De dertigjarige docente wiskunde volgde haar opleiding aan de uitgesproken conservatieve Liberty University. Ze is lid van een gemeente van de Zuidelijke Baptisten. „Ik hecht aan een Bijbelse prediking. Van Schriftkritiek moet ik niets hebben”, zegt ze met nadruk. „De eerbied voor de Bijbel als het Boek van de allerhoogste God is me van huisuit meegegeven. Daar ben ik dankbaar voor.”

Maar ze kreeg meer mee van haar ouders, wat nog eens werd versterkt tijdens haar studie. „Een pakket aan conservatieve waarden. Dat werd bijna kritiekloos overgedragen. Daar werd niet over gediscussieerd. De standaardzin was: „Zo denken wij; dat hoort zo als je Bijbelgetrouw christen wilt zijn.” Dat was het enige argument.”

Inmiddels heeft ze een deel van die standpunten losgelaten. „Ik ben nog steeds trouw kerkganger. Ik geloof Jezus Christus als de enige Weg tot verlossing. Hem heb ik lief. Hij bestuurt mijn leven. Ik ben –net als mijn ouders– tegen abortus, euthanasie en het homohuwelijk. Maar op andere punten denk ik echt anders dan mijn vader en moeder.”

Als voorbeelden noemt ze de zorg over „de verloedering” van klimaat en milieu. „Mijn ouders zijn er vast van overtuigd dat berichten daarover gewoon fake zijn, in de wereld gebracht door een wereldwijd links complot. Milieuzorg heeft in mijn opvoeding thuis nauwelijks aandacht gekregen.” Andere thema’s die haar van haar opvoeding hebben verwijderd zijn racisme, en vooral de koppeling tussen christelijk geloof en Amerikaans nationalisme. „Dat is gewoon afgoderij.”

Zwart en blank

De docente op een middelbare school is er stellig van overtuigd dat wie de Bijbel serieus neemt, zich bekommert om de medemens. „Racisme hoort niet bij een Bijbels geloof. Als er in Christus’ Koninkrijk geen verschil is tussen zwart en blank, mogen wij op aarde dat verschil ook niet maken. Armoede en sociaal onrecht mag een Bijbelgetrouw christen evenmin tolereren. Lees de profeten maar. Ik kan er gewoon niet bij dat serieuze christenen, waarvan er velen binnen de conservatieve beweging in ons land zijn, zo gemakkelijk over dit kwaad heenstappen. Ja, ze geven veel geld voor hulp in arme landen ver weg, maar ze laten mensen in hun eigen omgeving tobben.”

Met haar ouders praat Rebekah niet meer over haar maatschappelijke opvattingen. „Dat geeft alleen maar verwijdering. Zij vinden mij te modern. Ik heb daar verdriet van, want ik hou zielsveel van mijn vader en moeder.”

Ook in haar kerkelijke gemeente ervaart ze bij ouderen reserves. „Theologisch ben ik het met hen eens, maar als het gaat om maatschappelijke vraagstukken is er een diep ravijn.”

Homorechten

Het verhaal van Rebekah staat volgen Jeff Diamant van Pew Research Center niet op zichzelf. Op grond van uitgebreid onderzoek constateert hij onder evangelicals een groeiende generatiekloof. „Jongeren kiezen bij sociale en politieke standpunten een liberaler standpunt. Niet omdat ze zo geporteerd zijn van progressieve partijpolitiek. Maar op grond van het lezen van de Bijbel komen ze tot andere opvattingen dan hun ouders.”

Naast de thema’s die Rebekah al noemde, ziet Diamant ook een verschuiving op het gebied van homorechten. „Het homohuwelijk wijzen de meeste jonge evangelicals nog wel af, hoewel ook niet alle; maar de acceptatie van homoseksuelen neemt onder hen gestaag toe. Veruit de meerderheid van de oudere evangelicals wijst een coming out van homo’s nog steeds af. Ruim 60 procent van de jongere evangelicals doet dat niet. Ik verwacht dat op termijn de discussie ook gaat komen over de legitimiteit van het homohuwelijk. Zo ging het in de achterliggende vijftig jaar ook in de samenleving. Eerst de erkenning van de homoseksuele geaardheid en vervolgens kwam heel langzaam de acceptatie van het homohuwelijk.” Diamant wijst erop dat deze kwestie inmiddels speelt bij diverse mainline kerken. „De evangelicals zullen niet achterblijven. Ze komen alleen wat later.”

Puurheid

Deze verwachting van Diamant wordt ondersteund door recent onderzoek dat Robert P. Jones van het Public Religion Research Institute (PPRI) in Washington uitvoerde. Daaruit blijkt dat 53 procent van de evangelicals tussen de achttien en negenentwintig jaar geen moeite heeft met het homohuwelijk.

Voor de generatiekloof is volgens de PPRI-directeur minstens zo belangrijk het „negatieve effect” van de cultuuroorlog die vanuit de evangelicale beweging wordt gevoerd. „Jongeren zijn het beu dat het voor ouderen alleen maar lijkt te gaan om behoud van conservatieve waarden. Alsof dat de essentie is van het christen-zijn. Zij zoeken naar de kern van het Bijbels geloof. En omdat ouderen niet ingaan op hun hunkering naar puurheid, neemt de zeggingskracht van ouderen bij de overdracht van het geloof af. Jongeren raken op drift.”

Ook de tactiek van de jonge evangelicals verandert volgens Jones. „Ouderen doen hun best om aan de hand van Bijbekteksten hun opvattingen te onderbouwen. Zij doen dat in toespraken en artikelen. Jongeren zijn minder gehecht aan die kennis die aan zulke standpunten ten grondslag ligt. Het gaat hen om het leven in navolging van Jezus.”

In zijn recente publicatie ”The end of white christian America” spreekt Jones de verwachting uit dat de evangelicale beweging versplintert en binnen een kwarteeuw óf een totale gedaanteverwisseling heeft ondergaan óf is gemarginaliseerd. „Jongeren verzetten zich tegen de koers van hun conservatieve ouderen, maar daarbij verliezen ze zelf ook steeds meer uit het oog waar het in het christelijk geloof om moet gaan. Ze willen niet direct progressief zijn, maar ze worden dat in het conflict met hun ouders wel steeds meer.”

Jones is er stellig van overtuigd dat er onder de komende generaties evangelicals nog meer gaat schuiven, „ook op het terrein van theologie. De opvattingen over schepping en evolutie veranderen. Vanouds waren evangelicals bijna allemaal het geloof in de schepping in zes dagen van vierentwintig uur toegedaan. Daar wordt nu stevig aan getornd. Ook de gedachte dat Jezus Christus de enige Weg tot verlossing is, staat onder druk.”

Jones verklaart deze omslag deels uit de invloed van het moderne seculiere denken. „Wetenschap doet een duit in het zakje. Maar vooral de media. Zij kwalificeren het geloof in de schepping bijna standaard als achterlijk en beuken voortdurend op het geloof in de onfeilbaarheid van de Bijbel. Jongeren worden daardoor gehersenspoeld.”

Onvrede

Terry Schoenmaker, docent religiestudies aan de Arizona State University, sluit zich bij Jones aan. Als participant in een interdisciplinair team van wetenschappers aan de American Academy of Religion deed hij onderzoek naar generatieverschuivingen in de evangelicale beweging. Zijn conclusie is dat de beweging van de blanke evangelicals vergrijst. „Er is een toenemende onvrede onder jonge blanke evangelicals over de culturele en politieke opvattingen van hun ouders en grootouders. Sommigen blijven zich wel evangelical noemen, anderen noemen zich inmiddels ”exvangelicals”. Dat zijn evangelicals die er hun werk van maken om zich radicaal af te keren van oude standpunten over het homohuwelijk, ras en seksualiteit. Ja, ze gaan vaak nog wel naar evangelicale gemeenten, maar maken er werk van om de oude opvattingen te bestrijden. En daarmee zijn ze terug bij af. Ze verwijten expliciet of impliciet dat ouderen hun geloof bijna uitsluitend vertalen in het aanhangen van conservatieve waarden, maar feitelijk doen ze hetzelfde. Alleen het conservatisme is dan vervangen door liberaal denken.”