Onze samenleving vergrijst in rap tempo. Bijna een op de vijf Nederlanders is 65 jaar of ouder. Hun aandeel in de totale bevolking zal in de toekomst verder toenemen. Het zijn mensen met op woongebied specifieke wensen en omstandigheden. Volgens schattingen bedraagt het tekort aan seniorenwoningen zo’n 80.000 en zonder ingrijpen blijft dat aantal sterk groeien. Van gemeenten en corporaties wordt gevraagd op dit alles in te spelen.

De problematiek rond ouderen staat niet op zichzelf. Oplossingen voor deze groep dragen immers bij tot minder druk op het totaal van de oververhitte woningmarkt. Zij bevorderen de doorstroming en vergroten het aanbod en de kansen voor jongere generaties die op zoek zijn naar een huis.

Zelfstandig

Het overheidsbeleid is erop gericht dat iedereen zo lang mogelijk zelfstandig blijft wonen. In 1980 verbleef bijna een kwart van de 75-plussers in een instelling, vandaag de dag praten we over minder dan 10 procent. Die maatschappelijke verandering betekent wel dat er voldoende geschikte woonvormen moeten zijn. Die kenmerken zich, om enkele mogelijke aspecten te noemen, door woon- en slaapkamer en ook een toilet op dezelfde verdieping, geen drempels, een inloopdouche, deuren berekend op een rollator en een rolstoel, eventueel een traplift en mogelijkheden om hulp en zorg van derden in te schakelen, denk aan vrijwilligers en Tafeltje Dekje.

De varianten zijn talrijk. Zonder uitputtend te zijn valt er, behalve aan het appartement, te denken aan de aanleunwoning, de serviceflat, het moderne hofje, de mantelzorgwoning en woningsplitsing. Veiligheid dient steeds een belangrijke rol te spelen, want de cijfers over personen die overlijden na een val in huis, vertonen de laatste jaren een forse stijging.

Sociaal vraagstuk

Hans Tanis is namens de SGP wethouder Wonen in Altena, in Noord-Brabant, met zo’n 56.000 inwoners. Hij illustreert de behoefte onder senioren aan op hen afgestemde woningen met een recente ervaring. „We hadden een nieuwbouwproject waar aanvankelijk geen overweldigende belangstelling voor was. Nadat de geplande huizen een levensloopbestendig karakter kregen, gingen ze als warme broodjes over de toonbank.”

Een gegeven dat uit alle onderzoeken naar voren komt, is dat ouderen in doorsnee niet graag verkassen. Zo bestaat bij hen soms de vrees dat sociale contacten verloren gaan. Of iemand is gehecht aan de halte voor de bus vlakbij of aan de winkels in de buurt. Bovendien begint het nadenken over een overstap naar een woning met meer comfort op hogere leeftijd vaak pas als er klachten optreden en de mobiliteit vermindert.

Tanis: „Het is niet alleen een kwestie van aanbod, het wonen van ouderen is steeds meer ook een sociaal vraagstuk. Verhuizen stuit bij hen nogal eens op een emotionele drempel. En we leven gelukkig in een vrij land, mensen mogen nu eenmaal zelf hun keuzes bepalen. Je hebt als gemeente natuurlijk wel de optie om het op de agenda te plaatsen en het tijdig bespreekbaar te maken, bijvoorbeeld door de ouderenbonden er bij te betrekken.”

Lees ook

Groeiend Renswoude bouwt zelf woningen

In Altena zijn er coaches die met inwoners in contact treden om mee te denken over aanpassingen in de huidige woning of het verhuizen naar een andere woning. De wethouder: „Dat gebeurt nu nog alleen op verzoek van iemand, maar dat gaan we uitbreiden. Als we signalen opvangen, stel van een zorginstantie, is dat wellicht een aanleiding om betrokkene te benaderen.”

De Brabantse gemeente streeft in ieder geval naar „intensieve samenwerking” om het woongenot van ouderen te verbeteren en de doorstroming te bevorderen. Tanis vertelt: „Wij hebben in dat verband de zogenoemde Zorgtafel. Dat is een periodiek overleg waaraan alle relevante partijen, waaronder corporaties en zorginstellingen, deelnemen.” En verder benadrukt hij: „Gezien de omvang van de woonproblemen staan we open voor alle initiatieven.”

Lees ook

Als een trap een obstakel wordt

Serie
Deel 4 in een serie over de krapte op de woningmarkt en hoe mensen daarop inspelen. Volgende week woensdag deel 5.
rd.nl/woningnood