Massief, zo oogt de eeuwenoude hervormde kerk van Sprang aan de Kerkstraat. Dat komt door de korte, gedrongen toren. Die is hoger geweest, maar in de Franse tijd ontdaan van de spits, omdat er een seintoestel boven op de toren moest komen, vertelt Dick Vos. „Daarmee konden boodschappen tussen Parijs en Amsterdam worden doorgegeven. Van toren naar toren. Later is de huidige, kleine spits er weer bovenop gezet.”

Vos waakte de achterliggende maanden over de kwaliteit van de renovatie van de hervormde kerk van Sprang. „En dat deed hij goed”, zeggen Jacob Uijl, voorzitter van het college van kerkrentmeesters, en Henk van Zelst, die net als Vos lid is van de onderhoudscommissie van de kerk in het Brabantse dorp.

Een eeuwenoude kerk vraagt voortdurend om onderhoud, onderstrepen ze alle drie. „De kerk zoals ze er nu staat, stamt uit 1475. Dan is er regelmatig wat te repareren”, zegt Uijl.

Het bedehuis werd in de jaren vijftig van de vorige eeuw grondig gerestaureerd. In de jaren negentig is zowel de toren –eigendom van de burgerlijke gemeente– als de kerk onderhanden genomen. „En in 2002 is de noordkant van het dak vernieuwd. Tijdens de werkzaamheden is toen een grote brand ontstaan. De kerk liep daarbij veel water- en roetschade op”, licht Vos toe. In de kerk herinnert een verkoolde balk daar nog aan.

De leien aan de zuidkant van het dak zijn tijdens die onderhoudsbeurt niet vervangen. Dat is de afgelopen maanden gebeurd. Die operatie is gecombineerd met een reiniging van de complete gevel van de kerk –vanwege mos- en algengroei– en de vervanging van voegwerk aan de buitenkant waar nodig. De kerk oogt daardoor bijna als nieuw, ondanks eeuwenlang storm, regen en hagel te hebben verduurd.

De onderhoudscommissie heeft bij de renovatie nauw samengewerkt met Monumentenwacht Noord-Brabant. Vos: „Dat heeft veel deskundigheid in huis. Het heeft precies aangegeven welke delen van het voegwerk vervangen moesten worden. Ook keurde het de partijen leien bij aankoop.” Van Zelst: „Uiteindelijk is van ruim 167 vierkante meter muur het voegwerk vervangen en werd bijna 750 vierkante meter leibedekking vernieuwd.”

Rond de kerk is tevens een drainagesysteem aangelegd. Uijl: „We hadden last van vocht in de muren. Dat tast het stucwerk en de voegen aan. Nu wordt het water snel afgevoerd.”

De operatie was net voor Kerst klaar, al moet een deel van de muurtjes rond het voormalige kerkhof nog vervangen worden. Vos: „En komend voorjaar gaan we gras inzaaien.”

De renovatie heeft ruim 300.000 euro gekost, rekent Van Zelst, de financiële man van het drietal, voor. „Aan subsidies hebben we 270.000 euro gekregen. Daarnaast zijn we actief op zoek gegaan naar andere potjes. Wat veel kerken niet weten is dat bijvoorbeeld de Rabobank ook geld beschikbaar stelt voor dit soort projecten. Als je maar aantoont dat het project een maatschappelijk belang heeft. De Rabobank droeg uiteindelijk 25.000 euro bij.”

In Sprang weten ze van aanpakken, want afgelopen jaar knapte de hervormde gemeente ook de historische pastorie in het dorp op, vertelt Uijl. „Onze predikant, ds. L. Plug, is er zeven weken uit geweest. Heel het huis werd door vrijwilligers onderhanden genomen.”

De volgende klus die wacht, is een renovatie van het jeugdcentrum naast de kerk. Uijl: „Dat is een modern gebouw, daar zullen niet zo veel subsidies voor beschikbaar zijn.”

Restauratie middeleeuwse secco

In de kerk bevindt zich een zeldzame middeleeuwse muurschildering uit circa 1450. Het gaat om een secco, een op droge kalk aangebrachte tekening. De ”arma Christi” zijn erop afgebeeld, vertelt kerkrentmeester Uijl. „De secco toont Christus vlak voor Zijn kruisiging. Hij wordt omringd door attributen die een rol speelden: een gesel, zilverlingen en het kruis.” De tekening is tijdens een restauratie in de jaren vijftig ontdekt en in de jaren negentig gerestaureerd. Uijl: „Delen ervan lieten los. Daarom is de secco opnieuw gerestaureerd. Twee dames zijn er twee maanden mee bezig geweest.” Ook aan dit project droeg de Rabobank bij. Uijl: „Voorwaarde was dat wij dit maatschappelijk zouden verantwoorden. Wij hebben dit via het onderwijs gedaan. Er zijn veel klassen langs geweest.”