Wat is de inhoud van de database Four Corners of the World?

„In de database staan theologische teksten uit de traditie van Armeense, Syrische, Koptische, Ethiopische en Eritrese orthodoxe kerken. Christenen uit die kerken zetten na hun migratie naar Europa hun diensten hier voort. Ze publiceren daarom liturgieën, heiligenlevens, leerboeken voor zondagsscholen en kerkhistorische boeken in hun eigen taal. Ze vertalen ze ook in het Nederlands, Duits of een andere Europese taal. Een onderzoeksteam van de Radboud Universiteit in Nijmegen heeft onder mijn leiding geschriften verzameld die tussen 1970 en 2020 zijn gepubliceerd.”

Voor wie is deze database interessant?

„Allereerst voor mensen die wetenschappelijk onderzoek doen naar oriëntaals-orthodoxen in Europa. Hun recente literatuur is nog nauwelijks onderzocht. Hoe ervaren de orthodoxen hun migratie naar Europa? Hoe reageren de kerken op hun nieuwe context? De teksten in de database geven een schat aan informatie. We gaan antwoorden krijgen op vragen die op dit moment nog niet eens in ons zijn opgekomen.”

Hebben orthodoxe kerken zelf ook profijt van deze verzameling?

„Ik denk het wel. Als ik in een orthodoxe kerk kom, is daar vaak een boekentafel. Net als in protestantse en rooms-katholieke kerken staan boeken symbool voor de kennis en traditie die er zijn binnen de kerk. Niet iedereen leest die boeken, maar de mensen die dat wel doen, oogsten waardering. We merken dat er vanuit de kerken daarom ook waardering is voor ons werk.

Verder is het belangrijk voor deze groep christenen om gehoord en gezien te worden. In hun herkomstlanden zijn ze vaak gemarginaliseerd. In Europa moeten ze opnieuw hun positie bepalen en nadenken over hoe ze zich verhouden tot hun traditie. Ze ervaren de totstandkoming van deze website als erkenning van hun unieke identiteit.”

Er staan geen Grieks-orthodoxe vertaalde geschriften in de database. Hoe is de selectie gemaakt?

„We hebben ons beperkt tot boeken uit de oriëntaals-orthodoxe kerken. Dat zijn de kerken die het niet eens waren met de conclusies die op het Concilie van Chalcedon in 451 werden getrokken over de tweenaturenleer. De oriëntaals-orthodoxen benadrukken dat de Goddelijke en menselijke natuur van Christus één zijn. De theologische, culturele en historische kenmerken van de kerken zijn uniek en de moeite waard om te bestuderen. Temeer omdat het zo’n gemarginaliseerde groep christenen betreft.”

„Een onderzoeksteam heeft geschriften uit de oriëntaals-orthodoxe kerken verzameld die tussen 1970 en 2020 zijn gepubliceerd”” - Prof. dr. Heleen Murre-van den Berg, hoogleraar in Nijmegen

Ziet u in de vertaalde geschriften een aanpassing aan de Europese context?

„We hebben het net nog maar pas opgehaald, er ligt nog een enorme berg werk. Wat ik al wel zie, is dat liturgieën vaak zijn ingekort en vereenvoudigd. Soms gebruikten priesters vroeger vijf boeken per dienst. Ze kozen een hymne uit het ene en een tekst uit weer het andere boek. Nu zijn er meer gebruiksklare liturgieën. Oude liturgische boeken hebben vaak geen inleiding. Nieuwe, vertaalde versies vaak wel. Soms zien we ook dat er meer historische context zit bij heiligenlevens om te laten zien dat een verhaal echt gebeurd is. Dat is denk ik de invloed van de westerse cultuur. Maar er valt nog veel te onderzoeken.”