Dat 4 mei op zondag valt, was elf jaar geleden voor het laatst. Daarvoor was dat in 2008 en 2003 het geval. Kerken die normaal gesproken op zondagavond dienst houden, staan opnieuw voor de vraag wat te doen.

Uit het overzicht met kerkdiensten dat donderdag in deze krant stond, blijkt dat meer dan honderd kerken een dienst om 18.30 uur hebben, waardoor de dienst vermoedelijk tegen de klok van 20.00 uur eindigt. Ruim dertig kerken houden dienst om 19.00 uur, waarbij het in een aantal gevallen gaat om de derde beurt van een predikant in een vacante gemeente.

Een aantal kerken –hoeveel is niet onderzocht– verplaatste de dienst naar een eerder tijdstip: vroeger op de avond of in de middag. In verschillende dorpen in de Biblebelt was zo’n besluit overigens niet nodig: de dodenherdenking is daar verplaatst naar zaterdagavond.

Lees ook

Urk houdt dodenherdenking op 3 mei

Dilemma

De kerkenraad van de hervormde gemeenten te Bruchem en Kerkwijk-Delwijnen-Nederhemert besloot de avonddienst in beide kerken een halfuur eerder te laten beginnen: om 18.00 uur. Die zal iets voor 19.30 uur afgelopen zijn, verwacht ds. J.P.J. Voets, die zondagavond in Kerkwijk preekt.

„Het dilemma is: houd je de dienst om 18.30 uur en probeer je die te rekken tot precies 20.00 uur, zodat je dan twee minuten stilte kunt houden, of vervroeg je de dienst”, legt ds. Voets uit. „We hebben het laatste besloten. Mensen kunnen dan thuis het stiltemoment meemaken of deelnemen aan een herdenking elders.”

De hervormde predikant houdt ’s avonds zoals gebruikelijk een leerdienst over de Heidelbergse Catechismus, zegt hij. „Wel besteed ik aandacht aan dodenherdenking in de gebeden.”

Wilhelmus

De hersteld hervormde gemeente te Lunteren heeft haar avonddienst om 18.30 niet vervroegd, bevestigt predikant ds. J.A. Kloosterman. „Aansluitend aan de dienst houden we twee minuten stilte. Daarna zingen we, zoals gebruikelijk bij dodenherdenking, het Wilhelmus.”

Om precies 20.00 uur de dienst afronden – dat vereist een nauwkeurige preekplanning. Ds. Kloosterman lacht: „Dat klopt.”

Zijn gemeenteleden kunnen de herdenking bij het monument in Lunteren dus niet bijwonen, erkent de predikant. „We hebben het als kerkenraad besproken en besloten om het op dezelfde manier te doen als de vorige keren dat dit voorkwam. Overigens zijn we als kerken en Oranjecomité in Lunteren in gesprek over de vormgeving van dodenherdenking in de toekomst.”

Ook ds. Kloosterman preekt over de catechismus en wil in het gebed aandacht besteden aan dodenherdenking. Die gebeurtenis bepalend laten zijn voor het thema van de preek vindt hij „meer iets voor de ochtenddienst”.

Trompettist

In de vacante gereformeerde gemeente van Bodegraven preekt zondagavond om 19.00 uur ds. G.J. Baan uit Mijnsheerenland. De dienst vóór 20.00 uur laten eindigen, is geen optie. Ds. Baan: „De kerkenraad heeft mij gevraagd om 19.58 uur te stoppen met preken. Dan zal een trompettist het taptoesignaal spelen, waarna we om 20.00 uur twee minuten stil zijn. Aan mij dus de kunst om het tweede punt van de preek om 19.58 uur af te ronden.”

Na de twee minuten stilte zal de Bodegraafse gemeente twee verzen zingen van Psalm 124, waarna ds. Baan zijn preek vervolgt. „We hadden ook over de kortstondigheid van het leven kunnen zingen, maar deze psalm is bij de bevrijding veel gezongen. We staan er dus ook bij stil dat de oorlog voorbij is.”

De gang van zaken in Bodegraven zondag is een besluit van de kerkenraad, maar ds. Baan staat er „helemaal achter. Ik vind het een mooi besluit, ook liturgisch.”

Zijn preektekst had de predikant al vaststaan toen hij zich realiseerde dat de kerkdienst tijdens het moment van dodenherdenking is. „De preek gaat over ”Ik ben het Brood des levens”. Achteraf gezien eigenlijk een heel mooie tekst: het leven tegenover de dood. En in de oorlog offerden soldaten zich op voor een vrij Europa. Zo legde de Heere Jezus Zijn leven af voor Zijn kinderen.”