Zand is er in overvloed in het gebied dat grofweg wordt begrensd door Drunen, Loon op Zand en Udenhout. Het is een van de weinige plekken in Europa waar het nog in beweging is. Het nationale park is, na het Kootwijkerzand, de grootste zandverstuiving van Nederland. Door de grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht –soms wel 50 graden– is er sprake van een bijzondere flora en fauna.

Natuurmonumenten heeft er diverse wandelroutes uitgezet. De Zwarte Bergroute, genoemd naar de zwarte stukken zand die op sommige plaatsen op de heuveltoppen tevoorschijn komen, beslaat tussen de 4 en 5 kilometer. Witte pijlen wijzen de weg.

Onder de vele naaldbomen is het relatief koel, maar waar de zon tussen de bladeren door komt wordt het al snel vrij warm. Voor rolstoelgebruikers en wandelwagens is de route ongeschikt. Het rulle zand bemoeilijkt soms het lopen. De natuurorganisatie omschrijft de wandelroute als uitdagend. Toch is het meestal wel te doen, alleen het beklimmen van een heuveltje vergt flinke inspanning.

Het eerste deel voert langs de meest noordelijke randwal van het gebied. Omwonenden hebben in de middeleeuwen de wal aangelegd, om te voorkomen dat akkers en weilanden zouden worden bedolven onder stuifzand en plantten zomereiken en grove dennen. Dat heeft tot bosvorming geleid. Natuurmonumenten doet nu zijn uiterste best om het hart van het gebied, een zandoppervlakte van 270 hectare, open te houden.

De open plekken en de vlakte roepen een strandgevoel op, meldt de natuurorganisatie. Dat zal niet bij iedereen het geval zijn. Bij mij kwamen er vooral herinneringen boven aan de jaren 70, toen ik tijdens mijn dienstplicht regelmatig tochten maakte door de Loonse en Drunense Duinen. Het was toen nog militair oefengebied en de Koude Oorlog heerste volop. De zware marsen met volle bepakking moesten ons voorbereiden op een mogelijke oorlog met de Russen.

Terug naar 2022. De bossen rondom het stuifzandgebied herbergen veel vogels als spechten, mezen en de tamelijk zeldzame goudhaan. In het bos groeien prachtige mossoorten. Het bevat veel naaldbomen: sparren, dennen en lariksen. Sommige ogen wat armetierig, vermoedelijk door de droge zomer. Op sommige plekken is flink gekapt. Dat moet ervoor zorgen dat de struikheide terugkomt.

De Zwarte Bergroute wordt duidelijk aangegeven. Bij een stuk stuifzand gaat het bijna mis en is het lastig om aan de overzijde de route terug te vinden. In het natuurgebied zijn ook mountainbikeroutes aangebracht.

> natuurmonumenten.nl