Theologenblog (Rob van Houwelingen): Wonderlijke bijbelvermenigvuldiging
We beschikken tegenwoordig over heel wat verschillende bijbelvertalingen in het Nederlands. Wat de laatste tijd echter nog meer opvalt zijn de speciale bijbeluitgaven die in rap tempo verschijnen. Na de kinderbijbel, de jongerenbijbel, de samenleesbijbel, diverse studiebijbels, de huwelijksbijbel, de Rembrandtbijbel, de Van Goghbijbel en de Chagallbijbel komt Uitgeverij Jongbloed in 2016 met de Reformatiebijbel en met een speciale bijbel voor vrouwen. Tegelijk met het project van de vrouwenbijbel is ook een project voor een mannenbijbel gestart, maar dat vordert veel langzamer, aldus de uitgever.
Omdat vrouwen over het algemeen relationeel zijn ingesteld, zo luidt de toelichting bij de vrouwenbijbel, zal deze uitgave speciale aandacht schenken aan relaties: allereerst die met God en vervolgens ook aan relaties tussen mensen. Dan denk ik: hoe vrouwelijk is dat thema? Zijn mannen niet relationeel ingesteld? En heeft het feit dat de mannenbijbel zo traag vordert er misschien mee te maken dat onze relaties met God en de naaste daarin helaas geen aandacht meer kunnen krijgen? Wat krijgen die arme mannen dan straks nog aan toelichting te lezen?
Al die speciale Bijbels, je vraagt je af wat er aan de hand is. Een wonderlijke bijbelvermenigvuldiging, om de toegenomen honger naar het Woord te stillen? Neemt wellicht de behoefte toe om je geloof te beleven in je eigen groep? Of zijn deze initiatieven vooral bedoeld om drukpersen te laten draaien en nieuw uitgebrachte vertalingen op zoveel mogelijk manieren in de markt te zetten?
Volgens mij zijn de mogelijkheden om speciale bijbeluitgaven samen te stellen nog lang niet uitgeput. Een paar suggesties, voor elk wat wils:
lEen stamboombijbel, met speciale aandacht voor geslachtsregisters en de familie van Jezus
lEen soldatenbijbel, met speciale aandacht voor de heilige oorlogen en het zwaard van de overheid
lEen ziekenbijbel, met speciale aandacht voor genezingswonderen
lEen reizigersbijbel, met speciale aandacht voor Abraham en Paulus
lEen dierenbijbel, met speciale aandacht voor de inhoud van de ark van Noach en voor de kudde varkens in het land van de Gerasenen
lEen ouderenbijbel, met speciale aandacht voor de hoge leeftijden voor de zondvloed maar ook voor Simeon en Anna
lEen bijbel voor singles, met speciale aandacht voor Johannes de Doper en de apostel Paulus
En wat te denken van een speciale bijbel voor oudsten, diakenen en kerkelijk werkers? Of een bijbel voor ongelovigen, twijfelaars en theologen?
Mogelijkheden genoeg dus. Aan de ene kant is zo’n stortvloed van bijbeluitgaven wel begrijpelijk, want de Bijbel is eigenlijk een bibliotheek. Ons woord Bijbel komt van het Latijnse Biblia, een meervoud, dat ‘boeken’ betekent. De Bijbel is zo’n rijkgeschakeerd geheel van 66 boeken, dat diverse mensen en doelgroepen zich erdoor aangesproken zullen voelen.
Aan de andere kant vind ik het een zorgelijke ontwikkeling dat er zoveel speciale Bijbels komen, want raken die verschillende lezers op deze manier niet van elkaar geïsoleerd? Het mooie van de Bijbel als boek is nu juist dat het alle christenen verenigt.
Het wachten is op een ‘Gespreksbijbel’ (werktitel), die alle lezers van speciale bijbels met elkaar in gesprek brengt. Tot die tijd is het misschien een goed idee om in praktijk te brengen wat Paulus voorschreef aan de christenen in Kolosse en Laodicea, namelijk om zijn brieven uit te wisselen (Kolossenzen 4:16). Laten we elkaars speciale Bijbels gaan lezen. Ik begin met de vrouwenbijbel.
De auteur is hoogleraar Nieuwe Testament. Hij schrijft dit artikel als lid van de gezamenlijke onderzoeksgroep BEST (Biblical Exegesis and Systematic Theology) van de Theologische Universiteiten in Apeldoorn en Kampen.
