De maanden maart en april hadden voor Van de Wetering eigenlijk de bekroning moeten worden van driekwart jaar voorbereiding op de jaarlijkse Kerkenbeurs – dit jaar in Groningen en Goes. Maar doordat het kabinet vorige maand bekendmaakte dat alle evenementen met meer dan honderd personen niet meer mochten, werden beide vakbeurzen gecanceld.

„Uitgesteld in ons geval”, zegt Van de Wetering. „In onze voorwaarden staat dat we binnen acht maanden de beurs nog op een ander moment of locatie kunnen houden.”

Inmiddels is de lockdown voor evenementen verlengd tot 1 september. Dan zijn de beide beurzen altijd nog haalbaar in het jaar 2020.

Vorige week werd bekend dat editie Noord op 20 en 21 november in Groningen plaatsvindt. Voor de Kerkenbeurs die zich richt op de zuidelijk gelegen provincies wordt nog naar een datum en locatie gezocht. „We hebben ermee te maken dat er een ware run is op locaties waar dit najaar beurzen kunnen plaatsvinden. Alle beursorganisatoren zijn op zoek naar alternatieven om alsnog hun beurs dit jaar door te kunnen laten gaan.”

Online

Voor beursorganisatoren zijn de komst van standhouders en van bezoekers de inkomstenbron om omzet te draaien. „Bij ons is het gelukkig niet helemaal stilgevallen, want we geven ook nog magazines uit en doen nog verschillende dingen voor de onderwijssector.”

Voor de Kerkenbeurs hadden zich veertig standhouders aangemeld. Die betalen gemiddeld tussen de 1800 en 2000 euro voor een stand. Het is in het segment van de vakbeurzen een evenement dat zich richt op een nichemarkt. Er staan bijvoorbeeld familiebedrijven die zich bezighouden met het restaureren van oude Statenbijbels, maar ook bedrijven die kleding maken voor geestelijken of specialisten op het gebied van licht en geluid in kerken.

Wie weleens de Kerkenbeurs heeft bezocht, vraagt zich wellicht af waarom er zoveel bedrijven bezig zijn met kerktelevisie of het online uitzenden van kerkdiensten. Wat moet een gewone dorpsgemeente daarmee? En zijn zulke investeringen wel zinvol?

De coronacrisis heeft dat allemaal op de kop gezet, merkt Van de Wetering. „Ik heb de afgelopen weken met standhouders gesproken die in deze branche zitten. Ze konden het werk gewoon niet aan. Zoveel aanvragen kwamen er. Het was kiezen: Wie help ik eerst?”

Toen kerken na 12 maart ineens online verder moesten, werd er snel en inventief gehandeld. Maar kerkelijke gemeenten merkten ook dat het soms wel wat behelpen was, alleen een dienst via de kerkradio. „Dat het dus een meerwaarde in de beleving heeft als je iets met beeld kunt doen. Wat professionelere apparatuur of faciliteiten zijn daarbij toch wel handig.”

Uit een enquête die Helderblauw hield, bleek dat mensen massaal afstemden op een dienst met beeld of geluid. Zo’n 70 procent keek of luisterde naar een uitzending van de eigen kerkelijke gemeente. Ongeveer 8 procent bekeek een kerkdienst op een landelijke televisiezender. „We zagen ook al vóór de coronacrisis dat bedrijven die met kerktelevisie bezig waren, het goed deden, maar ik verwacht nu dat dit helemaal een grote vlucht gaat nemen.”

Ook omdat nog niet duidelijk is hoe gemeenten straks in de anderhalvemetersamenleving verder kunnen en mogen met de erediensten. Er zal verder worden ingezet op professionalisering, zo is de verwachting.

Collecte

Uit de online enquête onder ruim zevenhonderd mensen kwam ook naar voren dat ondanks het ontbreken van de fysieke collectezak, er nog altijd geld wordt gegeven. Ruim 21 procent deed dat via een collecte-app. Meer dan een kwart maakte die week collectegeld over of zei het later „in de kerk wel weer in te halen.”

Veelal komt er ook méér binnen dan bij de normale zondagse collecte. „Als je in de kerkdienst bent, doe je een collectebon of twee euro muntgeld in de collectezak. Maar online maken mensen zomaar vijf of tien euro per keer over. Twee euro vinden ze een te klein bedrag, te krenterig.”

Van de Wetering denkt ook dat veel kerkelijke gemeenten het vooral nu moeten hebben van de vaste vrijwillige bijdragen die al zijn toegezegd en via de bank binnenkomen. Die vormen een veel grotere post op de begroting dan de collecten in de erediensten.

Groene kerk

Ook op een ander punt denkt hij dat kerken nu misschien wel voor de vlucht naar voren zullen kiezen: verduurzaming. „Op onze beurzen hadden we al standhouders die bijvoorbeeld gespecialiseerd waren in isolatie of zonnepanelen voor kerkgebouwen. Ik verwacht dat kerkelijke gemeenten zullen zeggen: laten we nú deze stap zetten naar een groenere kerk. Want je weet dat het toch een keer moet, ook omdat de overheid nog steeds duidelijk inzet op een stikstofreductie, waar de hele samenleving aan zal moeten bijdragen.”

Ook de inrichting van kerkgebouwen zal een punt van aandacht worden. Nu al zijn er bedrijven die heel lichte, gemakkelijk verplaatsbare stoelen en tafels maken. „Je hebt al langer de trend dat kerken een multifunctioneler karakter krijgen. Dat je snel een zaal of ruimte om kunt bouwen voor een andersoortige activiteit. Het kan best zijn dat wat er nu plaatsvindt in de coronacrisis, het laatste zetje is voor gemeenten.”