Wie mij in mijn leven het meest beïnvloedde? Waarschijnlijk niet de juf die ik in groep 1 en 2 had, hoe lief ik haar ook vond. Niet de Barneveldse buurjongens met wie ik dagenlang optrok, ook niet de mentor op het Van Lodensteincollege die daadwerkelijk een identificatiefiguur was. Zelfs niet mijn vader, hoezeer ik hem waardeer en op hem lijk.

Mijn moeder, van haar leerde ik in mijn leven ongetwijfeld het meest. Het eerste wat ik hoorde, was haar hartenklop. Het eerste wat ik zag, waren waarschijnlijk haar ogen. Het eerste wat ik voelde, was haar huid. Het eerste wat ik proefde, was haar borstvoeding.

Wie de rol van de moeder op waarde schatte, was de pedagoog Jan Waterink. Op de theologie van deze neogereformeerde hoogleraar valt best iets af te dingen vanuit bevindelijk gereformeerd perspectief. Maar zijn uitspraken over het moederschap zijn vaak treffend. Neem deze: „Moeder is de veilige schutse. Moeder is de liefde, die alles begrijpt. Moeder is de vreugde, die telkens weer de tranen kan verdrijven. Moeder is het lied, dat altijd weer gezongen wordt dwars door bange klachten heen.”

De eerste jaren trok ik met mijn moeder op. Dag na dag was ik in haar buurt. Haar stem hoorde ik het meest, haar liefde voelde ik het vaakst, haar zorg was er altijd. Ze leerde me eten, praten en lopen; en ook gehoorzamen, liefhebben en zorgen. Niet in de eerste plaats door wat ze zei, maar vooral door wie ze was.

Ze nam me mee naar school, waar ze invaljuf was; ze nam me mee de groentetuin in en liet me kennismaken met kruid en onkruid. Ze nam me op schoot en las me voor. Ze leerde me bidden en Bijbellezen. Bij haar vond de eerste persoonsvorming plaats.

Mijn moeder leerde me vooral door wie ze was

Waterink nogmaals: „Want die spelende peuter is volwassene in de kiem. Peuter zijn is het begin van grijsaard zijn. Deze kleine wordt nu gevormd voor wat straks dit kind, eenmaal volwassen, wezen zal.”

Als ik aan mijn moeder denk, komen de woorden trouw en toewijding naar boven. Ze was eerder wakker dan ik, ze wachtte ons na schooltijd op met limonade en een koekje, ze troostte waar nodig, ze bleef wakker als ik als jongvolwassene ’s avonds laat of ’s nachts thuiskwam. Ze was er.

Haar trouwe toewijding bleek vooral in hoe ze me vasthield waar nodig en losliet waar mogelijk. Waterink zou zeggen: De tragiek van het moederschap is ook haar adeldom. Ze voedt niet op voor haarzelf, ze houdt haar kind zó vast dat ze het later rustig ver van haar kan laten gaan.

Een moeder zal de eerste zijn die haar tekort in de opvoeding erkent. Ze zal ook de eerste zijn die een ode op het moederschap overbodig vindt, en een compliment niet nodig. Waarschijnlijk vooral omdat haar liefde voor haar kind zo vanzelfsprekend is, en haar toewijding zo groot.

Hoewel het een Amerikaanse moeder was die aan het begin van de twintigste eeuw uit politiek activisme aan de wieg van de landelijke Moederdag stond, hebben kinderen alle reden om deze dag in ere te houden.

De auteur is adjunct-hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad.