Vertrek Sahla berooft politiek van ideaal
In Nederland coalitieland vier je je overwinningen doorgaans niet té uitbundig. Jawel, je hebt iets voor elkaar gekregen en andere partijen moesten buigen. Dat succes markeer je dan even, maar je buit het niet uit. Want je wilt je coalitiepartners niet in hun hemd zetten; je moet immers met hen verder.
Zulke overwegingen gelden niet voor een oppositiepartij als de PVV. Zo bezien verwondert het niet dat Wilders, nadat hij de VVD op de knieën kreeg in de kwestie-Soumaya Sahla, blíjft wrijven in deze vlek. Wilders’ ageren tegen de ooit voor terrorisme veroordeelde Sahla leidde er na het debat over de regeringsverklaring toe dat de VVD haar alsnog liet vallen. Waardoor Sahla zich vorige week genoodzaakt zag terug te treden als tafelvoorzitter van het VVD-justitienetwerk.
Dat de kwestie voor Wilders hiermee niet klaar is, bleek zaterdag uit een interview met hem in de Telegraaf. De PVV-voorman heeft op zijn oude vijand, de VVD, een klinkende overwinning behaald, maar hij wil meer. Hij blijft het de liberalen inpeperen dat zij –in zijn ogen– „ieder moreel kompas” missen en gaat over de kwestie nieuwe Kamervragen stellen.
Wat hiervan te denken? Eigenlijk is het best lastig je hierover als buitenstaander en als gewone burger een helder oordeel te vormen. Enerzijds past het om begrip te tonen voor de benarde situatie van Wilders, die al achttien jaar beveiligd wordt en die, begrijpelijkerwijze, vanuit die toestand naar de wereld kijkt. Anderzijds roept de wijze waarop de PVV-leider zijn eenzijdige frame presenteert (een nog amper toerekeningsvatbare Bolkestein, een Sahla die de vroegere partijleider als springplank gebruikt om hogerop te komen, een VVD die het op zijn ondergang voorzien heeft), een ongemakkelijk gevoel op.
Nogmaals, Wilders hééft een politieke overwinning behaald. Maar een belangrijke kanttekening daarbij is dat het voor een deel een overwinning betreft van de beeldvorming op de werkelijkheid. Niets wijst er immers tot nu toe op dat de PVV-voorman door deze kwestie de achterliggende jaren werkelijk gevaar liep. „Ga een kwartiertje googelen en je vind talrijke gelegenheden waarop zij een aanslag op een prominente politicus had kunnen plegen”, schreef NRC-commentator Tom Jan Meeus zaterdag veelbetekenend.
En dan nog iets. De winst die Wilders behaalde, betekent tevens verlies. Nee, niet alleen voor de VVD en voor Sahla; ook voor politiek en samenleving als geheel. Want inherent aan het frame en het wereldbeeld van Wilders is dat deradicalisering niet bestaat. Iemand die zich afkeert van extreme en gewelddadige vormen van de islam kan nooit, maar dan ook nooit, geloofd worden, is de vooronderstelling van de PVV-leider. Niet voor niets zegt hij in het Telegraafinterview: „Deze vrouw is in- en inslecht.” Let wel: is, niet was.
Dat is zonder meer jammer. Wie zich in deze zaak te veel door Wilders laat meeslepen, krijgt dit cynische mensbeeld er gratis bij. Wat de mensheid van veel hoop berooft.