Massale sabotage omvormers kan tot grote stroomstoring leiden
Omvormers voor onder meer zonnepanelen en batterijen zijn via internet op afstand te besturen door Chinese bedrijven en staatsdiensten. „Het kan op elk moment misgaan.”
Alarmerend was het bericht van persbureau Reuters vorige week. In de Verenigde Staten is in omvormers van Chinese makelij geheime communicatieapparatuur aangetroffen. Een soort noodstopschakelaar zou gebruikt kunnen worden om energienetwerken op afstand te saboteren. Moeten we ons ook in Europa zorgen maken?
Jazeker, waarschuwde de European Solar Manufacturing Council (ESMC) eerder al. „Momenteel is meer dan 200 gigawatt aan Europese zonne-energiecapaciteit gekoppeld aan omvormers die in China worden geproduceerd. Dat staat gelijk aan de capaciteit van meer dan 200 kerncentrales”, aldus Christoph Podewils, secretaris-generaal van de ESMC. „Dit betekent dat Europa de controle heeft opgegeven over een groot deel van zijn elektriciteitsinfrastructuur”, concludeert hij.
In Europa is China marktleider op het gebied van omvormers. Dat maakt ook Nederlandse systemen kwetsbaar.
Het is niet voor het eerst dat experts waarschuwen voor de mogelijkheid dat China de vitale infrastructuur zou kunnen raken. „Denk na over waar apparatuur is geproduceerd, net als over de herkomst van de software die het apparaat aanstuurt”, waarschuwde Pim Takkenberg vorige maand in het Reformatorisch Dagblad. Takkenberg is directeur van het bedrijf Northwave Cyber Security en voormalig teamleider van een politie-eenheid die onderzoek doet naar cybercriminelen.
„Kwaadwillende figuren kunnen apparaten zoals een batterij zo manipuleren dat ze stuk gaan of in brand vliegen. Of ze kunnen het accupakket zoveel stroom tegelijk laten terugleveren dat het elektriciteitsnet lokaal of regionaal overbelast raakt en uitvalt.”
Eenzelfde waarschuwing laat Daan Keuper van cyberbeveiliger Computest Security horen. „China is een land met een offensief cybersecurityprogramma. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst waarschuwt al jaren voor de dreiging uit dat land. We hebben veel apparatuur uit China hierheen gehaald. Dat heeft onderhoud nodig door de fabrikant. We hebben Chinese bedrijven daarmee voor langere tijd toegang gegeven tot onze vitale infrastructuur. Het kan op elk moment misgaan.”
De internetverbinding op de omvormers dan maar blokkeren? Zo simpel is het niet, legt Keuper uit. Zonnepanelen en batterijen kunnen volgens hem niet zonder een online verbinding om normaal te functioneren. Zo wil de eigenaar van zonnepanelen de opbrengst ervan kunnen uitlezen op zijn smartphone. Installateurs en fabrikanten kunnen op afstand foutmeldingen zien en software-updates sturen.
„Als heel veel omvormers tegelijkertijd worden uitgeschakeld, leidt dat tot grote problemen”, voorspelt Keuper. „Het plotseling wegvallen van opgewekte elektriciteit veroorzaakt forse onbalans op ons net, met als gevolg een grote stroomstoring.”
Keuper benadrukt dat daadwerkelijk ontwrichtende acties uit China vooralsnog theoretisch zijn. Maar dat zou ons niet minder waakzaam moeten maken. „Je weet niet wat de toekomst ons brengt. De Verenigde Staten waren onze bondgenoot, maar dat lijkt nu te veranderen. Met andere woorden: de geopolitieke situatie kan plotseling anders zijn. De vraag is dus of we zoveel kritieke infrastructuur in handen moeten leggen van het buitenland. Omvormers en andere apparatuur hebben een levensduur van zeker tien jaar, een periode waarin er veel kan veranderen op het wereldtoneel.”
Terugdraaien van de tijd is geen optie, weet ook Keuper. „Maar ik zou particulieren en bedrijven die overwegen zonnepanelen of batterijen voor stroomopslag aan te schaffen, adviseren naar Europese alternatieven te kijken.”
