U dacht dat de reuzenwolven uit de gruwelserie ”Game of Thrones” al duizenden jaren waren uitgestorven? Dat klopt. Althans, dat klopte tot voor kort. Drie levende exemplaren zijn onlangs ter wereld gekomen. De roofdieren zijn gecreëerd door een Amerikaans bedrijf, met hulp van DNA uit een prehistorische tand en schedel.

De reuzenwolf is vrijwel zeker niet door de mens ten onder gegaan

Twee jonge mannetjes en een jong vrouwtje struinen nu op een terrein dat is omringd door een drie meter hoog hek. Ze moeten binnenkort gezelschap krijgen van meer exemplaren, om een roedel te kunnen vormen. Het bedrijf Colossal Biosciences, dat de dieren ontwikkelt, veranderde daarvoor het DNA van grijze wolven met twintig eigenschappen van hun illustere voorouders. De reuzenwolf is een kwart groter dan een gewone wolf en heeft een bredere kop en grotere tanden.

Commerciële motieven

Maar de grote vraag is: waarom? Wat moeten we met deze terugkeer? Ik zie werkelijk geen goede reden. Hebben we reuzenwolven nodig? Ik denk het niet. Hebben wetenschappers onderzoek gedaan naar de gevolgen ervan voor natuur, mens en dier? Ik kom het niet tegen. Is dit de beste besteding van schaars onderzoeksgeld? Vast niet.

Wie is aansprakelijk als een reuzenwolf ontsnapt?

Innovatie is best een goede zaak, maar bij dit project rijzen er toch grote twijfels. De terugkeer van de reuzenwolf lijkt me onethisch, onnodig, ondoordacht en ondoelmatig. We hebben al problemen genoeg met de gewone wolven. Dan zitten we niet te wachten op reuzenwolven.

Zelf zegt het bedrijf dat het de biodiversiteit wil herstellen. De reuzenwolf is „de eerste soort ter wereld die niet langer uitgestorven is”. Het bedrijf werkt nu aan de terugkeer van andere verdwenen soorten: de wolharige mammoet, de buidelwolf, de dodo en zo verder.

Dat klinkt nobel, maar ik vrees dat het toch anders zit. Commerciële motieven zouden weleens de boventoon kunnen voeren. Het Financieele Dagblad kopte: ”Start-up die reuzenwolf tot leven wekt is knuffelbedrijf voor investeerders”. Colossal Biosciences is kennelijk al 10 miljard dollar waard. De ondernemers hopen op hoge inkomsten om meer verdwenen diersoorten terug te kunnen brengen.

Schepping

De mens moet inderdaad een goede rentmeester zijn voor de schepping. We mogen ons schuldig voelen over soorten die zijn verdwenen door overbejaging door de mens. Maar dat wil niet zeggen dat we de plicht hebben om álle ooit uitgestorven dier- en plantensoorten terug te brengen. En de reuzenwolf is vrijwel zeker niet door de mens ten onder gegaan.

Waarschijnlijk was hun leefgebied verdwenen of hadden ze andere natuurlijke vijanden. Dat maakt ook wetenschappers kritisch over de ‘wederopstanding’ van de reuzenwolf: „Het leefgebied van dat dier is weg, het klimaat is veranderd, het hele ecosysteem waarin ze functioneerden is er niet meer”, stelde Joachim Mergeay, conservatiebioloog aan de Katholieke Universiteit Leuven in krant De Standaard.

Wetenschappers die ”voor God spelen” in de natuur kunnen daarom beter eerst allerlei ethische en praktische vragen beantwoorden: wil de samenleving dit wel, wat zijn de risico's voor natuur en mens en mag de mens wel zo ‘spelen’ met de schepping?

En kunnen de honderden miljoenen dollars voor dit project trouwens niet beter aan nuttiger dingen worden besteed? Dan heb ik het nog niet over de juridische vragen: wie is aansprakelijk als de ”DNA-uitvinding” ongewenste gevolgen krijgt voor de natuur of als een reuzenwolf ontsnapt? Ik houd mijn hart vast.

Wegens deze ethische en praktische redenen is de SGP tegen genetische modificatie van dieren. Alleen bij zwaarwegende humane, medische redenen zou hierop een uitzondering kunnen worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan de doorbraak van een belangrijk geneesmiddel voor een dodelijke ziekte.

In Europa?

De EU is normaal gesproken gelukkig vrij strikt en terughoudend als het gaat om genetische modificatie, zeker bij dieren. Maar de cruciale vraag is: verbieden de EU-regels het om uitgestorven reuzenwolven, mammoeten of soortgelijke DNA-knutselwerkjes tot leven te wekken?

Het antwoord blijkt nog verrassend vaag. Welke EU-verordening is eigenlijk van toepassing op het creëren van wilde dieren die uitgestorven waren? Er is de EU-verordening op proefdieren in wetenschappelijk onderzoek. Die regels laten ook onderzoek op bedreigde diersoorten toe, als het niet anders kan. Dus dat is geen verbod.

De EU heeft ook de verordening over de toelating van genetisch gemodificeerde organismen. De zogeheten GMO-verordening gaat over het ”in de handel brengen” en ”doelbewuste introductie in het milieu” van genetisch gemodificeerde organismen. De regels bepalen dat risicobeoordeling en toestemming nodig zijn. Waarschijnlijk keurt de EU een ”gmo-wolf” in een veldje in Europa niet goed, maar de verordening slaat de deur dus niet helemaal dicht.

Maar mag een Nederlandse dierentuin zo’n reuzenwolf uit de VS wel invoeren en hier tentoonstellen? Geldt de GMO-verordening hier dan ook? Of zijn de EU-regels voor handel in bedreigde diersoorten hierop van toepassing? Kortom, er is veel onzeker.

Bescherming

Mijn oproep aan de Europese Commissie is daarom: deze nieuwe situatie vereist dat de EU de regels eens goed tegen het licht houdt. Waar nodig moeten we ze aanscherpen. Onze natuur en onze bevolking verdienen bescherming. We leven immers met echte mensen, met echte natuur in een echte wereld. En gelukkig niet in de gewelddadige fantasywereld van ”Game of Thrones”.

De auteur is Europarlementslid namens de SGP.