Rechter stemt in met opmerkelijke voordracht Trump
De gepensioneerde rechter Raymond Dearie gaat de documenten beoordelen die de FBI meenam uit het zomerverblijf van voormalig president Donald Trump. Het Amerikaanse ministerie van Justitie vreest een forse vertraging in het onderzoek.
Districtsrechter Aileen Cannon benoemde donderdagavond oud-rechter Dearie tot onafhankelijke arbiter (”special master”). Hij was een van de twee kandidaten die het team van juristen van Trump voordroeg, nadat Cannon het verzoek van de oud-president had toegewezen gekregen om een special master aan te stellen. Ook het ministerie van Justitie stemde in met die voordracht.
De 78-jarige Dearie werd destijds door president Ronald Reagan benoemd. Hij werkte sinds 1986 als rechter, waaronder een periode van zeven jaar bij de Foreign Intelligence Surveillance Court, ook wel de FISA-rechtbank genoemd. Die behandelt verzoeken van de Amerikaanse regering om justitiële onderzoeken te doen, zoals het schaduwen en afluisteren van personen in het belang van de nationale veiligheid.
De voordracht van Dearie door Trumps advocaten is opmerkelijk omdat de voormalige president in het verleden geregeld kritiek had op de FISA. Het ministerie van Justitie schreef in te stemmen met de voordracht omdat Dearie „veel juridische ervaring heeft onder andere met federale zaken die de nationale veiligheid betreffen.”
Uniek
Dearie moet nu beoordelen of Trump stukken uit het Witte Huis heeft meegenomen die hij had moeten overdragen aan het Nationaal Archief. Daarnaast zal hij zich ook buigen over de vraag of er geheime documenten onder waren die de nationale veiligheid betreffen. Belangrijk punt daarbij is of Trump de Spionagewet heeft overtreden.
De special master heeft van rechter Cannon tot 30 november de tijd gekregen om onderzoek naar de documenten te doen. Dat is anderhalve maand langer dan de het ministerie van Justitie wilde. Dat had gevraagd om 17 oktober als deadline. Trump had verzocht om een termijn van drie maanden.
Ook het verzoek van Justitie om de topgeheime documenten buiten het onderzoek van Dearie te houden, wees de rechter donderdag af. In het vonnis schrijft Cannon: „De rechtbank vindt het niet gepast om de conclusies van de regering over deze belangrijke en betwiste zaken te accepteren zonder verdere toetsing door een neutrale derde partij.”
Ook ging rechter Cannon niet mee met het verzoek van Justitie om advocaten van Trump, die mogen meekijken, inzage in de topgeheime stukken te onthouden. Veiligheidsexperts in de VS noemen die beslissing uniek. Mark Zaid, jurist op gebied van nationale veiligheid: „Ik heb nog nooit gezien dat een federale rechter de zorgen omtrent geheimhouding van de uitvoerende macht in zo’n mate negeert als Cannon nu doet.”
Voor het ministerie van Justitie is dit een forse tegenslag. Een woordvoerder zegt dat het onderzoek nu grote vertraging oploopt. Wel heeft de rechter aan arbiter Dearie gevraagd om de topgeheime stukken met voorrang te beoordelen. Dat zou dus kunnen inhouden dat Dearie al voordat hij het hele pakket heeft bekeken, besluit om sommige of alle vertrouwelijke documenten weer in het onderzoek van Justitie op te laten nemen. Daarnaast heeft de rechter bepaald dat de kosten van de arbitrage door oud-president Trump betaald moeten worden.
Trump zelf zei donderdag dat hij zich niet kan voorstellen te worden aangeklaagd. „Er is geen reden dat ze me kunnen aanklagen, behalve als ze gewoon ziek en gestoord zijn, wat altijd mogelijk is. Maar ik heb niets fout gedaan,” zei hij in een gesprek met de conservatieve radiopresentator Hugh Hewitt. „En als het wel gebeurt, zal ik me daardoor niet laten weerhouden om me eventueel weer kandidaat te stellen.” Wel waarschuwde hij dat in het geval hij gedaagd wordt, er „in Amerika dingen gaan gebeuren die men niet eerder heeft meegemaakt.”
Openbare verhoren
Naast het onderzoek van het ministerie van Justitie naar de papieren die Trump in zijn zomerverblijf had, lopen er nog verschillende andere. Het meest in het oog springend is dat naar de rellen van 6 januari van vorig jaar. De onderzoekscommissie van het Huis van Afgevaardigden werkt momenteel onder grote tijdsdruk. Ze heeft nog vijftien weken om de zaak af te ronden.
Binnen de commissie is discussie of men nog nieuwe getuigen wil horen, waaronder voormalig vicepresident Pence en Trump zelf. Pence zou een verzoek in overweging willen nemen.
Duidelijk is in ieder geval dat de commissie voor het eind van dit jaar een eindrapport moet uitbrengen. Begin november worden de verkiezingen voor het Congres gehouden. Het is bepaald niet uitgesloten dat de Republikeinen die winnen. Als dat gebeurt en het Huis van Afgevaardigden in januari 2023 in nieuwe samenstelling bijeenkomt, zal de onderzoekscommissie ontbonden worden.
