Het kenniscentrum voor letselpreventie, VeiligheidNL, waarschuwt maar weer eens: de overheidsdoelstelling om in het jaar 2050 uit te komen op nul verkeersslachtoffers per jaar raakt ver uit zicht. De lijnen bewegen zich juist in tegenovergestelde richting.

De getallen zijn niet mis. De stijging van het aantal verkeersgewonden met ernstig letsel bedroeg de afgelopen tien jaar 18 procent. In 2021 meldden zich rond de 110.000 verkeersslachtoffers bij de spoedeisende hulp. Van hen hadden er 66.000 ernstige verwondingen, zoals een schedelfractuur of hersenletsel. Van dit aantal was twee derde fietser.

Fietsers zijn kwetsbaar. De nog steeds toenemende drukte op wegen en fietspaden doet de kans op ongevallen stijgen. De opmars van de elektrische fiets vergroot de ongevallenkans. Onderzoek wijst uit dat fietsers met trapondersteuning eerder op de spoedeisende hulp belanden.

Alle reden dus om van fietsveiligheid een hoofdzaak te maken. De gevolgen van een fietsongeval kunnen groot zijn. De verhalen van mensen die voor het leven getekend raakten, spreken wat dat betreft boekdelen.

In discussies over het verbeteren van de verkeersveiligheid duikt telkens de fietshelm weer op. Het dragen van zo’n hoofddeksel verkleint de kans op het oplopen van hersenletsel met een derde.

En toch wil de Nederlandse fietser er niet aan. Slechts 3 procent van de verkeersslachtoffers op een gewone fiets droeg vorig jaar een helm. Bij elektrische fietsen was dat nog minder: slechts 2 procent.

De fietshelm is niet populair. Als ouders kleine kinderen deze vorm van bescherming op het hoofd zetten, heten ze al snel overbezorgd te zijn. Voor jongeren is een fietshelm niet stoer en ook menig volwassene moet er niet aan denken.

Terwijl de voordelen zeker opwegen tegen de –vaak vermeende– nadelen. Dat het zo kwetsbare hoofd aantoonbaar beter beschermd is, zou direct doorslaggevend moeten zijn. En nee, fietshelmen zijn niet oubollig meer en hebben een sterke ontwikkeling doorgemaakt als het gaat om draagcomfort. Ook de prijs van een helm is –zeker in vergelijking met de aanschafprijs van een (elektrische) fiets– geen onoverkomelijke drempel meer.

Een fietshelmverplichting dan maar, zoals bij bromfietsen en snelle e-bikes? Niet alles is met ge- en verboden op te lossen. Gedragsverandering ligt meer voor de hand. Dat is best lastig, gewoontes laten zich niet zo eenvoudig veranderen. Toch is de noodzaak van hoofdbescherming in het verkeer voldoende aangetoond. Daar hoort wijs gedrag bij. Verstand zit in het hoofd, precies daar waar de fietshelm omheen past.