Straf verdienen ze, jongeren die op het criminele pad komen. Maar een strafblad achtervolgt hen hun hele leven. Begin jaren tachtig vond justitie een manier om te voorkomen dat ze na een misstap voor het leven getekend waren: Halt. Daar leren jongeren te kijken naar de gevolgen van hun daden.

In 2016 kwamen de meeste jongeren bij Halt terecht vanwege diefstal (27 procent) en spijbelen (18 procent), blijkt uit het donderdag verschenen jaarverslag. Ze zijn allemaal tussen de 12 en de 18 jaar oud, meer dan de helft valt in de leeftijdscategorie 14 tot 16 jaar.

Sexting

Daar zitten tientallen gevallen van sexting tussen, waarbij naaktfoto’s van klasgenoten worden verspreid via sociale media.

Maar dat die gevallen van sexting hebben gezorgd voor de toename, is volgens Halt-woordvoerder Eveline Huisman een misverstand. „Meer jongeren worden naar ons doorverwezen, omdat het openbaar ministerie een traject bij Halt steeds vaker ziet als een geschikte oplossing voor jonge wetsovertreders.”

Dat sexting een groeiend probleem is, erkent Huisman wel. „We zien dat onlinemisdrijven een gerichte aanpak nodig hebben. Daarom starten we in september een nieuw traject voor jongeren die naaktfoto’s of seksueel getinte filmpjes hebben verspreid. Daarin willen we de dader zich laten verplaatsen in het slachtoffer, door video’s en schriftelijke opdrachten.”

Als een zaak bij Halt terechtkomt, wordt een jongere met zijn ouders uitgenodigd voor een startgesprek. In ruim 90 procent van de gevallen is de ouder er ook bij. „Soms is er weerstand van de zijde van ouders, omdat ze vinden dat het niet terecht is dat hun kind naar Halt moet”, zegt Huisman.

Niet verplicht

„Het traject is niet verplicht, weigeren mag. Maar uiteindelijk gaan ze toch vaak akkoord. Het alternatief is dat de zaak teruggaat naar de rechter, waardoor de jongeren risico lopen op een strafblad. Dat willen zowel zijzelf als hun ouders vermijden.”

In het startgesprek gaat een Halt-medewerker met de overtreder na wat er fout is gegaan en hoe de jongere hierop terugkijkt.

Vervolgens wordt de rest van het traject ingezet. Een jongere moet van Halt onder andere zijn excuses aanbieden aan het slachtoffer. „Eerst schrijft iemand een excuusbrief, en als het mogelijk is wordt die aangeboden aan het slachtoffer”, legt Huisman uit.

Leeropdrachten

Daarnaast krijgen de jongere leeropdrachten, die specifiek worden aangepast aan de fout die is gemaakt. „De een moet een powerpointpresentatie maken, de ander moet krantenartikelen over een onderwerp lezen en weer een ander schrijft een verslag”, zegt Kadija Sanders, die sinds 2014 jongeren bij Halt begeleidt. Ook het betalen van een schadevergoeding is onderdeel van het traject. In 2016 is er in totaal voor 131.500 euro aan vergoedingen betaald aan slachtoffers.

Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek laten zien dat van de jongeren die in 2010 of 2011 een Halt-project niet hadden afgerond, bijna de helft later weer verdacht werd van een misdrijf.

Van de jongeren die het traject wel succesvol doorlopen, komt driekwart daarna niet meer in aanraking met het jeugdstrafrecht.

In Den Helder worden, relatief gezien, de meeste jongeren naar Halt verwezen: 35 op de 1000 jongeren. Op de plaatsen twee en drie staan Kaag en Braassem (34 per 1000) en Tilburg (33 op de 1000).