De hoogleraar systematische theologie aan de Theologische Universiteit Apeldoorn ziet niet veel in het oppoetsen van „de aloude polemiek tussen Rome en Reformatie, alsof er geen 500 jaar tussen liggen. Ik wil ook niet doen alsof er geen grote en fundamentele verschilpunten zijn.”

Je doet onrecht aan de Reformatie als je zegt dat er een rechte lijn loopt naar secularisatie, aldus prof. Huijgen. Hij erkent dat de Reformatie een „onttoverend” effect gehad, in die zin dat de tegenstelling sacraal-profaan werd opgeheven. Maar de seculiere tijd waarin we leven, is volgens de christelijke gereformeerde hoogleraar vooral het effect van de verlichting geweest. Er is een onevenredige aandacht voor deze wereld gekomen, zo zei hij. Het alternatief hiervoor is een „stevige eschatologie: het binnenbreken van Gods oordeel in de huidige tijd, waardoor alle binnenwereldlijke oordelen worden gerelativeerd.”

Luther zag in zijn tijd dat zowel de schuld als de vergeving niet radicaal genoeg kon worden gedacht. „Luthers radicale verstaan van de zonde past bij een radicaal verstaan van de genade.” Prof. Huijgen zei het van harte eens te zijn met prof. dr. Herman Paul wanneer deze stelt dat de „secularisatie van het verlangen” een groot gevaar is voor christenen in deze tijd. „Onze wereld is zo ingericht en we vertellen elkaar zulke verhalen dat het logisch is dat je gaat voor dat mooie huis, die nieuwe auto, die glanzende carrière.” Hij onderstreepte het belang van overgave. Prof. Huijgen: „Onze seculiere tijd kenmerkt zich door een drang naar beheersing. Dus meten we onze gezondheid, proberen we ons leven in eigen hand te nemen en ons geluk na te jagen. Dat is een angstig gebeuren, vergelijkbaar met de aflaathandel in de zestiende eeuw, omdat je nooit weet wanneer het genoeg is. Hier is een radicalisering à la Luther op haar plaats: je denkt dat je een aardig eindje komt met je controle en dat je de zaak beheerst, maar je beheerst helemaal niks.”

Prof. dr. Paul van Geest, hoogleraar kerkgeschiedenis in Tilburg en Amsterdam, stelde dat het secularisme vooral te herleiden is tot het humanisme, dat zich afwendde van de zogenaamde donkere, scholastieke middeleeuwen. „Maar van deze laatste kunnen we leren dat we behept zijn met een dubbele wil. Wij zijn goed en mooi, en ieder mens is het waard om liefgehad te worden, maar de duistere kant mag niet gebagatelliseerd worden.”

Bisschop dr. G. J. N. de Korte merkte op dat de Reformatie een „door en door religieuze tijd is geweest, maar wel erg gericht op het individu. In katholieke kring zijn het ”wij” en de gemeenschap meer dominant. De mens is een uniek schepsel, maar ook een relationeel wezen, in betrekking tot God en met anderen, wat erg belangrijk is in een cultuur die gericht is op individualisering.”

Dr. R. de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, benadrukte dat het dienen van God in het gewone leven de inzet van Luther is geweest. Dat stond tegenover het uitgebuit worden door de sacrale kerk die de gelovigen verplichtte tot het kopen van aflaten. De kerken staan nu voor de uitdaging om gezamenlijk van Christus te getuigen in de samenleving. Zij moeten ook niet eenkennig zijn in het zoeken naar bondgenoten buiten de kerk. „Maar u bent niet uitgenodigd door Pauw & Witteman?” vroeg ds. E. Gruteke. Dr. De Reuver: „Is dat dan het hoogste wat je moet bereiken?”

CSFR belegt Reformatiedebat

De Amerikaanse historicus Brad Gregory betoogde in zijn boek ”The Unintended Reformation” (2012) dat de Reformatie verantwoordelijk is geweest voor de secularisatie van de moderne tijd. Het zelfstandig lezen van de Bijbel heeft geleid tot verbreking van de eenheid van de kerk in de middeleeuwen en in de samenleving veroorzaakte dit individualisering, versplintering en zelfs „hyperpluralisering.”

De reformatorische studentenvereniging CSFR hield dinsdagavond in de Utrechtse Jacobikerk naar aanleiding van deze thematiek een debat onder het motto ”500 jaar secularisatie? De onbedoelde gevolgen van de Reformatie”. Omdat alle studentenverenigingen van de CSFR waren uitgenodigd, zat de Jacobikerk geheel vol. Hoofdsprekers waren prof. dr. P. J. J. van Geest en prof. dr. A. Huijgen. Daarna namen, onder leiding van ds. E. Gruteke, bisschop dr. G. J. N. de Korte en scriba van de Protestantse Kerk in Nederland dr. R. de Reuver deel aan de discussie.