„Hallo, goed om je zien. Helaas hebben we elkaar tijdens de laatste G20-top niet gesproken. De volgende keer dat we elkaar spreken, zien we elkaar hopelijk in het echt.” Op typisch Amerikaans-joviale wijze begroette president Joe Biden dinsdag zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin tijdens een videogesprek tussen beide leiders.

De ontspannen woorden van zijn Amerikaanse collega leken niet aan Poetin besteed. Een lachje kon er nog wel af. Maar verder dan „dag meneer de president” kwam het Russische staatshoofd bij de opening van het overleg niet. Dat zette ook meteen de toon voor de rest van het onderhoud.

Twee uur lang spraken Poetin en Biden met elkaar. Hoewel in de marge van het overleg onder andere het conflict met Iran aan de orde kwam, was het belangrijkste onderwerp de Russische militaire dreiging aan de grens met Oekraïne. Rusland heeft daar inmiddels tienduizenden manschappen en zwaar oorlogsmaterieel samengetrokken. Amerikaanse inlichtingendiensten waarschuwen dat Moskou begin volgend jaar een invasie van het buurland kan uitvoeren.

Poetin sprak dat dinsdag tegen. Maar hij nam wel opnieuw de gelegenheid te baat om Kiev van „provocaties” te beschuldigen. Dat past in zijn strategie van de afgelopen maanden, waarin hij stelselmatig Oekraïne in een kwaad daglicht heeft gesteld. Dat heeft de westerse zorg vergroot dat de Russische president de geesten in eigen land rijp maakt voor oorlog.

Bezorgdheid

Om die reden sprak Biden dinsdag tegen Poetin zijn diepe bezorgdheid over de Russische troepenopbouw uit. De Amerikaanse president liet het daar echter niet bij, maar dreigde Rusland ook met „robuuste antwoorden” als Rusland zijn offensieve plannen daadwerkelijk doorzet.

De afgelopen dagen is veel gespeculeerd over de inhoud van die Amerikaanse reactie. Duidelijk is dat de Verenigde Staten Rusland met forse economische sancties willen treffen. Mogelijk zelfs afsluiting van het internationale Swift-betalingssysteem, waardoor het voor Moskou heel lastig wordt internationaal handel te drijven.

Of Rusland echt onder de indruk is van dat dreigement, valt te bezien. Als Amerika –in samenwerking met NAVO-partners– tot het instellen van forse strafmaatregelen overgaat, ligt het voor de hand dat Moskou de gaskraan richting Europa dichtdraait. Dan is het nog maar de vraag bij welk land de sancties het meeste pijn zullen doen en wie het eerste voor de druk zwicht.

Poetin liet dinsdag in elk geval niet blijken dat hij ondersteboven is van de dreigende taal uit Washington. In plaats daarvan legde hij een aantal forse eisen op tafel. Oekraïne mag onder geen beding lid van de NAVO worden en het westerse bondgenootschap moet geen troepen en zware wapens aan de grenzen met Rusland stationeren.

Hoewel zowel het Witte Huis als het Kremlin weinig kwijt wilde over de verdere inhoud, lijkt inmiddels wel duidelijk dat het onderhoud tussen beide leiders weinig meer dan een uitwisseling van eisen en dreigementen heeft opgeleverd. Over manieren om het conflict te de-escaleren en de spanningen te verminderen, lijkt niet te zijn gesproken. Terwijl dat, gezien de ernst van de dreiging, nu juist dringend nodig was.

Vooralsnog blijft het afwachten of Rusland met zijn troepenopbouw alleen maar maximale politieke pressie wil uitoefenen. Dat is dan wel een zeer risicovolle druk. Want beide legers staan op scherp en het kleinste foutje kan in bloedig geweld ontaarden.