Katwijk heeft pittige dagen achter de rug. Vorige week woensdagavond, toen Christenen voor Israël (CvI) in de Nieuwe Kerk bijeenkwam, tuigden sommige Katwijkers pro-Palestijnse betogers af. Ook belaagden Katwijkers, onder wie waarschijnlijk voetbalhooligans, de politie.

Zondagavond rukten Katwijkers borden uit handen van enkele vrouwelijke, pro-Palestijnse betogers in het kustdorp. „Linkse honden!” kregen de vrouwen voor de voeten geworpen.

Vanuit pro-Palestijnse hoek ging afgelopen week een online poster rond met de tekst: ”Katwijk gaat niet meer veilig zijn.” Voorman Max van Duijn van de rechtse partij DURF (met 9 van 33 zetels de grootste partij) betoogde donderdag dat de pro-Palestijnen erop uit waren Katwijk te „ontwrichten.” Burgemeester, politie en OM meldden donderdag dat de pro-Palestijnse betogers „vreedzaam” opereerden. Het geweld kwam van „lokale groepen” in Katwijk. In het dorp wordt gezegd dat sommige Katwijkers na de rellen van woensdag vanuit pro-Palestijnse hoek worden bedreigd.

Onrust

In de consistorie van de hersteld hervormde gemeente van Katwijk kijken voorman Dirk Remmelzwaal van de SGP (5 zetels) en fractievoorzitter Matthijs van Tuijl van de PvdA (3 zetels) maandagmiddag terug op de ongeregeldheden. Remmelzwaal zit sinds 2006 in de gemeenteraad, Van Tuijl sinds 2011.

Is het begrijpelijk dat Katwijkers huiverig zijn tegenover kennelijk radicale moslims die in Katwijk demonstreren tegen CvI?

Remmelzwaal, in het dagelijks leven fraudebestrijder bij de Belastingdienst: „Het leidde tot onrust dat een salafistische prediker opriep om naar Katwijk te gaan. Daar zitten Katwijkers niet op te wachten. De groep die de pro-Palestijnse betoging van vorige week woensdag aankondigde, Ummah voor Gaza, demonstreerde onlangs ook bij een bijeenkomst voor CvI in Zaltbommel. Daar ontstond een dreigende sfeer. De pro-Palestijnse betogers belaagden in Zaltbommel de predikant.”

Van Tuijl, in het dagelijks leven programmaleider voor ProDemos, een instituut dat voorlichting geeft over de democratie: „Ik snap zeker dat Katwijkers hier geen salafisten willen. Ik heb ook niets met salafistische predikers. Een online poster met de tekst: ”Katwijk gaat niet meer veilig zijn” vind ik idioot. Christenen voor Israël moet in vrijheid en veiligheid haar bijeenkomsten kunnen beleggen.

Maar als vervolgens mensen tegen CvI willen demonstreren, hebben ze dat recht ook. Ik begrijp best dat er Katwijkers zijn die zo’n pro-Palestina demonstratie voor de kerk vervelend vinden. Maar ik snap ook heel goed dat velen zich de gruwelen in Gaza ontzettend aantrekken en een geluid tegen het Israëlisch geweld willen laten horen. Ook zij moeten in vrijheid en veiligheid hun boodschap kunnen uiten. Daarbij maakt het niet uit of mensen het wel of niet fijn vinden wat demonstranten zeggen.”

Katwijkers keerden zich ook tegen de politie.

Van Tuijl: „Het geweld van relschoppers moeten we te allen tijde veroordelen. Je blijft met je handen van een ander af. Helaas hoorde ik afgelopen dagen mensen ook vergoelijkend over het geweld van Katwijkse relschoppers spreken. Die kant moeten we niet op.”

Remmelzwaal: „Daar ben ik het mee eens.”

Groot goed

Remmelzwaal vraagt zich af of burgemeester Cornelis Visser de pro-Palestijnse betoging van vorige week woensdagavond niet had kunnen verbieden. „Het demonstratierecht is een groot goed, maar is wat mij betreft niet onbegrensd. Als een burgemeester wanordelijkheden voorziet, zou hij een demonstratie kunnen verbieden of beperken. Laat het maar op een proefproces aankomen.

Ik zag voorafgaand aan de onlusten op woensdag op sociale media van alles voorbij komen, onder meer in appgroepen van voetbalsupporters. Toen dacht ik al: het kan wel eens flink uit de hand lopen.

Ik weet dat een burgemeester zich niet met de boodschap van een betoging mag bemoeien. Maar wat mij betreft voeren we een discussie over de wijze van demonstreren en over welke uitingen wel of niet zijn toegestaan. Pro-Palestijnse demonstranten veranderen de naam Christenen voor Israël in Christenen voor Genocide. Dat zit op het randje. Ik vind het nogal ver gaan als je christenen massamoord in de schoenen schuift. Dan vraag je als betoger om problemen.

Ik zag vanuit pro-Palestijnse hoek een tekst voorbijkomen als: ”Hier verheerlijken wij CvI jodendeportatie, kolonialisme, genocide, in de naam van Jezus.” Dat soorten teksten werken in Katwijk als een rode lap op een stier. Als er „christenmoordenaars” en „christenhonden” wordt gescandeerd, vind ik dat te ver gaan. Dit soort uitlatingen komen dicht bij strafbare uitlokking.

Ook van de andere kant zijn dingen geroepen die niet door de beugel kunnen. Mijn zoon, die pro-Israël is, kwam woensdagavond verdrietig thuis. Die had tussen leeftijdsgenoten gestaan die liederlijke taal uitsloegen. Of er stenen gegooid zijn, weet ik niet. Eieren in ieder geval wel. Maar die jongeren hebben niks te gooien. Klaar.”

Wat vindt u ervan dat pro-Palestijnse vrouwen in Katwijk zondagavond werden uitgemaakt voor linkse honden?

Remmelzwaal: „Ik keur dat soort termen af. Zeker als christen moet je waardig blijven. Je hebt een voorbeeldfunctie.”

Van Tuijl: „Dat soort taal vind ik zo jammer. Als je je aan mensen ergert, loop door. Ik ben opgevoed met het idee dat je je naasten dient lief te hebben. Gelukkig leeft die gedachte breed onder veel Katwijkers.”

Remmelzwaal: „Een klein groepje Katwijkers heeft zich misdragen.”

Van Tuijl: „Ik zag een filmpje waarin een oudere Katwijker de Hitlergroet brengt. Dan ben je toch niet goed wijs? Jodenhaat én moslimhaat vind ik een gigantisch groot probleem. Mensen die zich daaraan schuldig maken, zijn een gevaar voor onze rechtstaat.”

Remmelzwaal, instemmend knikkend: „Ik vind haat naar wie dan ook verschrikkelijk. In Bijbels licht behoren moslims zelfs tot een broedervolk. Ik was blij met de reactie van moslims in Katwijk. Die distantieerden zich van de pro-Palestijnse betogers en zeiden dat de Koran niet oproept om christenen te vervolgen.

Het is zeker niet zo dat christelijke Katwijkers sowieso tegen moslims zijn. Toen Turkije, een islamitisch land, werd getroffen door een enorme aardbeving, werd in Katwijk veel geld opgehaald voor de slachtoffers.”

Zouden christelijke politici zich duidelijker moeten uitspreken tegen het geweld dat tegen pro-Palestijnse demonstranten is gebruikt?

Remmelzwaal: „Ja. Ik heb afgelopen dagen tal van gesprekken gehad met SGP’ers en anderen. Sommigen denken best radicaal. Dan hoor ik iemand zeggen: „Ze moeten van ons afblijven, want anders sla ik erop los.” Of: „Als ze met een mes voor me staan, heb ik ook een mes klaar.” Dat soort taal gaat te ver en past niet bij een christen. Al praat ik over een klein groepje binnen onze achterban en zitten emoties soms hoog.

Mensen roepen vaak wat zonder dat ze de feiten helder hebben. Dan krijg ik vragen als: „Kun je er niet voor zorgen dat burgemeester Visser weg moet?” Dan denk ik: dat slaat nergens op. Visser had het liefst de demonstratie van vorige week woensdag verboden, maar de politie en juristen hebben hem dat sterk ontraden.

Ik merk dat de pro-Israëlbeweging soms moeite heeft om het geweld tegen pro-Palestijnse demonstranten te veroordelen. Dat geweld moet je in duidelijke termen veroordelen. Tegelijk benadruk ik dat ik trots was op de vreedzame wijze waarop tal van Katwijkers een levend schild vormden rond de Nieuwe Kerk, om bezoekers van de CvI-bijeenkomst te beschermen. Een vrouw van tachtig, ik ken haar persoonlijk, hield een Bijbel omhoog. Prachtig.”

Politie

De Katwijkse SGP-voorman juicht het toe dat in de landelijke politiek de vraag klinkt of demonstranten niet te veel vrijheden genieten. „Ik hoor de politie klagen over de enorme capaciteit die gemoeid is met het in goede banen leiden van demonstraties.”

Van Tuijl: „Juist op momenten dat het wringt, moet je het demonstratierecht overeind houden. Lastig vind ik dat politici pleiten voor inperken van betogingen waarvan de inhoud hen niet aanstaat. De VVD bijvoorbeeld wil dat klimaatdemonstranten harder worden aangepakt. Je zit dan op een hellend vlak. Het is vrijheid als je zegt: Ik ben het niet met je eens, maar jij mag wel demonstreren.”

Als de SGP ervoor pleit het demonstratierecht voor bijvoorbeeld pro-Palestijnse betogers in te perken, kan zich dat tegen de partij keren? Dan zouden bijvoorbeeld wakers op grotere afstand van een abortuskliniek moeten demonstreren?

Remmelzwaal: ,,Ik bepleit zeker geen algeheel demonstratieverbod. Palestijnen mogen voor hun mening uitkomen. Maar ik denk anderzijds dat er meer mogelijk moet om zijn betogingen te verbieden of te beperken. Met het oog op het voorkomen van wanordelijkheden, een aspect dat in de Wet Openbare Manifestaties al wordt benoemd. Soms weet je van tevoren: Dit gaat uit de hand lopen. Houd daar als lokale autoriteiten rekening mee.”

Van Tuijl: „De emoties in Katwijk hebben alles te maken met het conflict in Gaza. Ik was en ben kapot van de laffe terroristische aanslag van Hamas op 7 oktober 2023. Israël mag zichzelf verdedigen. Maar Israël gaat in Gaza al tijden een rode lijn over. De situatie daar is verschrikkelijk. Palestijnen worden uitgehongerd en gedood. Ik sta achter de 100.000 demonstranten die zondag in Den Haag betoogden dat de regering van Netanyahu te ver gaat en dat de Nederlandse regering tegen Israël op moet treden.”

Remmelzwaal: „Ik ben pro-Israël. Vanuit de Bijbel hebben we oog voor Israël. Maar dat betekent niet dat ik pro Israëlische regering ben. Dat zijn twee verschillende zaken. Ik durf te zeggen dat in mijn eigen hersteld hervormde gemeente evenwichtig wordt gebeden voor zowel het Palestijnse als het Israëlische volk. Palestijnen zijn ook slachtoffers, wat ons betreft van Hamas. Of het Israëlische leger te ver gaat? Ik vind dat een lastige. Ik zie ook dat Hamas allerlei wapentunnels bouwt, zelfs onder ziekenhuizen. Dat betekent niet dat Israël lukraak van alles mag bombarderen. In ieder geval ben ik blij dat Netanyahu weer voedsel toelaat in de Gazastrook.”

Van Tuijl: „Laat ik helder zijn: Ik keer me niet tegen Joden, niet tegen het volk Israël, maar tegen de regering. Mensen worden in Gaza uitgehongerd. Veel christenen in Katwijk denken er net zo over. Dus ik snap best dat pro-Palestijnse mensen willen demonstreren. Tegelijk zie ik mensen die opkomen voor bezoekers van de CvI-bijeenkomst. Ook dat moet kunnen. Maar wel geweldloos.”

Wat vindt u ervan dat burgemeester een op zondag aangekondigde pro-Palestijnse betoging diezelfde zondag in Katwijk verbood vanwege gevreesde wanordelijkheden?

Remmelzwaal: „Ik ben het daar mee eens.”

Van Tuijl: „Zo’n verbod vooraf gaat heel ver. Maar het besluit toont aan dat Katwijk in een gespannen situatie zit. Na woensdag ging het gerucht dat er afgelopen zaterdag duizend pro-Palestijnse betogers naar Katwijk zouden komen. Dat is niet gebeurd. Er stonden zaterdagavond een paar honderd Katwijkers te demonstreren. Dat is hun goed recht. Ik snap dat de burgemeester betoogde dat de gemeente zo zwaar onder druk staat dat de pro-Palestijnse demonstratie is verboden. Het was niet mogelijk om op korte termijn voldoende politie te regelen voor de beveiliging.”

De gemeente publiceerde brieven van inwoners over de rellen. Een van hen schreef dat in Katwijk „rassenhaat” heerst. Hoe ziet u dat?

Remmelzwaal: „Het woord rassenhaat gaat mij te ver. Ik zeg het even anders: „De migratiediscussie in Nederland heeft ook in Katwijk impact.” Ook hier redeneren mensen in de trant: „Mensen van buitenaf pikken onze woningen in.” Ik zie zeker een spanningsveld, bijvoorbeeld rond integratie. Door toedoen van migranten verpauperen bepaalde wijken. Daarmee ontzeg ik die migranten de rechten niet die ze als Nederlanders hebben.”

Van Tuijl: „Er is in Katwijk, net als elders in Nederland, haat tegen buitenlanders, tegen oorlogsvluchtelingen. Al ken ik gelukkig veel vredelievende Katwijkers, ook in christelijke kring, die opkomen voor mensen in nood. De haat wordt landelijk aangewakkerd. Een partij als de PVV is daar voor een groot deel verantwoordelijk voor.”

PVV-leider Wilders tweette na de rellen woensdag: ik hou van Katwijk, met een rood hartje. Wat vindt u daarvan?

Van Tuijl: „Hij heeft het recht daarover te tweeten, geen misverstand daarover. Maar die man moet zich lekker bij de Haagse politiek houden in plaats van mensen op te hitsen. Hij zit aan de knoppen en moet ervoor zorgen dat mensen het in dit land beter krijgen. Daar zie ik op het terrein van bijvoorbeeld armoedebestrijding en verbeteren van de zorg nog geen signalen van.”

Remmelzwaal: „Eens. Met wel een nuance: ik vind het goed dat Wilders de migratieproblematiek stevig op de kaart heeft gezet.”