Het Kindermuseum, een onderdeel van het Joods Historisch Museum, vindt onderdak in een voormalige synagoge, waarvan er vier staan aan het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam.

De fictieve familie Hollander heet de bezoeker in het Kindermuseum welkom. De kennismaking vindt plaats in de huiskamer. „Hier kunnen kinderen naar hartenlust van alles over het joodse leven ontdekken”, zegt Sara Jacobs van het Joods Historisch Museum. „Alle laatjes mogen open en kinderen mogen overal aan zitten.” Kinderen ontdekken zo spelenderwijs dat de sjabbat niet op zondag is en dat bij de deur van een joods huis altijd een mezoeza hangt, een kokertje met een aantal Bijbelteksten uit het Bijbelboek Deuteronomium.

Koosjer

In de keuken vallen de kleuren rood en blauw op. Er zijn twee keukenblokken, twee wasbakken en twee koelkasten. In begrijpelijke taal wordt uitgelegd wat koosjer eten is en dat joden twee gescheiden keukens hebben, een voor melkproducten en de andere voor vleesproducten. Op de grote keukentafel is te lezen hoe gerechten uit de hele wereld de joodse keuken hebben beïnvloed.

Matses hebben in de keuken een belangrijke plaats. Overal in het museum duikt trouwens het ongezuurde brood op, tot in het poppenhuis op de zolder van de voormalige synagoge toe. Jacobs: „Bij het eten van de matse gaat het om herinnering aan wat was, de uittocht uit het land Egypte.”

Op de zolder is een tijdelijke expositie ingericht. Joods kunstenaar Eli Content ontwierp speciaal voor kinderen het Droombos. Er hangen kleurrijke, kartonnen figuren; bomen, dieren en mensen van verschillende afmetingen. Jacobs: „Kinderen kunnen hier zelf aan de slag met karton en stiften om ook bijdrage aan het Droombos te leveren.” Tussen al die kartonnen figuren is het raam van de oude synagoge te zien, ook beschilderd door Content. Bovenaan, in Hebreeuwse letters, de naam van God.

In de studeerkamer kunnen kinderen zelf oefenen met het schrijven van Hebreeuwse letters. Er wordt uitgelegd hoe je je naam kunt schrijven –achterstevoren en zonder klinkers– en aan de muur hangt een grote leesplank. Woorden als mens, hand, voet en vrede zijn voorzien van plaatjes zodat het voor iedereen mogelijk is te begrijpen wat er staat.

In het joodse leven is er veel ruimte voor muziek. De muziekkamer op zolder staat vol met instrumenten. Moderne trommels staan naast een vitrine met oude ramshoorns. Kinderen mogen ook hier hun gang gaan. „Horen en zien vergaat je weleens, maar als je ziet hoe enthousiast kinderen worden van al die muziekinstrumenten, dan word je zelf ook vrolijk”, lacht Jacobs.

Oorlog

Naast de mooie kanten van het joodse leven is er ook aandacht voor de zwarte bladzijden uit de geschiedenis. De zogenoemde „sprekende muur” vertelt het verhaal over het joodse leven in de Tweede Wereldoorlog, de pijn en de herinneringen die bleven. Verantwoord voor kinderen, maar ook confronterend. Ze kunnen een persoonlijke herinnering opschrijven en op de muur hangen.

Het museum is gericht op kinderen. Maar ook ouders kunnen er veel leren. Een toegangskaart voor het museum is een maand geldig in het Joods Cultureel Kwartier, met onder meer het Joods Historisch Museum, de Portugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg.

serie Religie in het museum

In een serie van zes artikelen wordt stilgestaan bij kleine religieuze musea in Nederland. Deel 4: Kindermuseum in Amsterdam.