Het heeft iets kwetsbaars om iemand als voorbeeld of rolmodel te nemen en daar publiekelijk voor uit te komen. Het idool valt van zijn voetstuk en de bewonderaar blijft een illusie armer achter. Ook de Mandela’s van deze wereld hebben zo hun onverteerbare eigenschappen. Een biograaf die zijn vak verstaat laat na om exclusief een lofzang te zingen, maar maakt ook gewag van iemands minder fraaie kanten.

In onze mediacratie (een veronderstelde regering door media) doet zich een eigenaardige paradox voor. Enerzijds weten we als publiek steeds meer over politici, anderzijds lijkt het steeds moeilijker om door te dringen tot hun ware drijfveren, de essentie van hun roeping. Politici en bestuurders worden bijna dagelijks naar persoonlijke feiten gevraagd (zie bijvoorbeeld de zesdelige serie ”Hét boek van de politicus” in deze krant). Hierbij wordt men zorgvuldig geprepareerd door een leger aan persvoorlichters, spindoctors en andere adviseurs. Na het kijken of lezen van zo’n fragment vraagt de mediaconsument zich vertwijfeld af: was dit een min of meer authentiek kijkje achter de schermen of ging het hier om verkapte Zendtijd voor Politieke Partijen?

In de vakantieperiode heb ik de gewoonte om het dubbeldikke zomernummer van Elsevier Weekblad aan te schaffen. Daar trof ik twee alleraardigste interviews aan met twee politici die op het eerste gezicht weinig met elkaar gemeen hebben: Roberta Metsola, sinds januari de eerste Maltese voorzitter van het Europees Parlement en Femke Halsema, op twee-derde van haar eerste termijn als burgemeester van Amsterdam. Hoe verschillend ze ook zijn, voor beide politici heb ik grote bewondering. De één uitgesproken conservatief, de ander uitgesproken progressief. Ze zijn in staat om een instituut te belichamen, zonder hun eigenheid of persoonlijke opvattingen kwijt te raken.

Je hoeft haar niet gezien of gesproken te hebben om te weten dat Roberta Metsola een zeer bekwaam, principieel en doortastend politica is. Om als pro-life politica op de voorzittersstoel van het Europees Parlement terecht te komen, moet je wel over een sterk karakter beschikken. Eerder deze maand wilde het Europees Parlement het recht op abortus nog laten vastleggen in het EU-grondrechtenhandvest. Onze eigen D66 wil de pro-lifebeweging zelfs geheel uit het Europees Parlement weren, omdat men vreest dat ook in Nederland het recht op abortus ter discussie komt te staan.

„Als het om abortus gaat is mijn positie duidelijk en ik heb dat ook gezegd op de dag van mijn verkiezing. Als president sta ik achter de opvattingen van het Europees Parlement en dat blijf ik doen”, aldus Metsola. Wat haar persoonlijke overtuiging betreft, begeeft Metsola zich dus in het hol van de leeuw. Het ambt van parlementsvoorzitter komt haar toe. Kennelijk staan haar kwaliteiten en integriteit in Brussel niet ter discussie.

Bij het interview met Halsema gingen mijn gedachten onwillekeurig uit naar haar videoboodschap van vorig jaar november. Daar stond een persoonlijkheid. Als burgemeester vertegenwoordigde Halsema een instituut, boven de alledaagse tegenstellingen uit. In haar toespraak was Halsema presidentiëler dan Rutte en koninklijker dan Willem-Alexander. Als handhaver van de openbare orde bleef ze oog hebben voor het kleine en het eenzame. Halsema riep op om uit frustratie niet de schuld bij ongevaccineerden te leggen. Daar heb ik ons staatshoofd niet over gehoord – koning Willem Alexander kwam niet verder dan clichés over saamhorigheid en harmonie. En slechts om opportunistische redenen koos de premier er voor om geen partij te kiezen tegen ongevaccineerden. Dat zou immers alleen maar een averechtse werking hebben op de vaccinatiebereidheid. Op het moment dat ons kabinet alleen nog maar kon denken in termen van noodzakelijkheid en doeltreffendheid, riep burgemeester Halsema op tot democratische verantwoording op lange en korte termijn.

Onze politiek heeft meer Metsola’s en Halsema’s nodig en minder Johnsons en Baudetten. Een fijne zomer toegewenst!

De auteur is politicoloog.