Het Israëlische leger heeft vrijdag per ongeluk drie Israëlische gijzelaars doodgeschoten. Volgens een woordvoerder van het leger zagen troepen de gijzelaars tijdens een gevecht in het noorden van Gaza „ten onrechte aan als bedreiging”. Hierop schoten de troepen in hun richting.

Volgens de Times of Israël zijn de slachtoffers Yotam Haim, die eerder door Hamas werd ontvoerd uit Kfar Aza, en Samar Talalka, die werd ontvoerd uit Nir Am. Wie de derde gijzelaar was is niet bekend. Ze zouden net zijn ontsnapt, toen ze de Israëlische troepen tegenkwamen.
De krijgsmacht zegt „diepe spijt te hebben van het tragische incident” en de volledige verantwoordelijkheid te nemen. In het gebied waar de gegijzelden werden doodgeschoten zouden zich volgens de Times of Israël vaak terroristen bevinden.

Er is een onderzoek naar het incident gestart. Het Israëlische leger zegt „volledige transparantie” te zullen bieden tijdens het onderzoek.

Nederland kan vooralsnog doorgaan met het exporteren van onderdelen voor F-35-gevechtsvliegtuigen naar Israël. Dat heeft de rechter in Den Haag vrijdag bepaald.

Mensenrechtenorganisaties Oxfam Novib, Amnesty International, PAX en The Rights Forum hadden in een kort geding tegen de Staat om een verbod hierop gevraagd.

De organisaties vinden dat de Staat het internationale recht schendt door Israël te voorzien van onderdelen voor gevechtsmaterieel, terwijl de Staat zou weten dat Israël hiermee fundamentele beginselen van het oorlogsrecht schendt. De organisaties behartigen de belangen van Palestijnse burgers in het door oorlog geteisterde Gaza.

De Staat heeft tijdens de rechtszaak onder meer betoogd dat er een brede afweging is gemaakt bij de beslissing onderdelen voor het gevechtsvliegtuig te blijven leveren. Dat Israël het internationale humanitaire oorlogsrecht schendt staat voor de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking nog niet vast; de huidige oorlogssituatie in Gaza, ontstaan na de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober, is volgens de minister „zeer complex” en „veel is nog onduidelijk”.

Volgens de rechter was de minister niet verplicht om de in 2016 verleende vergunning voor de export van de F-35-onderdelen opnieuw te toetsen aan de criteria van destijds, in verband met het conflict tussen Hamas en Israël. De rechter stelt vast dat zij wel aan de verplichting heeft voldaan om te bekijken of de levering aan Israël gestaakt moest worden.

Ten aanzien van de vraag of de minister „in redelijkheid heeft kunnen komen tot haar beslissing om niet in te grijpen en de vergunning in stand te laten” vindt de rechter dat hij zich terughoudend moet opstellen. „De afwegingen die de minister maakt, zijn in sterke mate van politieke en andere beleidsmatige aard en de rechter moet de minister daarin een ruime mate van vrijheid laten.”

De rechter oordeelt dat de minister de relevante belangen heeft afgewogen en in redelijkheid tot haar afwegingen en handelwijze kon komen.

Demissionair minister Geoffrey van Leeuwen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) zegt op het sociale medium X dat de uitspraak „bevestigt dat het de Staat vrijstaat zijn buitenlandbeleid vorm te geven”.

Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt Talpa-gezicht Johan Derksen niet voor de uitlatingen die hij in het programma Vandaag Inside deed over Israël. Dat laat het OM vrijdag weten. Vier mensen deden aangifte tegen Derksen vanwege groepsbelediging van Joden en het aanzetten tot haat en geweld jegens Joden.

Derksen zei in de talkshow „dat de Joden er wel een beetje om gevraagd hebben, want die Palestijnen zijn echt als honden behandeld”. Een dag later gaf Derksen aan dat hij beter „Israëlische regering” had kunnen zeggen in plaats van „Joden”, wat volgens hem generaliserend is. Verder staat Derksen „volledig” achter wat hij heeft gezegd.

Het OM zegt in een uitleg „de uiting van Derksen zo te begrijpen dat het volgens hem te verwachten was dat Hamas op de huidige manier zou reageren, gezien wat hij beschouwt als de minachtende behandeling van de Palestijnen door degenen die hij ‘de Joden’ noemt, gedurende het langlopende conflict tussen Israël en Palestina.” Het OM komt tot de conclusie dat Derksen geen strafbare uitingen heeft gedaan. „Hij uitte naar oordeel van het OM kritiek op de staat Israël en de manier waarop zij omgaan met de Palestijnen in de Palestijnse gebieden en in Israël”, staat in de uitleg van het OM. „Kritiek op de staat Israël of hun politiek is niet strafbaar en daarom is de aangifte geseponeerd.”

Als degenen die aangifte deden het niet eens zijn met de beslissing van het OM, kunnen zij een klacht indienen bij het gerechtshof in Amsterdam. Derksen wekte met zijn uitspraken de woede van Joodse organisaties, waaronder het CIDI. Frans Klein, de directeur televisie bij Talpa, zei in een reactie open te staan voor een gesprek met maatschappelijke organisaties over Derksen. Het CIDI laat vrijdag aan het ANP weten dat dat gesprek nog niet heeft plaatsgevonden.

De organisatie snapt dat het OM Derksen niet vervolgt. Maar zijn uitspraken in het programma Vandaag Inside blijven volgens CIDI-directeur Naomi Mestrum „verwerpelijk, walgelijk en polariserend”. „Laten we hopen dat Derksen wel iets heeft geleerd. Als publiek persoon heeft hij de verantwoordelijkheid om niet bij te dragen aan een verdere polarisatie van de samenleving, zeker in een kwestie als deze. Als je ‘Joden’ zegt waar je de staat Israël bedoelt, dan ben je misschien niet in overtreding. Maar het getuigt wel van te weinig onderscheidend vermogen.”

Israël heeft boven het zuiden van buurland Libanon flyers gedropt waarin het inwoners waarschuwt voor de gevaren van samenwerking met Hezbollah. Het is de eerste keer dat Israël dergelijke flyers verspreidt in Libanon sinds de start van de oorlog met Gaza op 7 oktober.

In de brochures, die met behulp van een drone werden uitgedeeld boven dorpen in het gebied, staat onder meer dat „terroristen van Hezbollah jullie huizen en landen infiltreren”. Lezers worden ook opgeroepen „de terreur te stoppen voor hun eigen veiligheid”.

Volgens inwoners van Zuid-Libanon zijn de Israëlische aanvallen de laatste dagen weer in heftigheid toegenomen. Sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas is het erg onrustig in de grensstreek tussen Israël en het noordelijke buurland. Hezbollah, een Libanese beweging, geldt als bondgenoot van Hamas. In 2006 vocht Israël een oorlog uit met Hezbollah.

Aan Israëlische zijde kwamen sinds 7 oktober al zeker vier burgers en zes soldaten om als gevolg van beschietingen vanuit Libanon. Aan Libanese kant zouden al meer dan 120 slachtoffers zijn gevallen, de meerderheid van hen strijders van Hezbollah. Onder de Libanese dodelijke slachtoffers zijn ook zeventien burgers en drie journalisten.

De Gazastrook maakt „integraal deel uit van de staat Palestina”. Dat heeft de Palestijnse president Mahmoud Abbas benadrukt tegenover de Amerikaanse veiligheidsadviseur Jake Sullivan tijdens een ontmoeting in Ramallah.

Volgens Abbas is het „onacceptabel dat de twee gebieden van elkaar gescheiden of geïsoleerd zouden worden”, verwijzend naar de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. In de praktijk heeft Abbas al jaren geen gezag meer over de Gazastrook, die wordt bestuurd door Hamas.

In zijn ontmoeting met de Amerikaanse functionaris onderstreepte Abbas ook dat „Israël moet ophouden met de genocide die het pleegt op de Palestijnse bevolking in Gaza”. Hij zei dat het essentieel is „dat burgers worden gespaard van de verwoestende oorlogsmachines van Israël”.

Tijdens zijn bezoek aan de regio sprak Sullivan ook met de Israëlische president Benjamin Netanyahu en de minister van Defensie Yoav Gallant. Die ontmoetingen volgden op een oproep van de Amerikaanse president Joe Biden, die vindt dat Israël „voorzichtiger moet zijn” bij het uitvoeren van militaire acties in de Gazastrook.

De Deense containerrederij Maersk pauzeert de doorvoer van containerschepen in de Rode Zee, meldt het bedrijf aan persbureau Reuters. Het gaat om de doorvoer vanuit de zuidelijke zeestraat, die een belangrijke doorvoerroute is voor schepen richting Europa. Donderdag werd een Maersk-schip aangevallen met een raket toen het voor de kust van Jemen voer. De Houthi’s zeiden het schip te hebben aangevallen toen de bemanning niet reageerde op een waarschuwing van de Jemenitische rebellenbeweging.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft samen met twaalf andere landen en de Europese Unie opgeroepen tot een einde aan de aanvallen van Israëlische kolonisten op de bezette Westelijke Jordaanoever. De Palestijnse bevolking wordt door de aanvallen geterroriseerd en bovendien zijn ze in strijd met internationaal recht, aldus de verklaring die werd verspreid door Frankrijk.

„De toename in het geweld door extremistische kolonisten tegen Palestijnen is onaanvaardbaar. Israël moet Palestijnse burgers op de Westelijke Jordaanoever als bezettende macht beschermen”, staat in het statement. De landen zeggen blij te zijn dat de Israëlische premier Benjamin Netanyahu afgelopen zaterdag beloofde om maatregelen te treffen, maar vinden dat er ook echt iets moet gebeuren. „Woorden doen ertoe, maar moeten nu omgezet worden in daden.”

De verklaring is naast Nederland, Frankrijk en de EU ook ondertekend door onder meer België, het Verenigd Koninkrijk en Canada. De VS, de machtigste bondgenoot van Israël, worden niet vermeld.

„Het uitbreiden van nederzettingen en toenemend kolonistengeweld is onacceptabel en moet stoppen”, schreef minister Hanke Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) vorige week na kritische vragen hierover van GroenLinks-PvdA. Zij vindt het de plicht van Israël om „zoveel mogelijk” te voorkomen dat kolonisten en overheidspersoneel geweld gebruiken en om hier handhavend tegen op te treden. Deze boodschap heeft ze zelf vorige maand overgebracht aan haar functiegenoot van Israël. Door de verklaring te ondertekenen zet de minister deze lijn door, zegt haar woordvoerder.

Israëlische speciale eenheden hebben het lichaam teruggevonden van de gegijzelde Elia Toledano. De 28-jarige man werd door Hamas in de Gazastrook vastgehouden sinds de aanval op 7 oktober op Israël, zei het leger vrijdag in een verklaring.

Het leger zei dat een „identificatieprocedure” was uitgevoerd door medische functionarissen, militaire rabbijnen en forensische experts.
Toledano werd ontvoerd na een aanval van Hamas op een openluchtfestival in Re’im dat in een bloedbad was veranderd, zo meldden Israëlische media.

Er bevinden zich nog ruim 130 gijzelaars in Gaza.

De rechtbank in Den Haag doet schriftelijk uitspraak in een kort geding dat draait om de vraag of de Nederlandse staat moet stoppen met het exporteren van onderdelen van F-35-gevechtsvliegtuigen naar Israël. Oxfam Novib, Amnesty International, PAX en The Rights Forum eisen dit, omdat het in hun ogen bijdraagt aan de mensenrechtenschendingen in Gaza.

Vanuit een logistiek centrum op vliegbasis Woensdrecht worden partnerlanden, inclusief Israël, voorzien van de reserveonderdelen. „Het gaat om een schakel die het mogelijk maakt om echte bommen, op echte huizen en op echte families te gooien”, aldus de directeur van Oxfam Novib Michiel Servaes tijdens de zitting van eerder deze maand.

De landsadvocaat betoogde namens de Staat onder meer dat Israël zichzelf mag verdedigen en het moeilijk is om „van afstand te beoordelen” of dit gebeurt binnen de regels die ervoor gelden. „Het is niet vastgesteld dat het oorlogsrecht opzettelijk wordt geschonden met de F-35”, aldus de landsadvocaat. Ook is er volgens hem geen verplichting in het wapenprogramma om te toetsen of Israël de onderdelen nog wel zou mogen krijgen.

Israël heeft aan de Verenigde Staten verteld dat de huidige fase van het offensief tegen Hamas met zware luchtaanvallen en een grote grondoperatie in de komende twee tot drie weken afgerond zou moeten zijn. Dit melden twee Amerikaanse functionarissen, schrijft de Amerikaanse nieuwszender CBS News.

Eén functionaris waarschuwde dat dit niet het einde van de gevechtsoperaties zou betekenen, maar dat het zou leiden tot een verminderde intensiteit en minder bombardementen met meer gerichte aanvallen, terwijl de Israëli’s de overgebleven leiders van Hamas achtervolgen.

In een ontmoeting met veiligheidsadviseur Jack Sullivan donderdag zei de Israëlische minister van Defensie dat de oorlog „meer dan een aantal maanden zal duren” en dat de volgende fase van de geplande aanvallen waarschijnlijk lang gaat duren, meldt CBS News.

De Amerikaanse president Joe Biden vindt dat Israël „voorzichtiger moet zijn” in het uitvoeren van militaire acties in de Gazastrook. Biden herhaalt daarmee een eerdere boodschap aan de Israëlische premier Benjamin Netanyahu dat hij internationaal begrip dreigt te verliezen.

„Ik wil dat ze focussen op hoe ze burgerlevens kunnen redden, niet dat ze stoppen met achter Hamas aan te gaan”, zei Biden. Bidens Nationale Veiligheidsadviseur Jake Sullivan was donderdag in Israël en vroeg daar Netanyahu om de „intensiteit van de operaties in de nabije toekomst te verminderen”.