemeester van Mykolajiv meerdere raketaanvallen.
Bij Russische beschietingen op de Oost-Oekraïense stad Charkov zijn zondagavond zeven mensen onder wie drie kinderen omgekomen, meldt het regionale openbaar ministerie. 34 anderen zouden gewond zijn geraakt. Ook zouden tien huizen en een depot voor trolleybussen zijn beschadigd.
Charkov, de tweede stad van het land die voor de oorlog ongeveer 1,5 miljoen inwoners telde, lijdt al wekenlang onder Russische beschietingen.
Ook in de Tweede Kamer is geschokt gereageerd op de beelden van het bloedbad dat zich terugtrekkende Russische militairen volgens de Oekraïense autoriteiten hebben aangericht in Boetsja, een voorstad van Kiev. Veel Kamerleden spreken van oorlogsmisdaden.
„De verschrikkelijke beelden die we te zien krijgen vallen op geen andere manier te omschrijven”, vindt D66-fractievoorzitter Jan Paternotte. „Vastgebonden en doodgeschoten. Verkracht en verbrand. Poetin en zijn leger moeten hiervoor vervolgd worden. Zo snel mogelijk.”
Volgens VVD’er Ruben Brekelmans is „de echte zwakte van het Russische leger” niet dat het zich terugtrekt uit Kiev, maar „de barbaarse wijze waarop ze onschuldige burgers vermoorden”. Wat hem betreft moet zoveel mogelijk bewijs worden verzameld voor deze „oorlogsmisdaden , zodat de verantwoordelijken kunnen worden vervolgd.
GroenLinks-leider Jesse Klaver spreekt van „gruwelijke oorlogsmisdaden van Poetins hand”, die niet onbestraft mogen blijven. Ook ChristenUnie-voorman Gert-Jan Segers vindt dat „het bloed en de tranen van Boetsja schreeuwen om gerechtigheid”. Russische militairen zijn volgens hem „als beesten tekeergegaan”.
„Oorlogsmisdadiger Poetin”, twittert PvdA-leider Lilianne Ploumen. „Burgers geëxecuteerd, hun handen gebonden, hun stoffelijke resten in straten van Boetsja. Vrouwen verkracht voor de ogen van hun kinderen. Meisjes in bijzijn van hun familie verkracht. Gruwelijkheden door Poetins leger die niet ongestraft kunnen blijven.”
Burgemeester Anatoli Fjodoroek van de Oekraïense stad Boetsja heeft zondag aan journalisten de dode lichamen getoond die lagen in een gebied dat volgens hem in handen was van door Rusland ingehuurde Tsjetsjeense strijders, gedurende de periode dat Russische troepen de stad belegerden. Volgens hem zijn al driehonderd lichamen aangetroffen.
Eén van de slachtoffers had volgens de burgemeester de handen achter de rug gebonden met wit doek, en was in de mond doodgeschoten. „Elke oorlog heeft een aantal regels voor de inzet van burgers. De Russen hebben aangetoond dat ze bewust burgers om het leven brachten,” zei Fjodoroek. „Ze kregen praktisch groen licht van de Russische president Vladimir Poetin voor een safari en ze schoten op Oekraïense mensen.”
De journalisten van persbureau Reuters hebben de uitspraken van de burgemeester over de toedracht van de doden niet meteen kunnen verifiëren.
Het Russische ministerie van Defensie heeft niet gereageerd op een verzoek om commentaar toen het zondag werd gevraagd naar de vondst van de lichamen in Boetsja. Het Kremlin ontkent oorlogsmisdaden in Oekraïne. Het zegt dat zijn „speciale militaire operatie” tot doel heeft de Oekraïense strijdkrachten te ontmantelen en dat de operatie gericht is op militaire installaties in plaats van op burgerdoelen.
De Russische strijdkrachten hebben naar eigen zeggen met een raketaanval een olieraffinaderij bij Odessa verwoest. Er zijn ook andere doelen getroffen bij Odessa, zoals een opslagplaats voor brandstof. Op sociale media gaan foto’s rond waarop dikke rookpluimen te zien zijn in het havengebied. Rusland bestookt olieraffinaderijen en olietanks om de Oekraïense strijdkrachten van brandstof te beroven.
Rusland bestookt volgens defensiewoordvoerder generaal Igor Konasjenko met succes militaire doelen in Oekraïne. Alleen al in de nacht van zaterdag op zondag werden volgens hem meer dan vijftig doelen geraakt, inclusief raket-lanceerinstellingen, commandoposten en wapenopslagplaatsen. De generaal maakte weer speciaal melding van doelwitten tussen Charkov in het noorden en Donetsk in het zuidoosten. Het Russische leger lijkt achter het front in de oostelijke Donbas-regio de Oekraïense strijdkrachten daar te willen beroven van bevoorrading en contact met het midden en westen van Oekraïne.
Vooralsnog zijn er bij gerichte Russische aanvallen sinds 24 februari volgens Konasjenko meer dan 1900 tanks, 1700 andere militaire voertuigen, 220 luchtafweersystemen, 125 militaire vliegtuigen, 88 helikopters en meer dan duizend raketwerpers of stuks veldartillerie vernietigd.
In de Oekraïense plaats Boetsja zijn de lichamen van 57 mensen gevonden die in een massagraf lagen, zei het lokale hoofd van de hulpdiensten, die persbureau AFP een geul met gleuven liet zien waarin de lichamen lagen. „Hier in dit lange graf zijn 57 mensen begraven,” zei hij.
Het massagraf bevindt zich achter een kerk in het centrum van de stad. Ongeveer tien lichamen waren zichtbaar, onbegraven of gedeeltelijk bedekt door de aarde. Sommige lichamen zaten in zwarte lijkzakken, een deel ging gekleed in burgerkledij.
Oekraïne heeft de Russische troepen beschuldigd van een „opzettelijke massamoord” in Boetsja.
De export van graan uit Oekraïne in maart was vier keer minder dan in februari, voor de inval van Rusland in het land. Dat meldt het Oekraïense ministerie van Economische Zaken. Door de oorlog moet het graan nu meer via het spoor vervoerd worden in plaats van via de Zwarte Zee, van waaruit veel goederen normaal gesproken uitgevoerd worden. Belangrijke havensteden van Oekraïne zoals Odessa en Marioepol zijn geblokkeerd door de oorlog.
Oekraïne is een belangrijke exporteur van landbouwproducten als graan, mais en zonnebloemolie. In maart werd er 1,1 miljoen ton mais, 309.000 ton tarwe en 118.000 ton zonnebloemolie geëxporteerd, aldus het ministerie. Oekraïne was vorig seizoen nog de op drie na grootste graanexporteur ter wereld, volgens data van de International Grains Council, de organisatie die toezicht houdt op de wereldwijde graanhandel.
Eerder al zei de Wereldbank dat Oekraïne snel hulp moet krijgen van andere landen met bijvoorbeeld de levering van kunstmest en zaden om de landbouwsector te helpen herstellen als de oorlog met Rusland voorbij is. Oekraïne heeft de export van bepaalde landbouwgoederen al aan banden gelegd om zo de eigen voedselvoorziening veilig te stellen. Met name armere landen kunnen last krijgen van de door de oorlog stijgende prijzen, met kans op honger en armoede, aldus de Wereldbank.
Energieminister Rob Jetten vindt het een „heel belangrijk signaal” dat Litouwen helemaal gestopt is met de import van gas uit Rusland. Dat zegt hij in het televisieprogramma Buitenhof. Jetten denkt dat Nederland ook „vrij snel” zonder Russisch gas zal kunnen, maar wijst er op dat er ook EU-landen zijn waarvoor dat niet voor geldt.
Bijvoorbeeld Duitsland, Oostenrijk en Hongarije zijn voor hun energievoorziening nog voor een heel groot deel afhankelijk van Rusland. Jetten benadrukt ook dat de sancties die zijn ingesteld tegen Moskou in verband met de oorlog in Oekraïne effectief zijn omdat Europa ze „als één blok” heeft ingesteld.
De Litouwse president Gitanas Nausėda maakte zaterdag bekend dat zijn land, als eerste EU-land, geen gas meer importeert uit buurland Rusland. Hij vroeg daarbij andere lidstaten hetzelfde te doen. „Als wij het kunnen, kan de rest van Europa het ook!”
Hij schaarde zich daarmee achter een oproep die de Oekraïense president Volodimir Zelenski afgelopen week nog maar eens herhaalde in een toespraak tot de Tweede Kamer. Door gas te blijven invoeren uit Rusland draagt Nederland volgens Zelenski miljarden bij aan de Russische oorlogsmachine.
Oekraïne en Rusland overleggen maandag digitaal verder, zegt de Russische onderhandelaar Vladimir Medinski. Volgens hem wordt de Oekraïense delegatie „steeds realistischer”. Een Oekraïense onderhandelaar, David Arachamia, heeft op de Oekraïense tv gezegd dat de gesprekken tussen de oorlogvoerende partijen in een fase geraken waarin het mogelijk is te denken aan directe gesprekken tussen president Vladimir Poetin en zijn Oekraïense ambtgenoot Volodimir Zelenski.
Oekraïne heeft al aangegeven geen lid van de NAVO te worden, een van de voornaamste grieven van Poetin. Die lijkt ook af te zien van een aantal doelen in zijn door hem als „speciale militaire operatie” omschreven invasie, waarmee Rusland op 24 februari Oekraïne binnenviel. Rusland lijkt inmiddels veel troepen uit de streek ten noorden van Kiev terug te trekken. Het richt zich steeds meer op de verovering van Oekraïens grondgebied ten oosten van de rivier de Dnjepr.
In een van de voorsteden van Kiev waaruit de Russen zich hebben teruggetrokken, Boetsja, zijn volgens de burgemeester driehonderd doden gevallen als gevolg van de oorlog en de bezetting. Om de plaats, die naast een strategisch vliegveld ligt, is vanaf de eerste dag van de Russische aanval hevig gevochten. Een topman van de regering in Kiev, Michailo Podoljak, heeft de Russische troepen ervan beschuldigd er burgers te hebben geëxecuteerd en daarmee oorlogsmisdaden te hebben begaan. Hij leidt dat af uit beelden van doden in de straten. Rusland heeft nog niet op de beschuldiging gereageerd.
Bijna duizend burgers zijn zaterdag geëvacueerd uit de regio’s Donetsk en Loehansk in het oosten van Oekraïne. De Oekraïense strijdkrachten publiceerden de cijfers zondagochtend. Uit Loehansk wisten 800 mensen te ontkomen en uit Donetsk 189.
Het Russische leger heeft de afgelopen dagen het zwaartepunt van zijn aanvallen in Oekraïne verlegd van het gebied rond de hoofdstad Kiev naar Donetsk en Loehansk, waar het geweld toeneemt. Die twee regio’s zijn deels in handen van pro-Russische separatisten en Rusland heeft zich ten doel gesteld het hele gebied „te bevrijden”.
Sinds het begin van de Russische aanval op Oekraïne op 24 februari zijn ongeveer 20.598 burgers uit Loehansk gevlucht en 6.584 uit Donetsk, aldus het Oekraïense leger.
Jaroslav Kaczynski, de leider van de Poolse regerende partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), zegt dat zijn land openstaat voor de stationering van Amerikaanse kernwapens. In een interview met de Duitse krant Welt am Sonntag stelt de invloedrijke politicus dat dit „de afschrikking tegenover Moskou duidelijk zou versterken”.
Voor zover bekend hebben de Amerikanen geen plannen om kernwapens in Polen te plaatsen, maar Kaczynski zegt dat dit onder invloed van de Russische oorlog in Oekraïne „snel kan veranderen”. Volgens hem zou het ook een logische stap zijn om kernwapens aan de oostgrens van het NAVO-gebied te hebben.
Kaczynski hoopt ook dat de Amerikanen hun militaire aanwezigheid in Europa versterken. Momenteel zijn er volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie 100.000 Amerikaanse soldaten in Europa gestationeerd. Dat zouden er volgens Kaczynski 150.000 moeten worden. Kaczynski herhaalt in het interview ook zijn wens dat de NAVO een vredesmacht naar Oekraïne stuurt.
Russische soldaten hebben zaterdag in de Oekraïense stad Enerhodar op demonstranten geschoten die protesteerden tegen de Russische bezetting. De Oekraïense ombudsvrouw Ljoedmila Denisova schreef in een bericht op Telegram dat de soldaten zogeheten flitsgranaten gebruikten en mortieren afvuurden. Volgens Denisova raakten zeker vier mensen zwaargewond.
De informatie kon niet onafhankelijk worden geverifieerd. Op sociale media circuleren echter beelden uit de stad waarop mensen wegvluchten van een plein, terwijl om hen heen explosies zijn te horen en witte rook opstijgt. Oekraïne beschuldigde het Russische leger er eerder al eens van in de stad Cherson op anti-Russische demonstranten te hebben geschoten.
Enerhodar, in het zuidoosten van Oekraïne, werd begin maart ingenomen door het Russische leger. Bij de stad ligt de kerncentrale van Zaporizja, de grootste van Europa.
Advertentie
