Graag maak ik gebruik van de geboden gelegenheid om te reageren op het artikel van dr. D. Baarssen. Dr. Baarssen reageerde (RD 17-11) op mijn artikel over Bijbelse motieven voor coronamaatregelen. Hij betoogde dat nergens in de Bijbel mensen buiten de maatschappij of buiten de tempel worden gesloten omdat ze mógelijk een besmettelijk virus bij zich dragen. Echter, in het voorbeeld van Leviticus 13:46 dat ik eerder gaf, moest de besmette (in dit geval de melaatse) afgezonderd worden en moest zijn woongebied buiten het kamp zijn (de Israëlieten waren onderweg naar het beloofde land). En als de symptomen nog niet duidelijk waren, moest die persoon in quarantaine van maximaal twee keer zeven dagen. Daar staat dus klip-en-klaar dat die persoon werd afgezonderd.

Verraderlijk

In de Bijbel staat nog veel meer over besmettelijkheid. In Leviticus 15 lezen we dat voorwerpen die iemand met een besmettelijke ziekte heeft aangeraakt, zoals bijvoorbeeld een bed of een zadel, onrein zijn. Wanneer vervolgens een gezonde dat voorwerp aanraakte, moest deze zichzelf en zijn kleren wassen en was onrein tot aan de avond. Het gaat er hier duidelijk om dat besmettingen van de ene op de andere persoon een halt worden toegeroepen. In die context staat het. De Bijbel is er niet alleen voor ons geestelijk leven, maar ook voor ons leven van elke dag. In deze lijn heeft de overheid de taak ervoor te zorgen dat de gezondheid van de mensen zo goed mogelijk wordt gewaarborgd.

Corona is een ernstige epidemie zoals wij allen nog niet eerder hebben meegemaakt. Bij milder verlopende aandoeningen zoals de waterpokken of de griep zijn zulke strenge regels dan ook niet nodig. Bovendien is het verraderlijke van het coronavirus dat je het bij je kunt dragen en dus kunt doorgeven, terwijl je je niet ziek voelt. Vandaar ook dat het terecht is dat wij allemaal een mondkapje moeten dragen in ruimtes waar veel mensen zijn, zoals winkels.

Bij de melaatsheid in het Oude Testament kon men kennelijk volstaan met het buiten het kamp isoleren van de zieken met herkenbare huidsymptomen. De melaatse moest zodanig herkenbaar zijn dat anderen niet te dicht in de buurt zouden komen. Vandaar dat hij de bovenste lip moest bewimpelen (vergelijk ons mondkapje) en dan moest roepen: „Onrein, onrein!” De basisregels om besmettingen tegen te gaan zien we hier al – en dat vind ik heel bijzonder, temeer daar men in die tijd nog niets van ziekmakende bacteriën en virussen afwist. Die werden pas in de 19e eeuw ontdekt.

Niet lijdelijk afwachten

Volgens Baarssen zouden we dan ook verscheurde kleren moeten dragen, blootshoofds moeten gaan en uitroepen: „Besmet, besmet!” Hij vervalt hier in de fout die hij anderen verwijt: een klakkeloos beroep op de Bijbel zonder rekening te houden met de historische context.

Verder geeft Baarssen aan dat het niet alleen ging om besmettingsgevaar, maar ook om tekenen van rouw en droefheid. Dat kan zo zijn, maar het gaat mij nu vooral om het aspect van het voorkomen van besmettingen. Ook is het niet Bijbels te funderen dat melaatsheid altijd een individuele straf van God was (vergelijk wat Jezus zegt over de blindgeborene in Johannes 9:3). Ook de kanttekeningen in de SV ondersteunen die visie niet. We mogen dankbaar gebruikmaken van de medische mogelijkheden om ziekten en aandoeningen te bestrijden en waar mogelijk te voorkomen. Je houden aan de basismaatregelen draagt daar in belangrijke mate aan bij.

Met recht wijst Baarssen op de noodzaak van verootmoediging, gebed en bekering. We mogen echter niet zaken tegen elkaar uitspelen die juist harmonisch kunnen samengaan. Verootmoediging en preventie: het ene doen en het andere niet nalaten.

De auteur is arts.