Het wethoudersduo Sander van ’t Foort (33, ChristenUnie en sinds kort wethouder af) en Marieke Teunissen (44, VVD) is maar wat trots op het bijna afgeronde nieuwbouwproject Beekweide I. „Er komt alleen nog wat bestrating en wat extra groen hier en daar, maar alle woningen zijn al verkocht”, vertelt Teunissen enthousiast. „Het is een mooie wijk geworden. Ik woon er zelf ook.”

In tien jaar tijd bouwde Renswoude er zo’n 400 nieuwe woningen bij. Dat lijkt niet veel, maar op een inwonertal van 5500 tikt dat behoorlijk aan. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat het woningbestand van het dorp sinds 2010 met zo’n 20 procent is gegroeid, stelde Cobouw al eerder vast. Het vaktijdschrift voor de bouw berekende dat Renswoude op de derde plaats staat van snelst groeiende gemeenten.

In de wijk zijn allerlei typen woningen te vinden; zowel koop als huur. Daar kruisen de portefeuilles van de eerdere wethouders elkaar. Teunissen heeft nieuwbouwprojecten onder haar beheer, terwijl Van ’t Foort destijds verantwoordelijk was voor de sociale woningbouw, totdat hij begin deze maand als wethouder opstapte. „We hebben in Renswoude een tekort aan betaalbare huurwoningen, daarom wilden we die ook bouwen in de nieuwbouwwijk”, licht Van ’t Foort toe.

Omdat Renswoude eigenaar is van de grond, kon het dorp ook zelf bepalen welke woningen er werden gebouwd. Daar zit het verschil met veel andere gemeenten, stelt Teunissen. „Grond is vaak opgekocht door beleggers. Die verkopen het aan de hoogste bieder. Gemeenten verliezen het vaak van vermogende private partijen. Die laten dure koopwoningen bouwen, want die leveren het meeste op.”

Cocreatie

Als grondeigenaar koos de Renswoude welbewust voor wat de wethouders omschrijven als „cocreatie”: samen met verschillende projectontwikkelaars werd bepaald welke typen huizen er zouden worden gebouwd. Teunissen: „We werkten met een globaal bestemmingsplan, zodat we de ruimte hadden om te sturen naar vraag. Als er behoefte was aan een bepaald type woningen, konden we dat bouwen. Dat werkte.”

Het in bezit hebben van grond is niet het enige geheim van Renswoude. Het dorp heeft als een van de weinige gemeenten in Nederland nog een eigen woningbedrijf. Hierdoor kan het zelf bepalen welk type huurwoningen er worden gebouwd. Vroeger had vrijwel iedere gemeente een woning­bedrijf, maar veel steden hebben dit sinds de jaren negentig verkocht, vertelt Teunissen. „De opbrengst, vaak miljoenen, kon goed worden gebruikt om gaten in de begroting te dichten. Maar daarmee zijn gemeenten de regie wel aan de vrije markt kwijtgeraakt.”

Daardoor is het bouwen van huurwoningen nu een zaak van woningbouwcorporaties. Die zijn echter weer aan regels gebonden. Zo mogen ze geen woningen bouwen boven de sociale huurgrens van zo’n 750 euro per maand, weet Van ’t Foort. „Maar omdat de gemeente geen corporatie is, hoeft zij zich niet aan deze regels te houden.”

Slagkracht

Van dat privilege maakt Renswoude dankbaar gebruik. Het biedt de mogelijkheid om huurwoningen te bouwen voor mensen die te veel verdienen voor de sociale huur maar te weinig om een woning te kunnen kopen. Een gezin met een jaarinkomen van 45.000 euro komt veelal niet in aanmerking voor een sociale huurwoning, maar heeft vaak te weinig slagkracht om kopers op de huizenmarkt af te troeven.

Ook elders in het dorp bouwt de gemeente nieuwe woningen. Zo zijn er 23 verouderde huurhuizen gesloopt om plaats te maken voor 64 duurzame woningen. Van ’t Foort: „Het bouwen van nul-op-de-meter­woningen is niet goedkoop, dus veel corporaties beginnen daar niet aan. Het winstoogmerk is voor ons minder belangrijk. Wij kijken naar de behoeften van onze inwoners.”

Inmiddels is er nog een nieuwbouwproject van start gegaan: Beekweide II. In deze wijk zullen de komende jaren 180 woningen verrijzen. Omdat de gemeente slechts een van de acht grondeigenaren binnen het plangebied is, zal ze nu niet als enige aan de touwtjes trekken. Teunissen: „Ik verwacht daardoor dat we de komende jaren meer aan de overlegtafel zullen zitten dan we gewend zijn.”

> rd.nl/woningnood

Bouwtempo

De gemeente bouwt straks weer een nieuwe buurt, de Zeeheldenwijk, maar het voorgenomen bouwtempo lag te laag, stelt Lub Post (56). Samen met de ondernemers Meindert Kramer en Klaas Post heeft hij daarom bezwaar gemaakt 
bij de gemeente. Met succes, want begin juli stemde de gemeenteraad in met een verdubbeling van het bouwvolume. Post: „Deze nieuwe wijk zou eerst in twintig jaar worden afgerond, nu is dat teruggebracht naar tien jaar.”

Volgens Post erkent de gemeente nu dat die de woningbehoefte verkeerd heeft ingeschat door een onjuiste rekenmethode te hanteren. Want terwijl Urk doorgroeit, bouwt de gemeente vreemd genoeg al vijftien jaar minder woningen dan in de twintig jaar daarvoor, aldus het drietal.

Post is blij dat de gemeente lijkt te zijn wakker geschud, maar hij is er nog niet helemaal gerust op. „In de praktijk moet nog blijken of het allemaal gaat lukken. De grond moet op tijd bouwrijp zijn, en je moet genoeg bouwers hebben.”

Website

Op advies van het trio lanceert de gemeente nu een website waarop iedereen zich kan inschrijven voor een woning. „De toewijzing verloopt zo via de gemeente”, legt Post uit. „Beleggers en speculanten worden geweerd. Daarbij kun je zien hoe groot de woningbehoefte is en hoeveel ex-Urkers weer terug willen keren.”

Post vertelt dat de gemeente Noordoostpolder in oktober vorig jaar liet weten dat 881 ingezeten voor hun inschrijving in deze gemeente in Urk woonden. „Het grootste deel hiervan is verhuisd vanwege het tekort aan woningen”, weet Post. Hij hoopt dat Urkers deze gedwongen stap in de toekomst niet meer hoeven te maken.

Deel 2 in een serie over de krapte op de woningmarkt en hoe mensen daarop inspelen. Volgende week woensdag deel 3.