De nieuwe geestelijk leider van 1,4 miljard rooms-katholieken was donderdagavond op het balkon van de Sint-Pieter in Vaticaanstad amper uitgesproken of regeringsleiders uit heel de wereld stuurden zonder vertraging hun felicitaties, soms vergezeld van een wensenlijstje.

De Russische president Vladimir Poetin sprak over „de christelijke waarden die ons verenigen” en wenste de nieuwe paus Leo XIV „succes” toe. Zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky vroeg om „morele en spirituele” steun in de oorlog met Rusland, dat in februari 2022 zijn buurland binnenviel.

De Israëlische president Isaac Herzog hoopt op sterkere banden tussen zijn land en de Heilige Stoel. De vorige paus, de op 21 april overleden Franciscus, leverde veelvuldig kritiek op de Israëlische aanvallen op de Gazastrook.

In dit diplomatieke schaakspel zal Leo XIV moeten leren de juiste zetten te doen. Wie echter wat beter naar het cv van deze Robert Francis Prevost kijkt, kan moeilijk pessimistisch zijn. Zijn jarenlange arbeid als missionaris, docent en bisschop in Peru maakte van hem een degelijk bestuurder, met daarnaast een warm hart voor zwakkeren in de samenleving. De wereld doet er goed aan op zijn minst even te luisteren als de paus spreekt.

De keuze voor de naam Leo is daarmee het eerste signaal dat de nieuwe paus afgaf. De vorige Leo, nummer XIII, was paus tussen 1879 en 1903 en een vastberaden verdediger van sociale rechten.

De toespraak op het kerkbalkon was een tweede signaal: daarin benadrukte de nieuwe paus het belang van zending, een boodschap die hij vrijdagmorgen tijdens een preek voor de kardinalen in de Sixtijnse Kapel herhaalde. „We moeten getuigen van ons vreugdevolle geloof in Jezus”, zei Leo XIV, terwijl hij waarschuwde dat waar dit geloof ontbreekt, het leven betekenis verliest. En opnieuw wendde hij zich tot Maria: „Moge God mij deze genade schenken, vandaag en altijd, op liefhebbende voorspraak van Maria, moeder van de kerk.”

Ingrijpende wijzigingen in de leer van de kerk of op het terrein van de ethiek vallen niet te verwachten

Het zijn deze signalen die de 267e paus in zijn pontificaat zal laten zien en horen. Ingrijpende wijzigingen in de leer van de kerk of op het terrein van de ethiek vallen niet te verwachten van Leo XIV, die als bisschop niet bekendstond om een grote honger naar verandering. Daarmee lijkt deze paus er eentje van het midden te zijn, een kerkleider die vooral in het spoor van zijn voorganger Franciscus wil gaan.

Reformatorische christenen zullen daarom niet al te hoge verwachtingen hebben van Leo XIV. De nieuwe paus staat bekend als een bruggenbouwer, als iemand die goed kan luisteren, maar de wezenlijke verschillen tussen Rome en Reformatie zullen niet in één pontificaat als rook verdwijnen.