Het tekent het belang dat Joden hechten aan het vieren van hun feesten, zo vertelt prof. dr. Bart Wallet zaterdag op de CGK-Vrouwendag in Bunschoten.

Voorafgaand aan zijn lezing feliciteert Wallet de organisatie met het 75-jarig jubileum van CGK-Vrouw. De Bond van Christelijke Gereformeerde Vrouwenverenigingen begon op 30 september 1948 met haar werk. Later veranderde de naam in CGK-Vrouw. De organisatie richt zich nu minder op vrouwenverenigingen en meer op individuele vrouwen.

Voorzitter Rieke den Hertog opent de dag met het lezen van Psalm 118. „Dit is de dag die de Heere gemaakt heeft.” Een ”persoonlijke cantate”, zo noemt ze het loflied op Gods eeuwigdurende trouw. „Wat vieren we vandaag precies? We geven onszelf geen schouderklopje voor hoe wij al die jaren trouw ons werk hebben gedaan. In de Naardense Bijbel staat in Psalm 118:24: „We juichen om Hem.” We verheugen ons in de Heere, Die ons deze 75 jaar aan elkaar heeft gegeven.”

Het jubileumlied dat de vrouwen daarna zingen, heeft een feestelijke, maar ook lastige melodie. Toch klinkt het zeker en eensluidend door de kerk in Bunschoten: „Kom en weet je welkom op het feest! Want God is zo goed voor ons geweest. Hij geeft Zijn Woord, Hij werkt door Zijn Geest. Daarom de dank aan Hem!” De vrouwen hebben vast geoefend, thuis of op hun verenigingsavonden.

Keuze

Of een week begint op zaterdag, zondag of maandag, doet ertoe, zo blijkt uit Wallets lezing. Een kalender die op maandag begint, draait om werk en sluit af met ontspanning. „Zo’n kalender hoort bij een samenleving waarin het draait om kopen, verkopen en vakantie vieren. We maken dus een belangrijke keuze wanneer we onze week met de zondag laten beginnen. Op die manier zetten we de week in met het gedenken van Jezus’ opstanding. Onze kalender drukt uit wie we willen zijn.”

De Joodse kalender met bijbehorende feesten noemt Wallet „gelaagd”. De hoogtijdagen hebben een agrarische, een historische en een theologische betekenis. „De agrarische betekenis zie je aan hoe sterk ze samenhangen met de seizoenen. Oogsten zijn hoogtepunten.” Door de diaspora en de industrialisatie is die agrarische betekenis op de achtergrond gekomen. Toch ziet Wallet dat er hernieuwde aandacht voor is vanwege de klimaatcrisis. „De Joodse kalender leert ons om de cyclus van de schepping te respecteren.”

De historische en theologische betekenis van de feesten hangen met elkaar samen. „Met Pesach word je teruggeplaatst in de exodus. Lees je de Hagada voor, de liturgie van de paasmaaltijd, dan zeg je: „Wij zijn slaven. God doet nu iets groots met ons. We worden uitgeleid.””

Bij de Joodse feesten zijn alle zintuigen betrokken. „Mierikswortel eet je niet voor je plezier, de tranen springen je in de ogen. Je proeft: dit is de pijn, het zware leven van Egypte. De kleur van charoset, een mengsel van vruchten, noten en kaneel, herinnert aan de klei voor de tichelstenen. Door het eten komen de verhalen binnen.”

Draagbare tempel

De tempel neemt een centrale plaats in in de Joodse feesten. De eerste christenen blijven die feesten meevieren. De verwoesting van de tempel in 70 na Christus is dan ook desastreus. Daarmee komt het centrum van de Bijbelse feesten én de plek waar joden en christenen samen komen, buiten bereik. „Het Jodendom maakt de tempel als het ware draagbaar. Daar waar tien mannen samen zijn voor gebed, is een heiligdom. In hun gebeden richten zij de tempel op. Ook voor christenen geldt dat. In de christelijke gebeden en feesten staat het offer van Christus centraal, waarin de tempeldienst is samengebald.”

De christelijke kalender neemt de Joodse feesten over, maar de essentie is het volgen van Christus, aldus Wallet. „Met het vieren van Kerst, veertigdagentijd, Goede Vrijdag, Pasen en Pinksteren volgen we Christus op heel Zijn weg. En we brengen ons in gedachten: Hij werd geboren voor mij, Hij stierf voor mij, Hij stond op voor mij.”

Pelgrims

Wallet pleit er niet voor om als christen Joodse feesten te gaan vieren. „Ik heb in Jeruzalem gezien hoe christenen loofhutten bouwden. De reactie van de Joden eromheen was niet enthousiast, omdat christenen dan een feest vieren wat hún feest is. Het werkt niet verbindend.”

De Joodse kalender heeft voor christenen wel een spiegelfunctie, vindt Wallet. „We kunnen er betekenislagen in herontdekken. Ze leren ons om met alle zintuigen feest te vieren. Het gezamenlijke is ook heel belangrijk. Ik heb nog nooit een Pesachmaaltijd meegemaakt waar niet minstens twintig mensen bij waren, en zeker niet allemaal familie. „Kom ga met ons, en doe als wij.” Maar ook het vasten voorafgaand aan feesten is in de Joodse traditie een belangrijk element waar we van kunnen leren.”

„God geeft ons feesten om Hem, elkaar en Zijn schepping niet te vergeten”, besluit Wallet. „Loofhuttenfeest herinnert aan de woestijnreis en vertelt ons dat we pelgrims zijn. Samen met de Joden zijn we onderweg naar het grote feest met het Lam, waar de twaalf stammen van Israël en de kerk samen zullen zijn.”