Minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid kan dan wel twitteren dat ze blij is dat het bij de overgang van oud en naar nieuw nergens volledig uit de hand is gelopen, maar wie genoemde incidenten op een rijtje zet en op zich laat inwerken, kan onmogelijk tevreden zijn.

Kan een vuurwerkverbod helpen om de situatie minder uit de hand te laten lopen? Een twaalftal gemeenten vaardigde zo’n algemeen verbod uit. Ze sloten daarmee aan op het landelijke verbod dat de afgelopen twee jaar van kracht was vanwege corona. Maar de praktijk was dat in steden en gemeenten waar zo’n verbod gold, de afgelopen jaarwisseling net zo veel vuurwerk verkocht werd als in gemeenten waar geen verbod gold. En dat vuurwerk werd ondanks de verboden ‘gewoon’ afgestoken. En van het nieuwe landelijke beleid, namelijk dat siervuurwerk wél mag en knalvuurwerk niet, daarvan kwam in de praktijk ook maar bitter weinig terecht.

Hopelijk steken de betrokken gemeenteraden en de landelijke politiek in de komende tijd de hand in eigen boezem. Was het wel zo verstandig om dergelijke regels uit te vaardigen? Het komt de geloofwaardigheid van de overheden niet ten goede als ze met maatregelen komen waarvan ze bij voorbaat weten dat burgers deze niet naleven. En als de politie zegt dat ze niet gaat handhaven, zijn dergelijke verboden niet meer dan een lege huls.

Moet de overheid dan alles maar op zijn beloop laten? Zeker niet, maar het is wel verstandig om een goede route te kiezen. En daarvoor tijd te nemen.

Er is alle reden voor een vuurwerkverbod. Zo’n 110 miljoen euro ging in de nacht van oud op nieuw in rook op. De fijnstofconcentraties stegen weer tot recordhoogte, veel huisdieren beleefden angstige uren, tientallen mensen raakten zwaargewond en missen na zondag vingers en ogen. De wijze waarop we nu oud en nieuw ‘vieren’ staat niet in verhouding tot de ontstane schade en overlast.

Maar het getuigt niet van wijsheid om nu snel een algeheel verbod af te kondigen. Vuurwerk is een maatschappelijk gegeven waar ook bestuurders niet omheen kunnen. Het uitvaardigen van verboden die niet worden gehandhaafd en nageleefd, is niet meer dan symboolpolitiek. In middelmatige zaken doet de overheid er wijs aan om rekening te houden met de zedelijke draagkracht van het volk.

Een vuurwerkverbod heeft alleen maar zin als daarover breed in de samenleving consensus bestaat. Als de overheden een verandering van denken noodzakelijk achten, dienen ze in te zetten op effectieve voorlichtingscampagnes. Dat gebeurde vroeger met een slogan die ook nu nog bruikbaar is: ”Je bent een rund als je met vuurwerk stunt”.