De Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB) had de studiedag, die plaatsvond in gebouw Eben-Haëzer in Woudenberg, georganiseerd om catecheten en mentoren te bemoedigen. De bijeenkomst trok ongeveer 75 belangstellenden.

Dr. Vogel, opleidingsdocent en onderzoeker aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), hield een lezing onder de titel ”Wortels en vleugels – over geloof van jongeren”. Zij besprak hierin de theorie van religieuze identiteitsontwikkeling. „Deze theorie gaat ervan uit dat ontwikkeling een levenslang proces is.”

Belangrijk in de religieuze identiteitsontwikkeling, zei Vogel, zijn twee processen: het proces van ”exploratie” (onderzoeken) en het proces van ”commitment” (ergens een keuze voor maken). „Aan de hand hiervan kun je zien hoever iemand is in de religieuze identiteitsontwikkeling.”

Als je als jongere zowel het onderzoeken hebt gedaan als een keuze ergens voor hebt gemaakt, dan is er sprake van ”identity achievement” (identiteitsverwezenlijking). Als je wel een keuze hebt gemaakt, maar er was geen proces van exploratie, dan treedt er ”foreclosure” (afscherming) op. „Dan ben je in de traditie grootgebracht en neem je zoals het is.”

”Foreclosure” is geen sterke identiteit, stelde de CHE-docente. Jongeren zijn in deze tijd volgens haar meer gebaat bij oefening in identiteitsverwezenlijking. „Anders word je waarschijnlijk omvergeblazen als je verder komt als jongere.”

Identiteitsverwarring treedt op bij jongeren die niet onderzoeken en geen keuze maken. „Dat zijn de onverschillige jongeren.”

Als laatste kan er exploratie zijn doorgemaakt, maar kan het zo zijn dat er nog geen keuze is gemaakt. Dan is er sprake van ”moratorium”; het uitstellen van de keuzes. „In al het psychologisch onderzoek komt tegenwoordig naar voren dat mensen later keuzes maken en later volwassen worden. Dat geldt ook voor jongeren in de kerk.”

Vogel deed onderzoek naar religieuze identiteitsontwikkeling onder christelijke jongeren, joodse jongeren en moslimjongeren. „Er is overlap tussen die jongeren.” Exploreren in deze tradities vindt plaats in de diepte, zei zij. „Jongeren hebben dan hele specifieke vragen waar ze de diepte mee ingaan.”

Vogel ontdekte dat er onder jongeren ook exploratie plaatsvindt in gedrag. „Zij volgen dan uiterlijk de regels, maar gaan bijvoorbeeld toch stiekem naar de bioscoop. „Jongeren voelen zich vaak schuldig over hun exploreren. Richting God en hun ouders.” Onvoorwaardelijke liefde is dan heel belangrijk, zei zij.

Tot slot gaf de docente een aantal tips mee. „Geef ruimte aan de jongere. Bied alternatieven aan de jongere en laat de jongere zelf nadenken.” Ook noemde zij het belang van veiligheid bieden. „Er moet een veilige sfeer zijn om te kunnen leren.”

Bijbel

Herman van Wijngaarden, medewerker catechese bij de HGJB, hield een lezing met als titel ”Tussen sturen en gunnen – het geloofsgesprek”. Van Wijngaarden legde uit dat de jongerenorganisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland inzet op de rol van een mentor of coach die jongeren stimuleert om zelf te ontdekken wat de betekenis van de Bijbel voor hun eigen leven is.

Daarbij wordt op zoek gegaan naar „eerlijke antwoorden.” De subrollen die een mentor in dit gesprek kan aannemen zijn onder meer die van een betrokken reisgenoot, inhoudelijk gids en aandachtig waarnemer, aldus Van Wijngaarden. Hij gaf aan dit ontspannen te doen. „Geef ruimte aan de jongere, God en jezelf.”

Workshops

In de avond vonden er workshops plaats die bedoeld waren om de catecheten verder toe te rusten. Mariska Buitink-Visser, theoloog en conceptontwikkelaar, hield een workshop over “Groepsdynamiek”. Zij besprak onder meer de verschillende fasen die met een groep worden doorlopen. „Denk hierbij aan de ”machtsfase” en de ”affectiefase”.” Buitink gaf aan dat deze fasen in groepsvorming altijd terugkomen. „Je ontkomt er niet aan, belangrijk is dat je weet hoe je ze kunt beïnvloeden.”