De Europese Commissie gaat onderzoeken of Israël nog wel voldoet aan de voorwaarden voor samenwerking met de Europese Unie, zo liet EU-buitenlandchef Kallas dinsdag bovendien weten. Het onderzoek, een voorstel van de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp, kreeg van 16 landen steun in de Europese Raad, waar de 27 ministers van Buitenlandse Zaken van de EU eerder die dag bijeenkwamen.

De evaluatie richt zich op de vraag in hoeverre Israël afspraken naleeft van een verdrag tussen Israël en de EU, dat handelsvoordelen biedt. In artikel 2 van dat verdrag staat dat de verhouding tussen de EU en Israël en de overeenkomst gebaseerd dient te zijn op respect voor de mensenrechten en de democratische principes.

Maar volgens Veldkamp druist de Israëlische blokkade van hulpgoederen naar Gaza in tegen het internationaal humanitair recht. Volgens de minister worden zijn zorgen over de situatie in Gaza „zeer, zeer breed gedragen” door EU-landen. Slechts negen lidstaten, waaronder Duitsland, steunen de oproep niet.

Het is niet duidelijk hoe lang het EU-onderzoek gaat duren. Maar „wat voor mij van belang is, is dat een heel duidelijk signaal is afgegeven dat we ongelooflijk bezorgd zijn”, aldus Veldkamp na afloop van de ministerraad.

Sancties

De 27 ministers van Buitenlandse Zaken van de EU werden het dinsdag nog niet eens over sancties tegen Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever, na een blokkade van Hongarije, meldden EU-bronnen. De Britse regering heeft dinsdag wél besloten tot het instellen van sancties. Londen stopt voorlopig met onderhandelen met Israël, uit woede over de hernieuwde militaire aanvallen en het tegenhouden van hulpgoederen in Gaza, maakte buitenlandminister David Lammy dinsdag in het parlement bekend.

De Britse regering heeft ook de Israëlische ambassadeur ontboden om te laten weten dat Londen eist dat de blokkade van hulpgoederen wordt opgeheven en het hernieuwde militaire offensief in de Gazastrook wordt gestaakt. Gebeurt dat niet, dan volgen meer maatregelen, dreigt Lammy.

Ook Frankrijk en Canada dreigen met sancties als Israël niet stopt met het offensief in Gaza en de beperkingen op de hulpgoederen voor het gebied niet opheft. Israël laat vanaf maandag een „basishoeveelheid voedsel” tot Gaza toe, na een blokkade van alle hulpgoederen sinds 2 maart. Maar dat is volgens het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Canada niet toereikend.

Dinsdag meldden de Israëlische autoriteiten weliswaar 93 vrachtwagens van de Verenigde Naties te hebben toegelaten tot de Gazastrook. Maar tijdens een eerder staakt-het-vuren dit jaar reden dagelijks tot 600 vrachtwagens met hulpgoederen Gaza binnen.

In een verklaring stellen de Franse president Emmanuel Macron, de Canadese premier Mark Carney en de Britse premier Keir Starmer het recht van Israël om tegen terrorisme op te treden „altijd te hebben gesteund”, maar dat „de huidige escalatie niet in verhouding staat”. Het menselijk leed is volgens hen „onverdraaglijk” en de toegestane hulp aan Gaza „volkomen ontoereikend”. Ook roepen ze op tot een tweestatenoplossing.

Genocidale aanval

Israël reageerde woedend op de gezamenlijke verklaring. „Door Israël te vragen een verdedigingsoorlog, die draait om ons voortbestaan, te beëindigen nog voor de Hamasterroristen aan onze grenzen zijn vernietigd, en een Palestijnse staat te eisen, geven de leiders in Londen, Ottawa en Parijs een beloning voor hun genocidale aanval op 7 oktober en moedigen Hamas aan tot het plegen van meer van dit soort wreedheden”, aldus premier Benjamin Netanyahu dinsdag op X.

De Israëlische regeringsleider wees erop dat de Palestijnse terreurbeweging de oorlog is begonnen „door onze grenzen te bestormen, 1200 onschuldige mensen te vermoorden en meer dan 250 naar de krochten van Gaza te ontvoeren”.

De oorlog kan morgen afgelopen zijn, benadrukte Netanyahu, „als de overgebleven gijzelaars worden vrijgelaten, Hamas de wapens neerlegt, haar moorddadige leiders worden verbannen en Gaza wordt gedemilitariseerd”.

In Israël ontstond maandag ophef over uitspraken van parlementariër Yair Golan. In een interview met nieuwszender Kan Reshet Bet hekelde hij in zeer kritische bewoordingen de voortzetting van de Gazaoorlog en waarschuwde dat Israël een pariastaat dreigt te worden. „Een gezond land voert geen oorlog tegen burgers, doodt geen baby’s als hobby en heeft niet als doelstelling om bevolkingsgroepen te verdrijven.”

De uitspraken lokten woedende reacties uit. „De IDF is het meest morele leger ter wereld”, zei premier Netanyahu in een reactie. „Onze heldhaftige soldaten vechten in een strijd die om ons bestaan draait.” Oppositieleider Benny Gantz vroeg Golan op zijn „extremistische en valse uitspraken” terug te komen. „Kom bij zinnen en maak je excuses, Yair; het is nog niet te laat.”