Als directeur van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) herken ik me goed in het artikel ”Met Statenvertaling 23,5 miljoen mensen buiten beeld” van Siemen Schutte (RD 8-5). Als Bijbellezers hebben we de neiging om naar binnen te kijken, intern te discussiëren over wat een Bijbelvertaling goed en betrouwbaar maakt en daarbij vast te houden aan wat vanuit de vertrouwde traditie aan ons gegeven is en ons dierbaar is.

Lees ook

Met Statenvertaling 23,5 miljoen mensen buiten beeld

De Bijbel in Gewone Taal is niet bedoeld als kerkbijbel maar kan een brug slaan naar mensen die Bijbelanalfabeet zijn

Het NBG wil er zijn voor alle mensen ín de kerk, maar zeker ook voor de mensen búiten de kerk. Ons verlangen is dat mensen de stem van God horen door de Bijbel te lezen. Daarom is het zorgvuldig en eerbiedig vertalen van Gods Woord geen vrijblijvende zaak. Vanuit die overtuiging heeft het NBG sinds 1814, in dienstbaarheid aan de kerken, een groot deel van de Bijbeldistributie in Nederland verzorgd. Dat betrof anderhalve eeuw geleden natuurlijk uitsluitend de Statenvertaling (SV).

Een brug slaan

Als NBG realiseren we ons dat de SV een monument is binnen de Nederlandse (kerk)geschiedenis. Het NBG heeft een aantal keren met grote zorgvuldigheid taalkundige aanpassingen doorgevoerd om de SV toegankelijk te houden voor nieuwe generaties – altijd in de geest van de oorspronkelijke vertalers. Zo verzorgde het in 1886 de editie van de SV op basis van de originele edities uit de zeventiende eeuw; nog altijd vormt die editie uit 1886 de basis van alle hedendaagse SV-edities, inclusief die van de GBS. Tot op heden stelt het NBG de SV beschikbaar, onder meer via een speciale website en door mee te werken aan een paralleleditie van de SV en de Herziene Statenvertaling (HSV) die bij Jongbloed verschenen is.

Sinds de Statenvertaling gepubliceerd is, is deze steeds taalkundig aangepast

Het NBG heeft op verzoek van en in samenspraak met de breedte van kerken ook andere Bijbelvertalingen verzorgd: de NBG51 (die wordt nog altijd veel gebruikt in bijvoorbeeld Suriname), de NBV21 (gemaakt op verzoek van een verscheidenheid aan kerken) en de Bijbel in Gewone Taal. Die laatste is uiteraard zeker niet bedoeld als kerkbijbel, maar kan juist wel een brug slaan naar mensen die Bijbelanalfabeet zijn (simpelweg omdat ze niet met de Bijbel zijn opgevoed) of naar mensen voor wie andere vertalingen onbereikbaar zijn. Deze vertalingen geven, samen met de in 1886 verschenen SV, onze missie weer: de Bijbel dichtbij brengen, voor iedereen.

Zegenrijk

Sinds de SV gepubliceerd is, is deze vertaling steeds taalkundig aangepast. Soms minimaal, soms steviger. Soms werd iets uit een eerder aangepaste versie teruggedraaid, soms juist weer toegevoegd. Als je je realiseert hoeveel mensen door de eeuwen heen de SV gelezen en gehoord hebben, dan word je daar stil van. Vele generaties zijn gezegend met een betrouwbare vertaling van Gods Woord!

Vele generaties zijn gezegend met een betrouwbare vertaling van Gods Woord

Maar al die tijd kon de SV met name zegenrijk worden en blijven doordat, in dienstbaarheid en met eerbied, het noodzakelijke onderhoud aan de tekst werd gedaan. Dat hoort ook bij het werk van het NBG. Onze taal leeft immers en verandert voortdurend. De spelling verandert, woorden veranderen van betekenis of raken in onbruik, de grammatica verandert. Wil de SV ook in nieuwe generaties verstaan worden, dan moeten soms verdergaande taalaanpassingen gedaan worden. Bijvoorbeeld het vervangen van woorden die in onbruik geraakt zijn of een andere betekenis gekregen hebben, of van verouderde grammaticale constructies die het begrip van de tekst in de weg staan. In de geest van de vertalers en trouw aan de oorspronkelijke tekst, anders is het geen SV meer. We kunnen daarbij dankbaar zijn voor de kanttekeningen, waarin de vertalers hun afwegingen en inzichten hebben gedeeld.

Roeping

Met Schutte zou ik ervoor willen pleiten dat we, ieder vanuit de eigen roeping en verantwoordelijkheid, bij het werken aan Bijbelvertalingen blijven zoeken naar betrouwbaarheid, toegankelijkheid en professionaliteit. Of dat nu de Statenvertaling, de NBV21 of de HSV betreft. We doen ons werk als NBG idealiter voor álle mensen in het Nederlandse taalgebied.

De auteur is directeur van het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.