„Op zaterdagmiddag 13 mei 2000 zag ik brandweerwagens voorbijrijden. Ik woonde met mijn ouders en broers in een vooroorlogse woning aan de Lasondersingel in Enschede, vlak bij de gereformeerd vrijgemaakte Noorderkerk. Ik belde met Jurgen van Houdt. We waren goede vrienden. Samen gingen we kijken naar de brand. Het vuur woedde bij vuurwerkfabriek SE Fireworks, op een paar honderd meter afstand van mijn ouderlijk huis. Vroeger had ik bij SE Fireworks weleens vuurwerk gekocht of gekregen. Het bluswerk van de brandweer trok die warme zaterdagmiddag veel toeschouwers. Op een gegeven moment vertrokken Jurgen en ik weer. Jurgen moest volgens mij nog kerkblaadjes rondbrengen.

Ik ging naar huis. Daar stond een grote, ingepakte koffer klaar. De bedoeling was dat ik op zondag 14 mei naar Aruba zou vliegen voor een stage in een restaurant. We zouden zaterdagavond bij ons thuis voor ooms en tantes nog een afscheidsfeestje houden.

Weer thuisgekomen aan de Lasondersingel trof ik mijn vader. Hij was net uit Duitsland teruggekomen, hij had toen een bloemenbedrijf. Over de schutting kon ik zien dat de brand in de vuurwerkfabriek nog niet was geblust. De vlammen sloegen boven de daken uit.

Klap

Ineens klonk een ontzettende klap. We voelden een drukgolf. Schilderijen vielen van de muur. Zo’n beetje alles van glas ging aan scherven. Een grote glazen tafel brak doormidden. Muren waren compleet uit hun voegen geslagen. Raar genoeg bleven het bierflesje en bierglas van vader heel. We vluchtten onze grote kelder in. Toen volgde nog een enorme dreun.

Na een tijdje liepen mijn vader en ik naar buiten. Er lag een berg dakpannen rond ons huis. Die pannen waren van de daken geslagen. We controleerden de huizen van een stuk of zeven buren, zodat we zo nodig mensen konden helpen. Vlak bij ons woonden toen onder anderen oudere dames. We hebben niemand aangetroffen. Waarschijnlijk was iedereen vanwege het mooie weer op stap.

Mijn vader parkeerde zijn auto in de middenberm vlak bij ons huis, mogelijk omdat hij dan snel weg zou kunnen rijden. Gehurkt ging ik achter de auto zitten. Ik dacht: als er nog een klap komt, heb ik wat bescherming. Met mijn zwarte mobieltje, een Siemens, belde ik familie en vrienden. Om te melden dat vader en ik oké waren. Appen kon in die tijd nog niet.

Taart

Eén ding vergeet ik nooit meer. Ik zag mijn moeder aan komen lopen. Ze had haar fiets in de hand. In een tas aan het stuur zat een taart. Die was bedoeld voor mijn afscheidsfeestje, dat natuurlijk niet is doorgegaan. De verbijsterde gezichtsuitdrukking van mijn moeder staat op mijn netvlies gebrand. Alles om haar heen lag aan diggelen.

Vreemd genoeg heb ik de taart nog bij ons thuis in de koelkast gelegd. Kennelijk heb je in zulke omstandigheden de behoefte om je eigen gewone dingen te blijven doen. De stroom werkte niet meer. Die was door de explosie van vuurwerkbedrijf SE Fireworks uitgevallen. Of de netbeheerders hadden de stroom afgesloten.

Samen met mijn broertje kon ik die zaterdag overnachten in het ouderlijk huis van Jurgen van Houdt. Zijn inmiddels overleden vader was destijds predikant van de Noorderkerk. Onze familie was toen ook bij die kerk aangesloten. Mijn ouders hadden een goede band met ds. Van Houdt en diens vrouw.

De pastorie van de familie Van Houdt stond wat verder van het rampgebied en was amper beschadigd. De eerste uren na de vuurwerkramp waren er binnen het domineesgezin grote zorgen. Want zoon Peter bezorgde post in de getroffen wijk. We hielden er rekening mee dat hij was omgekomen. Tot onze grote opluchting dook Peter op, al was hij wel gewond geraakt aan zijn hoofd. Gelukkig hebben ook mijn drie broers de vuurwerkramp overleefd. Ik weet zeker dat we in de pastorie die zaterdag God hebben gedankt voor Zijn bewaring.

Betongruis

Mijn vlucht naar Aruba ging de zondag na de vuurwerkramp niet door. Die zondagavond mocht ik onder politiebegeleiding in ons zwaar beschadigde huis aan de Lasondersingel mijn vliegticket, paspoort en koffer ophalen. Mijn bezoekje aan ons huis duurde zo’n tien minuten. Het was pikkedonker. Door de straat patrouilleerde politie te paard. Mijn koffer, die ik open had laten staan, zat vol met betongruis. In een andere koffer heb ik wat kleren voor mijn ouders gestopt. Op zolder riep ik naar Daffie, onze vermiste kat. Die is later teruggevonden. Die zondagavond was de laatste keer dat ik in het huis aan de Lasondersingel heb rondgelopen.

De woensdag erna vloog ik alsnog naar Aruba. De KLM-bemanning wist van mijn situatie. Ik kreeg een telefoonkaart waarmee ik vanuit het vliegtuig met familie kon bellen. Geregeld nam ik contact op met mijn moeder. Ik mocht in mijn eentje bij het raam zitten. Aan boord van het vliegtuig heb ik heel erg gehuild.

Op Aruba ging ik aan de slag in een befaamd restaurant. Dan schonk ik wijn en hoorde ik mensen over de vuurwerkramp praten. Dat was raar, het kwam hard aan. Ik kreeg op zulke momenten een soort douw.

Met Nederlandse schoolgenoten, die ook op Aruba stage liepen, kon ik niet goed praten over mijn traumatische ervaringen. Dat lukte wel met de restauranteigenaren, wat oudere Belgen. Ze boden me een luisterend oor. Ik werd geplaagd door nachtmerries. Ik kampte min of meer met een posttraumatische stressstoornis.

Ik zag op tegen de jaarwisseling op Aruba. Voor de rest van mijn leven had ik wel genoeg vuurwerk gezien. Geknal maakte me angstig. Van de dokter kreeg ik kalmeringsmiddelen om de jaarwisseling door te komen.

Raar

In de weken na de ramp stuurde een goede kennis uit Enschede me videobanden op met nieuwsuitzendingen en reportages uit het rampgebied. Het was heel raar om die beelden te bekijken. Ik zag verwoeste panden op plekken waar ik in mijn jeugd jarenlang had gespeeld, geschaatst en gefietst. In de door de ramp zwaar beschadigde Bamshoeve, een voormalige textielfabriek, haalden we kattenkwaad uit.

De vuurwerkramp heeft er ook bij mijn ouders erg in gehakt. Ze waren onderverzekerd en hadden het na de ramp financieel zwaar. De nazorg van de autoriteiten liet erg te wensen over. De autoriteiten beloofden mijn ouders dat hun onbewoonbare huis aan de Lasondersingel zou worden bewaakt. Toch is onze woning in de weken na de ramp leeggeroofd. Dat was voor ons zó’n bittere pil. Zo was een zilveren servies, een erfstuk, gestolen. Van mijzelf is een muntenverzameling geroofd. En ook allerlei documenten uit de Tweede Wereldoorlog, zoals voedselbonnen. Die had ik gekregen van mijn opa.

Mijn vader stierf in 2004 op 57-jarige leeftijd aan kanker. Wij vermoeden dat zijn frustraties en stress over de nasleep van de vuurwerkramp hem mede ziek hebben gemaakt. Mijn moeder overleed in 2018. Zij werd 71 jaar.

Omslagpunt

Ik vond en vind het absurd dat de overheid toestond dat midden in een woonwijk een fabriek stond waar te veel en te zwaar vuurwerk lag opgeslagen. Toch ben ik met de exacte toedracht van de vuurwerkramp niet veel bezig geweest. Wat heeft dat voor zin? Je draait er de ramp niet mee terug.

De ramp was voor mij een omslagpunt in mijn leven. Ik had ineens geen thuis meer in Enschede. Nu voel ik nauwelijks nog een band met die stad. Pas zo’n vier jaar na de ramp ben ik gaan kijken in de getroffen wijk Roombeek. Toen was de wijk weer deels opgebouwd en fors veranderd. Waar ik bijvoorbeeld vroeger in het zand speelde, staat nu een monument.

Sinds mijn stage op Aruba in 2000 heb ik op tal van plekken in de wereld gewoond. Amerika, Engeland, China, Thailand, Zwitserland. Ik werkte tot enkele jaren geleden voornamelijk in de hotelbranche. Nu leid ik in Zwitserland een bedrijf dat zich onder meer toelegt op het reinigen van ziekenhuizen en vliegtuigen. Met de ervaringen van de ramp in mijn achterhoofd ben ik gespitst op zaken als: hoe kan mijn personeel veilig werken? De vuurwerkramp leerde mij dat het leven zo voorbij kan zijn. Mijn geloof is versterkt.”