In een online enquête waarvan het kennisinstituut voor geestelijke gezondheidszorg donderdag de resultaten bekendmaakte, geeft een derde van de bevolking aan met meer psychische klachten te kampen dan eerst. Ze hebben last van angst, neerslachtigheid en slaapproblemen.

Binnen een week namen drieduizend mensen deel aan een vragenlijst die via sociale media is uitgezet. Zoals vaker bij online studies is de meerderheid van de respondenten vrouw (83 procent) en om deze reden is het onderzoek niet representatief voor de algemene bevolking, beklemtoont het instituut. Ook kan een vertekend beeld ontstaan doordat het onderzoek vooral mensen met problemen aanspreekt.

Toch schetsen de uitkomsten volgens Trimbos „een duidelijk beeld van de negatieve impact van de coronacrisis op de mentale gezondheid.” Van de respondenten die aangeven meer stress te ervaren door corona, heeft 60 procent depressieve gevoelens en angstklachten, 50 procent heeft slaapproblemen. Ook geeft 10 procent van deze groep aan de afgelopen periode last gehad te hebben van suïcidale gedachten. De klachten doen zich vooral voor bij mensen die angst voor het virus hebben.

Bijna de helft van degenen met problemen geeft aan behoefte te hebben aan ondersteuning en hulp bij het omgaan met negatieve stemmingen, slaapproblemen, stress en angst. Ook de behoefte aan ondersteuning bij sociale contacten en dagstructuur wordt genoemd.

Bij Eleos, organisatie voor christelijke geestelijke gezondheidszorg, is het aantal hulpvragen bij de kliniek toegenomen. „Het betreft cliënten die we al in behandeling hebben en voor wie deze crisis net even te veel is”, zegt bestuurder Abwin Luteijn.

Bij de ambulante behandelingen is echter sprake van afname. „Dat wil niet zeggen dat er geen klachten zijn, maar de angst voor coronabesmetting is kennelijk groter. Uit angst voor besmetting komen mensen niet naar de behandelkamer. We bieden dan wel andere mogelijkheden aan, zoals videobellen. Het kan goed zijn dat wanneer de angst voor corona vermindert, we wel een toename van het aantal hulpvragen gaan zien. Overigens kan de crisis ook een ander effect hebben: dat ons geestelijk weerstandsvermogen toeneemt.”

Volgens Derek de Beurs, programmahoofd epidemiologie van het Trimbosinstituut, bevestigen de resultaten van het onderzoek „dat de urgentie hoog is om de online depressiepreventie en andere vormen van digitale hulp op korte termijn op te schalen nu mensen langer in quarantaine moeten blijven.” Daarbij wordt de hulp van onder andere Mind, 113 Zelfmoordpreventie en Mentaal Vitaal genoemd. „Uiteraard is het belangrijk om contact op te nemen met de huisarts en POH-ggz praktijkondersteuner voordat de klachten verergeren met ernstige gevolgen zoals het ontwikkelen van een depressie of angststoornis.”

Om de kwetsbare groepen beter te bereiken, is meer onderzoek nodig. Om de langetermijnimpact van het nieuwe coronavirus op de mentale gezondheid te monitoren, wil het Trimbos-instituut een vergelijkbare vragenlijst via een representatief panel uitzetten.

Het Trimbos-instituut is op 13 april samen met een consortium van onderzoekers geleid door de Universiteit van Amsterdam (dr. Danny de Vries en prof. Jeannette Pols) begonnen met een studie naar de sociale impact van het coronavirus op kwetsbare groepen zoals ouderen in het verpleeghuis, mensen met ernstige psychische aandoeningen en daklozen. De resultaten van deze studie worden half mei verwacht.