Bijbelmuseum krijgt vragen van over hele wereld
Statenbijbels uit Nederland gingen de afgelopen eeuwen de hele wereld over. Ze duiken overal op, van Canada tot Sri Lanka en van Australië tot Zambia.
Wereldwijd weten Bijbelbezitters museumhouder W. van ’t Zelfde van het Bijbelmuseum in Leerdam te vinden. De afgelopen jaren kreeg hij uit allerlei landen vragen over of gegevens uit Bijbels. „Dit is een plaatje van onze Statenbijbel uit zonnig Zambia”, luidde een bericht. In Australië dook een Nederlandse Bijbel op met een geslachtsregister dat terugging tot 1770.
Een bijzonder verhaal gaat over de Bijbel van ds. Dirck Romeyn, die in New York het Union College oprichtte in 1795. Zijn Bijbel bleef bewaard in de familie. Amerikaanse wetenschappers deden onderzoek naar ds. Romeyn en kwamen zelfs persoonlijk naar Leerdam om informatie over de Bijbel van de predikant te verkrijgen.
De vragen die Van ’t Zelfde krijgt, zijn soms heel praktisch van aard. Zo mailde iemand uit Vancouver in Canada van wie de Bijbel nat geworden was. „Hij had de natte bladzijden geföhnd. Ik heb toen gezegd dat hij de Bijbel direct in de vriezer moest leggen.”
Gravures
Het Bijbelmuseum bleek in 2010, een jaar na de oprichting, het museum met de hoogste bezoekerswaardering van Nederland te zijn. Het museum trekt verschillende soorten publiek. Kerkelijke groepen, maar ook kunst-, taal- en geschiedenisliefhebbers. Wie niet bekend is met de inhoud van de Bijbel, kan een gratis Bijbel meenemen, geschonken door de eveneens in Leerdam gevestigde Gereformeerde Bijbelstichting (GBS). Tijdens een diapresentatie wordt gezegd dat de medewerkers van het museum de Bijbel als Gods Woord beschouwen.
De presentatie bevat tientallen gravures waarop onder meer Bijbelse spreekwoorden worden uitgebeeld (”een teken aan de wand”, ”een Salomonsoordeel” of ”de handen wassen in onschuld” bijvoorbeeld). Maar ook prenten waaruit blijkt hoe Bijbelse geschiedenissen worden uitgebeeld in verschillende delen van de wereld. Op een Nederlandse gravure van de gelijkenis van de verloren zoon staan zwijnen afgebeeld zoals ze er op de Veluwe uitzien, inclusief een Hollandse stal. Een Afrikaanse vertolking van dezelfde geschiedenis laat een donkergekleurde zoon én vader zien. „Toen ik een groep migrantenchristenen uit de Bijlmer ontving, riepen zulke afbeeldingen direct herkenning op”, vertelt de directeur.
Bijna had het Bijbelmuseum in Dordrecht gestaan. Het stadsbestuur toonde interesse in het idee van Van ’t Zelfde toen de grond in Leerdam inmiddels was aangekocht. „Het Bijbelmuseum had natuurlijk prima gepast in Dordrecht, de stad van de Nationale Synode en de boekdrukkers”, aldus Van ’t Zelfde.
Galgenwaard
Toch is de huidige locatie aan de Lingedijk ook niet ver verwijderd van historische grond. De museumhouder pakt er twee oude boekwerken bij. In het ene staat in gotische letters beschreven hoe twee predikanten en een schoolmeester in 1574 door de Spanjaarden werden opgehangen in het gebied dat nu Galgenwaard heet.
Het andere boek is een doopsgezinde martelaarsspiegel. Op een gravure is Dirk Willems te zien. Hij ontsnapte uit de gevangenis in Asperen en probeerde via de bevroren Linge naar Leerdam te komen. „De cipier die hem achtervolgde, zakte door het ijs”, vertelt Van ’t Zelfde. „Willems ging terug om hem te redden. De schout op de oever schreeuwde dat de cipier gevangengezet zou worden als hij Willems liet gaan. Willems keerde vrijwillig terug naar de gevangenis. Hij werd ‘begenadigd’; in plaats van een langzame marteldood door zogenoemd klein vuur, werd hij onthoofd.”
Serie Religie in het museum
In een serie van zeven artikelen wordt stilgestaan bij kleine religieuze musea in Nederland. Deel 1: Bijbelmuseum Leerdam
