Het was in de week na Pasen. Tijdens mijn persoonlijke Bijbellezen bleef op enig moment mijn gewijde aandacht haken bij deze woorden in Paulus’ Efezebrief: „...geen hoop hebbende en zonder God in de wereld”. Aangrijpend! Géén hoop... De apostel typeert daarmee de beklagenswaardige situatie van hen die hij hier heidenen noemt. Ze leven zonder Christus, ze zijn vervreemd van het burgerschap van Israël en vreemdelingen van de verbonden der belofte. Met één woord: hopeloos.

Waarop mogen onze kinderen, en hun kinderen, nog hopen?

Tegelijkertijd herinnert Paulus de jonge christelijke gemeente in Efeze hiermee aan hun eertijds. Zo was het bij u, maar zo is het door Gods genade nu niet meer. U was dood door de misdaden en zonden, maar u bent levend gemaakt met Christus. Dat laatste is een regelrechte verwijzing naar de opstanding van Christus. De Efeziërs zijn wedergeboren tot een levende hoop door de opstanding van Jezus Christus uit de doden. Er is door Gods genade geen sprake meer van die hopeloosheid. Gode zij dank!

In 1963, inmiddels bijna een heel mensenleven terug, verscheen een boekje met de titel ”Leven in een paasloze wereld”. Het bevat een serie radiotoespraken van de destijds welbekende hervormde ds. Jac. van Dijk (overleden in 1984). De titel is veelzeggend. Het waren de jaren van de Koude Oorlog, de Cubacrisis, de moord op president Kennedy, de Vietnamoorlog. Ook toen een wereld vol onrecht en lijden, onlusten en spanning. De wereld hield bij tijden de adem in. En in het kleine leven van nietige mensjes: zorgen, verdriet en rouw.

Wat is er in deze verschrikkelijke wereld te merken van de glorie van de opgestane Christus? Toch hield ds. Jac. van Dijk in zijn boekje de boodschap van Pasen staande – door alles heen, ondanks duisternis en dood wijst Christus (in Johannes 11:25) op Zichzelf: „Ik ben de Opstanding en het Leven. Die in Mij gelooft zal leven!” Het leven door Zijn dood bereid; het leven tot in eeuwigheid!

Van heel recent is het beklemmende essay ”Optimisme zonder hoop” van Tommy Wieringa (1967). Zo zonnig als het aanschafprijsje is (8 euro), zo aardedonker is de inhoud. Hij schrijft over uitzichtloze tijden en vreselijke rampen in het verleden; maar wat in het heden gebeurt, is daarmee onvergelijkbaar. De huidige klimaatcatastrofe heeft ons opgezadeld met een vorm van toekomstloosheid die zonder precedent is in de geschiedenis van de menselijke soort (21). Mensen van nu, wij dus, zijn niet langer wezens met een nageslacht dat de toekomst zal beërven, maar teruggedrongen op het eiland van onze eigen dag, meer niet – en de toekomst is een oceaan van vrees (47). Onze kinderen, en hun kinderen... – waarop mogen ze nog hopen? Voor een antwoord kan ik als hun vader, aldus Wieringa, niet anders dan terugdeinzen (77). Geen hoop dus, zo is de vlijmscherpe boodschap van dit boekje. Resteert slechts: een houding van optimisme om het in het hier-en-nu nog wat leefbaar te houden.

Al met al: een doordringende analyse van de menselijke ellende. Verlossing en dankbaarheid ontbreken. Een paasloze boodschap. „Indien wij alleen in dit leven op Christus zijn hopende, zo zijn we de ellendigste van alle mensen. Maar nu, Christus is opgewekt uit de doden” (1 Korinthe 15:19-20). Er is hoop. Nochtans!

De auteur is christelijk gereformeerd emeritus predikant.

Wisselende scribenten over ontwikkelingen in kerk en maatschappij