Hij is al twintig jaar bezig om de marimba te promoten. Toch ontmoet Hendrie Westra nog steeds mensen die nooit van zijn instrument hebben gehoord. „Ze verbazen zich erover wat je er allemaal op kunt spelen.”

Zwaagwesteinde, op z’n Fries: De Westereen, ligt in een uithoek. Westra (44) werd er geboren en is er nooit weggegaan. Soms vindt hij het wel lastig, wonen in het hoge noorden. „Mijn concerten zijn vaak in het midden en het westen van het land. Dat betekent dus altijd lange autoritten. Het is een van mijn angsten om te laat te komen. Ik reken altijd een uur extra reistijd. Na het concert vind ik het heerlijk om nog een stuk te rijden. Ik zet dan geen muziek op, maar luister naar een praatprogramma op de radio. Daar ontspan ik bij.”

Westra, getrouwd en vader van een 3-jarige zoon, studeerde klassiek slagwerk aan het conservatorium in Leeuwarden en Groningen. „Dan heb je het over drums, pauken en gestemd slagwerk zoals xylofoon, vibrafoon en marimba. Na mijn afstuderen in 1992 ben ik me steeds meer gaan oriënteren op de marimba. Dat is echt mijn instrument geworden. Als een van de weinigen in ons land speel ik er geestelijke muziek op.”

De Fries loopt naar de muziekruimte achter z’n huis. Daar staat een forse marimba op wielen, met een klavier van vierenhalf octaaf. Hij pakt vier stokken, twee in elke hand, en improviseert over drie opwekkingsliederen: ”Jezus leeft in eeuwigheid”, ”’k Stel mijn vertrouwen” en ”Kom tot de Vader”. Het fluwelen geluid van de klankstaven krijgt een extra dimensie door de subtiele vertragingen die Westra in zijn spel aanbrengt. „Iemand vroeg ooit: Is dit evangeliseren met vier stokken? Ik vind dat mooi gezegd.”

Dat Westra geestelijke muziek op de marimba is gaan spelen, heeft hij te danken aan zijn toenmalige predikant, de hervormde ds. K. van der Kamp in Zwaagwesteinde. „Hij had mensen uit Guatemala op bezoek die zondags in de kerk zouden komen. Om hen een plezier te doen, vroeg hij mij een paar liederen op de marimba te spelen. Zulke instrumenten kennen ze wel in Guatemala. Het werd een groot succes. Niet alleen de gasten genoten ervan, ook de gemeenteleden.”

Het spelen van geestelijke muziek kwam in een stroomversnelling toen musicus Harry Hamer uit Dronten contact opnam met Westra. „Een van zijn koorvoorzitters had mij horen spelen op een korendag in Leeuwarden en vertelde enthousiast hoe mooi hij dat had gevonden. Harry nodigde mij uit. Van het een kwam het ander. Hij stelde voor een cd te gaan maken met muziek voor marimba en orgel. Binnen een week zaten we met Dolph Thierry van STH Records om de tafel. Afgelopen jaren heb ik diverse cd’s bij hem gemaakt. Ik heb veel aan Harry te danken.”

Leren van collega’s

Ook de Evangelische Omroep ontdekte Westra. „Ik werk geregeld mee aan het tv-programma ”Nederland Zingt”. Daar en ook bij concerten ontmoet ik allerlei koren, dirigenten, organisten en andere muzikanten. Denk aan collega’s als André van Vliet, Johan Bredewout, Arjan en Edith Post, Martin Mans. Ik speel solonummers met hen of verzorg een intro met omspelingen bij een koornummer. Ik leer veel van collega’s. Ze geven me vaak suggesties voor nieuwe harmonisaties.”

Een aparte vermelding verdient collega Johan Bredewout, vindt Westra. „Hij schrijft prachtige oratoria voor koor, zoals ”Schepping”, ”Een nieuw begin” en ”Het nieuw Jeruzalem”, waarin slagwerk een vaste plaats heeft. Johan weet altijd precies wat hij muzikaal wil, maar soms vindt hij het lastig om de slagwerknotatie op te schrijven. Dan geeft hij een paar richtlijnen en laat mij verder vrij bij de invulling ervan. Dat vind ik heerlijk; ik improviseer graag.”

Wat boeit Westra in de marimba? „De klank is bij de lage tonen warm, bij de hoge fris. Ondanks het zachte volume draagt het instrument enorm, zeker als je er in een grote kerk op speelt. Je beïnvloedt de dynamiek door de aanslag met de stokken. De techniek van het spelen op de marimba blijft een uitdaging. Je hebt in elke hand twee stokken en houdt die tussen ring- en middelvinger en tussen wijsvinger en duim. Het duurt geruime tijd voor je dat onder de knie hebt.”

Het vervoer van de marimba is een klus op zich. Westra: „Het instrument kan helemaal uit elkaar. Dat kost me per keer tien tot vijftien minuten. De verschillende onderdelen doe ik in hoezen. Die passen precies in mijn stationwagen. Stemmen is niet nodig. Je moet extreme verschillen in warmte en luchtvochtigheid proberen zo veel mogelijk te vermijden. De klankstaven zijn gemaakt van Honduras Rosewood, een houtsoort die heel lang is gedroogd en daardoor is uitgewerkt.”

Licht slagwerk

Naast de concerten geeft Westra slagwerkles, zowel op muziekscholen in Dokkum en Franeker als privé. Sinds een poosje heeft hij eigen pauken. Ze staan in de garage. „Ik merk dat ook bij koren in reformatorische kring slagwerk steeds meer wordt geaccepteerd. Laatst werkte ik mee aan een cd-opname in Elburg met het Groot Nederlands Jongerenkoor onder leiding van Harm Hoeve. Ook daar heb ik licht slagwerk verzorgd. Het musiceert heerlijk samen.”

Westra kan zich een leven zonder marimba moeilijk voorstellen. „Als ik ’s ochtends in de muziekruimte kom en ik zie het instrument staan, moet ik er eerst even op spelen, voordat ik aan het werk ga. De intieme klank verveelt nooit.”

–

Marimba

De marimba is een melodisch slagwerkinstrument, te vergelijken met een grote xylofoon. Het instrument komt van oorsprong uit Afrika, werd door slaven meegenomen naar Amerika en Europa en daar verder ontwikkeld. De houten klankstaven (toetsen) staan in verbinding met buizen (resonatoren). De klankstaven worden bespeeld met stokken, de buizen versterken de toon. Marimba’s zijn er in soorten en maten. Een klein model kan op tafel worden gezet, een groot model staat op wielen. De speler zit of staat achter het instrument. De prijs varieert van 4000 tot 10.000 euro.