Nadat in oktober 2010 al het ‘complete’ monument, bestaande uit zes boeken met zeventien cd’s, was gepresenteerd en overhandigd aan koningin Beatrix, werd het idee geboren het project uit te breiden met twee extra delen. Niet alleen alle vocale werken, ook Sweelincks composities voor toetsinstrumenten verdienden een plek in deze uitgave, was de gedachte. Nu het tweede deel met de orgel- en klavecimbelwerken is verschenen, is Het Sweelinck Monument dan echt klaar. Tenminste… Als er volgend jaar onbekende muziek van ”meester Jan” boven water komt, moet er maar weer een aanbouw aan het monument geplakt worden…

In lijn met de eerdere delen is ook dit laatste boek weer een in alle opzichten fraaie en voorname uitgave. Opnieuw zijn er invalshoeken gevonden waarover artikelen konden worden geschreven. Harald Vogel brengt bijvoorbeeld de informatie over Sweelincks grote orgel in de Oude Kerk van Amsterdam bijeen, evenals de registratiebronnen. Ook schetst hij de invloed van ”meester Jan” in het buitenland. Reitze Smits schrijft over het orgel in Sweelincks tijd, terwijl Maarten Seijbel nagaat hoe Sweelinck als orgeldeskundige vanuit Amsterdam naar onder andere Leiden, Nijmegen, Middelburg, Rhenen en Deventer reisde. Van de hand van Pieter Dirksen is het tweede deel van een uiteenzetting over Sweelincks orgel- en klavecimbelwerken opgenomen.

De orgelwerken op deze cd’s werden opgenomen op de instrumenten in Kantens, Leiden (Pieterskerk) en Amsterdam (transeptorgel Oude Kerk), die worden bespeeld door Pieter van Dijk, Leo van Doeselaar, Reitze Smits, Harald Vogel en Bernard Winsemius. Op een virginaal uit 1605 en een klavecimbel uit 1637 vertolken Pieter-Jan Belder, Pieter Dirksen, Marieke Spaans en Alexander Weimann de klavecimbelwerken. Opvallend is het slot, waar klavecinist Gustav Leonhardt op opnamen uit 1971 is te horen met de variaties over ”Esce Mars” en de ”Pavana Lachrymae”. Het is een eerbetoon aan de in 2012 overleden musicus. In datzelfde kader beschrijft Jurjen Vis in een mooi artikel Leonhardt als de ”Eerste onder de apostelen van een onbekende Sweelinck”.

Een felicitatie aan het adres van Harry van der Kamp –die op deze cd’s als zanger nog een enkele keer is te horen– is hier zeker op haar plaats. Sweelinck kon zich geen beter pleitbezorger van zijn muzikale erfenis wensen.

Jan Pieterszoon Sweelinck (1562-1621) – De orgel- en klavecimbelwerken II – Het Sweelinck Monument – Complete Werken – Deel IVB; Glossa (GES 922409-NL); boek + 3-cd; 160 blz.; € 40,-; set van acht boeken (23 cd’s) voor € 250,-; bestellen: www.swinckel.nl