Maandag hervatting gesprekken Rusland - Oekraïne
De strijd tussen Rusland en Oekraïne duurt inmiddels tien dagen. Volg het laatste nieuws in dit liveblog.
Advertentie
De webredactie sluit dit liveblog. Het laatste ANP-nieuws is te volgen via deze link.
Een goede zondag toegewenst.
Korczowa telt nog geen 700 inwoners. Het Poolse grensdorp herbergt nu duizenden vluchtelingen. Ze verblijven in het tot opvangplek omgebouwde winkelcentrum. Hoewel je het aan de meeste gezichten niet kunt aflezen, zijn tranen niet ver weg.
Hoe kun je sympathie koesteren voor een „prachtvent” die schuldig is aan oorlogsmisdaden? Moet een christen zich niet volledig afkeren van alle tirannie en recht en gerechtigheid bevorderen?
Hij zag de oorlog al maanden aankomen en nam de nodige voorzorgsmaatregelen. Inmiddels heeft hij al honderden Joden uit Oekraïne naar buurland Moldavië begeleid. Koen Carlier: „We bidden voor het beste, maar we bereiden ons voor op het slechtste.”
Opeens is hij er weer: de nucleaire dreiging. De Russische president Poetin zette deze week zijn kernwapens op scherp. De Koude Oorlog leek voorbij, maar nu zijn we weer ruw wakker geschud. De Britse apologeet C. S. Lewis was 46 jaar oud toen de Verenigde Staten met verwoestende atoomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki een einde maakten aan de Tweede Wereldoorlog. Twee jaar later, in 1948, schreef hij het essay ”Leven in het nucleaire tijdperk”, over de nieuwe dreiging die de mensheid vanaf dat moment onder ogen moest zien. Actueel genoeg om nog eens kennis van te nemen.
Organist Harm Hoeve geeft zaterdag 5 maart –13.00 uur– een marktconcert in de Grote Kerk te Zwolle. Tijdens dit concert speelt hij muziek die „enerzijds wil bemoedigen in deze tijd en anderzijds solidariteit met Oekraïne wil uitdrukken.
„Amerikaanse burgers moeten Rusland onmiddellijk verlaten”, schrijft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zaterdag op zijn website. „Reis niet naar Rusland, vanwege de niet-uitgelokte en ongerechtvaardigde aanval op Oekraïne door Russische strijdkrachten.” En: „Bovendien is er in heel Rusland de mogelijkheid van intimidatie van buitenlanders, onder meer door regelgeving die specifiek tegen buitenlanders is gericht.”
Tevens wijst het ministerie op „de beperkte mogelijkheid van de Amerikaanse ambassade om Amerikaanse burgers in Rusland te helpen”. Amerikanen moeten daarom zelf regelingen treffen om te vertrekken. In een ander land kunnen ze vervolgens Amerikaanse autoriteiten om hulp vragen, mochten ze die nodig hebben.
Eind februari adviseerde de Amerikaanse regering haar staatsburgers die niet per se in Rusland hoeven te verblijven een vertrek te overwegen. Dat advies is nu dus aangescherpt.
Rusland en Oekraïne zullen maandag een derde gespreksronde houden over het beëindigen van de vijandelijkheden. Dat zegt de Oekraïense onderhandelaar David Arachamia zaterdag in een Facebookbericht.
Hij verstrekte geen nadere details.
Donderdag kwamen Rusland en Oekraïne overeen humanitaire corridors te openen om burgers uit sommige gevechtszones te laten vertrekken. Er zijn echter vertragingen opgetreden bij de uitvoering ervan.
Het Russische ministerie van Defensie heeft bekendgemaakt dat de „offensieve acties” in de omgeving van de Oekraïense havenstad Marioepol en het 50 kilometer noordelijker gelegen Volnovacha zaterdag aan het begin van de avond zijn hervat. Eerder was een tijdelijke wapenstilstand afgekondigd om inwoners van beide belegerde plaatsen via een veilige corridor te laten evacueren.
„Door de onwil aan Oekraïense zijde invloed uit te oefenen op nationalisten of het staakt-het-vuren te verlengen, zijn de aanvalsacties om 18.00 uur Moskouse tijd opnieuw begonnen”, aldus defensiewoordvoerder Igor Konasjenkov.
De Oekraïense autoriteiten in die zuidelijke regio meldden gedurende de dag dat het schieten en bombarderen door de Russen geen moment is opgehouden en dat er geen sprake is geweest van een beschermde uitweg voor burgers.
Advertentie
Russische troepen zijn in de Oekraïense stad Borodjanka, ten noordwesten van hoofdstad Kiev, een psychiatrisch ziekenhuis binnengevallen en hebben de controle daarvan overgenomen. Dat heeft de regionale gouverneur Oleksi Koeleba zaterdag gezegd in de lokale media. In de inrichting waren 670 personen aanwezig, vooral veel patiënten en verplegend personeel.
„Op dit moment hebben we nog geen idee hoe we die mensen kunnen evacueren of helpen”, aldus Koeleba. „Ze komen misschien zonder water en medicijnen te zitten. Het gaat onder anderen om mensen die speciale zorg nodig hebben en aangewezen zijn op constante hulp. Velen van hen zijn al jaren bedlegerig.”
Er zijn al minstens 351 burgers gedood in Oekraïne sinds de Russische troepen binnenvielen, zegt een VN-controlemissie. Op zaterdag vielen er 24 doden en nog eens 707 gewonden, hoewel de werkelijke aantallen waarschijnlijk „aanzienlijk hoger” zijn, aldus de VN. Zo sprak de Oekraïense regering woensdag al van 2000 omgekomen burgers.
De meeste burgerslachtoffers zijn veroorzaakt door zware artillerie, raketten en luchtaanvallen, zegt de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, Michelle Bachelet. Dat de werkelijke aantallen zo goed als zeker hoger zijn, komt doordat „de ontvangst van informatie van sommige locaties waar intensieve vijandelijkheden gaande waren, vertraging heeft opgelopen en veel rapporten nog steeds op bevestiging wachten”, zei ze.
Zo moeten volgens de VN nog honderden burgerslachtoffers in de stad Volnovacha worden bevestigd. In die door Russische troepen omsingelde stad in Oost-Oekraïne worden nog pogingen ondernomen een veilige evacuatiecorridor te openen.
De Russen hadden borden bij zich met teksten als ‘stop the war’. Er werden toespraken gehouden in het Russisch. Ruim tweehonderd mensen kwamen hier opdagen.
Volgens de organisatoren van de actie op het Malieveld en de Koekamp kiest de Russische president Vladimir Poetin „eenzijdig voor een militaire aanval, een grove schending van het internationaal recht”. Ze vinden dat hij door „effectieve sancties” moet worden aangepakt.
Bij deze demonstratie waren volgens de politie honderden mensen aanwezig. Op het Malieveld is, na toespraken van onder anderen SP-leidster Lilian Marijnissen en PvdD-leidster Esther Ouwehand, een groot vredesteken gevormd door de demonstranten.
De Finse spoorwegen gaan de dienstregeling tussen de Russische stad Sint-Petersburg en de Finse hoofdstad Helsinki uitbreiden omdat steeds meer Russen hun land uit willen. De Finse publieke omroep Yle meldde zaterdag dat er inmiddels duizenden zijn gearriveerd. Behalve de sneltrein Allegro zitten ook de bussen die op het ongeveer 400 kilometer lange traject rijden voortdurend vol.
„We proberen de komende weken op verscheidene dagen meer treinen in te zetten”, zei een woordvoerder van de spoorwegen. „In de richting Sint-Petersburg zijn de coupés vrijwel leeg.”
Volgens Yle willen de mensen uit de omgeving van Sint-Petersburg weg omdat ze vrezen dat Rusland onder krijgsrecht komt te staan en dat dan de grenzen worden gesloten. President Vladimir Poetin heeft volgens Russische staatsmedia zaterdag gezegd dat die maatregel niet aan de orde is. Finland en Rusland hebben een gezamenlijke grens van 1300 kilometer.
Geen krokussen of voorjaarslucht, geen zonneschijn of stille rust verhinderen een oorlog. Terwijl het jonge groen ontluikt en op een tak een vogel fluit, bulderen de kanonnen.
Scheepswerf Damen Shipyards stopt de levering van schepen aan Rusland. De scheepsbouwer uit Gorinchem had nog verschillende contracten voor onder meer vissersboten en werkboten voor de Russische markt. Dat heeft volgens een woordvoerder een „stevige impact” voor het bedrijf, dat geen specifiek getal wil noemen. „Het gaat om een aanzienlijk bedrag.”
Damen gaat ook geen nieuwe scheepsbouwcontracten meer aan voor schepen die aan Rusland geleverd gaan worden. Het bedrijf stelt in nauw contact te blijven met de betrokken autoriteiten over de situatie rond Rusland.
Verder stelt Damen zich zorgen te maken om zijn werknemers in Oekraïne „die zich in een zeer ernstige situatie bevinden”. „Waar mogelijk bieden wij onze collega’s 24 uur per dag intensieve ondersteuning. Onze gedachten zijn bij hen.”
Damen Shipyards heeft 35 scheepswerven en 12.000 werknemers in Europa, het Midden-Oosten, Afrika, Azië en Zuid-Amerika. Het bedrijf heeft ook afdelingen in Rusland.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken heeft zaterdag met zijn Chinese collega Wang Yi telefonisch gesproken over de „vooropgezette, niet uitgelokte en ongerechtvaardigde oorlog” van Moskou tegen Oekraïne.
Volgens zijn woordvoerder Ned Price heeft Blinken gezegd dat de wereld goed in de gaten houdt „welke landen opstaan voor de basisprincipes van vrijheid, zelfbeschikkingsrecht en soevereiniteit”. Hij benadrukte dat de wereld eensgezind optreedt om de Russische agressie af te wijzen en te beantwoorden. Hij verzekerde Wang dat „Moskou een hoge prijs gaat betalen”. Over de reactie van de Chinese buitenlandminister deed Price geen mededelingen.
Het opnemen van een vluchteling kan prachtig zijn. Maar bereid je wel goed voor.
Inwoners van de Oekraïense stad Cherson zijn de straat opgegaan om te demonstreren tegen de Russische bezetting. Op beelden die veel worden gedeeld op sociale media is een flinke menigte te zien. Veel betogers hebben de geel-blauwe Oekraïense vlag meegenomen of om zich heen gewikkeld.
Het Oekraïense persbureau Interfax, niet te verwarren met het gelijknamige Russische persbureau, hebben Russische militairen zich vanwege de protesten teruggetrokken uit het centrum. Of die claim klopt, kan niet onafhankelijk worden nagegaan.
De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba prijst op Twitter de inwoners van „moedig Cherson”. „Duizenden vreedzame Oekraïners protesteren tegen de Russische bezetting, tegenover gewapende Russische soldaten”, schrijft hij. De minister roept op tot „wereldwijde steun voor de onverschrokken Oekraïners in Cherson”.
Het Britse Sky News plaatste een filmpje waarop volgens de beschrijving te zien is dat Russische soldaten in de lucht schieten. Cherson ligt in het zuiden van Oekraïne, aan de monding van de rivier de Dnjepr. De stad met tegen de 300.000 inwoners is de grootste die tot nog toe is ingenomen door het Russische leger.
Dat zijn er bijna 160.000 meer dan op hetzelfde peilmoment een dag eerder. De verwachting is dat de vluchtelingenstroom toeneemt tot 4 miljoen als het Russische leger verder oprukt en Kiev zou vallen.
Polen heeft tot dusver de meeste ontheemden uit Oekraïne opgevangen, ruim 756.000. Mensen die inmiddels zijn doorgereisd naar bestemmingen elders in Europa zijn daarbij niet inbegrepen, om dubbeltellingen zoveel mogelijk te voorkomen. Hongarije heeft 157.000 Oekraïners verwelkomd, Moldavië en Slowakije meer dan 100.000.
Een beperkter aantal is de andere kant op gevlucht uit angst voor het oorlogsgeweld. De VN-statistieken laten zien dat er 96.000 personen vanuit de Donbas-regio de grens met Rusland zijn overgestoken.
De inval in Oekraïne verloopt volgens plan volgens de Russische president Vladimir Poetin. Vrijwel de hele Oekraïense militaire infrastructuur is verwoest en dat was de bedoeling. Rusland viel het buurland 24 februari binnen naar eigen zeggen om militaire doelen uit te schakelen en niet om land te bezetten of veroveren. Rusland wil dat Oekraïne een neutrale status krijgt, en wordt gedemilitariseerd en „gedenazificeerd”. In Poetins ogen dreigen extreemrechtse groepen en milities de overhand te krijgen die etnische Russen vervolgen in vooral het oosten van Oekraïne.
Poetin zei dat de vele westerse sancties die in een reactie zijn afgekondigd tegen Rusland, op een oorlogsverklaring lijken. Hij waarschuwde dat partijen die no-flyzones boven Oekraïne willen afdwingen, automatisch deelnemers aan de oorlog zijn. De NAVO heeft dat idee al als te riskant afgewezen tot ergernis van de Oekraïense president Volodimir Zelenski.
De evacuatie van duizenden Oekraïense burgers uit de grote havenstad Marioepol en het kleinere Volnovacha komt maar niet op gang. De Oekraïense autoriteiten zeggen dat Russische troepen met artillerie blijven schieten, ondanks een overeengekomen tijdelijke wapenstilstand. Rusland heeft een totaal andere lezing.
Het ministerie van Defensie in Moskou stelt dat Oekraïense „nationalisten” de afspraken schenden door Russische stellingen onder vuur te nemen. Zij zouden ook burgers ervan weerhouden de steden te verlaten.
Het stadsbestuur van Marioepol liet weten dat aanhoudende Russische artilleriebeschietingen een veilige uittocht uit de stad onmogelijk maken. De politie heeft de bevolking met luidsprekers te kennen gegeven dat de evacuatie is opgeschort.
Inwoners wordt aangeraden te schuilen. Volgens de locoburgemeester van de stad zijn nog wel onderhandelingen tussen beide kampen gaande.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov stelde zaterdag op zijn beurt dat het Russische leger „zijn werk heeft gedaan” en dat de Oekraïners zich aan de wapenstilstand moeten houden. Hij noemde het belangrijk dat mensen door de zogenoemde humanitaire corridors weg kunnen komen.
De Russische luchtvaartmaatschappij Aeroflot vliegt vanaf dinsdag nauwelijks meer buiten de eigen landsgrenzen. Alleen vluchten binnen Rusland en naar Belarus gaan dan nog door. Andere Russische maatschappijen nemen vergelijkbare stappen.
Met de stap voldoet Aeroflot aan een opdracht van de Russische luchtvaartautoriteiten. Die riep luchtvaartmaatschappijen die leasevliegtuigen hebben van Westerse bedrijven op om niet meer buiten de landsgrenzen te vliegen. Daarmee wordt voorkomen dat die vliegtuigen in beslag worden genomen. Volgens de sancties van de Europese Unie moeten die vliegtuigen uiterlijk 28 maart worden teruggegeven aan de leasemaatschappijen. Voor die leasemaatschappijen wordt de kans steeds kleiner dat ze hun honderden Boeing- en Airbus-toestellen ter waarde van miljarden euro’s nog terugzien.
Voor Rusland betekent de beslissing ook dat het land verder afgesloten raakt van de buitenwereld. In de Europese Unie waren Russische vliegtuigen al niet meer welkom vanwege de door Rusland begonnen oorlog in Oekraïne. Naar andere landen zoals China en Turkije konden Russische luchtvaartmaatschappijen nog wel vliegen. Die mogelijkheid is nu echter ook afgesloten.
Door de Russische invasie is Oekraïne het middelpunt van Justin Bolands werkzaamheden. Het bleek dat zijn christelijke netwerk bereid was te helpen bij de evacuatie van Joden en Oekraïners met Joodse familieleden naar Israël.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov is naar eigen zeggen niet optimistisch over de kans dat de gesprekken tussen zijn land en Oekraïne snel resultaat zullen opleveren. Lavrov schilderde zaterdag „de woedende verklaringen” van de Oekraïense president Volodimir Zelenski af als struikelblok.
Zelenski geeft regelmatig videoboodschappen af. Daarin prijst hij de strijdlust van de Oekraïense bevolking en trekt hij fel van leer tegen de Russische president Poetin. Zaterdag riep Zelenski de Verenigde Staten nogmaals op een vliegverbod boven Oekraïne af te kondigen, zodat de Russische luchtmacht geen aanvallen meer kan uitvoeren. Hij vroeg zich af „wat er nog meer nodig is” om president Joe Biden daarvan te overtuigen.
De VS en andere NAVO-landen zien het instellen en handhaven van een vliegverbod echter als een te riskante stap. Zij benadrukken dat de NAVO niet betrokken wil raken in de oorlog.
In de recentste verklaring zei Zelenski alles in het werk te stellen om de evacuatie van burgers uit de steden Marioepol en Volnovacha mogelijk te maken. Maar wie dat kunnen, moeten blijven vechten, zei hij erbij.
Delegaties van Oekraïne voerden tot nog toe twee keer besprekingen. Mogelijk volgt dit weekend nog een derde gespreksronde. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba zei eerder ook daarvoor open te staan, mits onderhandelingen „betekenisvol” zijn.
Op de Koekamp in Den Haag zijn enkele honderden mensen samengekomen om te protesteren tegen de oorlog in Oekraïne. De manifestatie is een initiatief van de SP, de Partij voor de Dieren en een aantal vredesorganisaties. Onder de sprekers is SP-leider Lilian Marijnissen.
De organisaties en partijen pleiten ervoor dat alle inzet gericht is op de-escalatie en een wapenstilstand.
„De zogenaamde Minsk-akkoorden, die een diplomatieke oplossing bevatten voor dit conflict, zouden van beide kanten uitgevoerd moeten worden. Door effectieve sancties moet Poetin aangepakt worden, inclusief de superrijke kliek om hem heen. We moeten werk maken van een politieke oplossing”, meldt de SP op de website.
Nederland werkt samen met Duitsland aan een nieuwe terminal voor vloeibaar gemaakt gas (lng) in de buurt van Hamburg. Vrijdag werd daarvoor een intentieverklaring ondertekend. De terminal in Brunsbüttel aan de monding van de Elbe zal na de bouw door Gasunie worden uitgebaat. Eerder was ook tankopslagbedrijf Vopak betrokken bij de terminal, maar die partij trekt zich nu net als het Duitse Oiltanking terug.
Naast het volledig in handen van de Staat zijnde Gasunie steekt het Duitse Kreditanstal für Wiederaufbau (KfW) geld in de terminal. Ook energiebedrijf RWE is bij de ontwikkeling betrokken.
Volgens minister Sigrid Kaag (Financiën) levert Gasunie met de bouw „een belangrijke bijdrage aan het veiligstellen van de Europese leveringszekerheid van gas”. „Een goede stap in het afbouwen van de afhankelijkheid van import van gas uit Rusland.”
De terminal wordt ontworpen om behalve voor lng ook geschikt te worden gemaakt voor het importeren van waterstof en afgeleide stoffen als ammoniak. Daarmee moet die ook voorbereid zijn op de energietransitie.
Naast twee jachten heeft de Italiaanse Justitie ook twee villa’s van Russische oligarchen in beslag genomen. De Guarda di Finanza legde beslag op een villa van metalenmagnaat Alisjer Oesmanov op Sardinië. Ook tv-presentator Vladimir Solovjov raakte een huis kwijt, in zijn geval aan de boorden van het Comomeer.
Russische oligarchen hebben de afgelopen jaren tal van villa’s op gewilde locaties in Italië gekocht. Ingewijden laten dan ook aan persbureau Reuters te weten de komende week nog meer inbeslagnames te verwachten als het sanctiepakket van de Europese Unie wordt uitgebreid.
Oesmanov, die onder meer geldschieter was van de Britse voetbalclub Everton en hoofd van de internationale schermbond, heeft meerdere villa’s op Sardinië. Ook Ruslands rijkste man Aleksej Mordasjov, van wie vrijdag al een megajacht in Italië in beslag werd genomen, heeft daar een villa die zo’n 66 miljoen euro waard zou zijn.
Een ander jacht van Gennadi Timtsjenko werd ook aan de ketting gelegd. Hij werd rijk door de handel in olie en wordt gezien als een van de trouwste bondgenoten van Vladimir Poetin.
Bijna 27.500 Oekraïners hebben zich in de Bondsrepubliek aangemeld als vluchteling, berichtten de Duitse autoriteiten. Er zijn inmiddels waarschijnlijk veel meer mensen in Duitsland die de oorlog in Oekraïne zijn ontvlucht. Ze steken massaal de Oekraïens-Poolse grens over. Polen spreekt van 800.000 vluchtelingen in ruim een week van strijd in het buurland.
Zowel Polen als Duitsland is lid van de EU en dus er zijn normaal gesproken geen grenscontroles. De Duitse politie zegt daarom geen idee te hebben hoeveel Oekraïners uit Polen naar het land gekomen zijn.
De EU heeft de deur voor Oekraïners wijd opengezet. Ze kunnen zonder visum een jaar komen en dat wordt mogelijk verlengd met nog twee jaar. Ze hebben meteen recht op een onderkomen, onderwijs, sociale dienstverlening en een werkvergunning.
De Verenigde Naties schatten dat 1,25 miljoen mensen uit Oekraïne zijn gevlucht sinds de Russische aanval 24 februari begon. De vluchtelingenorganisatie van de VN vreest dat het aantal dit weekeinde oploopt tot anderhalf miljoen.
Op Giro555 hebben mensen in vijf dagen tijd al 16,2 miljoen euro gedoneerd voor hulp aan Oekraïne. Dat laat de organisatie zaterdag weten. Met de opbrengst van de actie ‘Samen in actie voor Oekraïne’ bieden de hulporganisaties achter Giro555 noodhulp zoals onderdak, medische zorg en schoon drinkwater aan getroffen Oekraïners.
„De situatie van de Oekraïners leeft enorm onder alle Nederlanders”, zegt actievoorzitter Kees Zevenbergen van Giro555. „Sinds de opening van Giro555 zijn in het hele land volop hartverwarmende initiatieven gestart.”
Maandag is de landelijke inzameldag van Giro555, waarbij de landelijke publieke en commerciële zenders gezamenlijk in actie komen. Dat gebeurt op tv, radio en online. Zo zenden NPO1, RTL4 en SBS6 ’s avonds een gezamenlijk een televisieprogramma uit van 20.30 tot 23.00 uur. Dat is ook te zien via de dertien regionale omroepen.
De Turkse president Erdogan spreekt zondag met zijn Russische ambtgenoot Poetin over de oorlog in Oekraïne. Turkije wil volgens een woordvoerder van Erdogan nog steeds bemiddelen tussen Oekraïne en Rusland. Het land heeft goede betrekkingen met beide elanden en wil dat zou houden.
De buitenlandchef van de Europese Unie, Josep Borrell, hoopt op zijn beurt dat China zich inspant om te bemiddelen. Hij zei dat „vanzelfsprekend” Europa en de VS niet kunnen bemiddelen in het conflict. Borrell vertrouwt erop dat China dat wel kan. De EU heeft echter volgens Borrrell Beijing er niet om gevraagd en het land heeft ook geen bemiddelingspogingen ondernomen.
China kijkt de kat uit de boom en heeft grote economische belangen in het Westen. Het kan anderzijds profiteren van de breuk tussen Europa en Rusland. Een Russisch persagentschap bracht bijvoorbeeld dit weekend een verhaal over Chinese auto’s die de geliefde Europese modellen zouden kunnen vervangen.
De evacuatie van burgers uit de Oekraïense havenstad Marioepol is opgeschort. Volgens het stadsbestuur is het te onveilig om de stad nu te verlaten, omdat Russische troepen zich niet houden aan een overeengekomen tijdelijke wapenstilstand. Ze zouden de stad nog steeds beschieten. Burgers wordt aangeraden te schuilen.
Locoburgemeester Sergij Orlov vertelde kort voordat het officiële besluit om de evacuatie stil te leggen werd genomen al dat het nog niet veilig was. „Onze burgers zijn klaar om te vluchten, maar ze kunnen niet vluchten door artilleriebeschietingen”, zei hij tegen de BBC. Een inwoner van Marioepol voegde er tegenover de Britse omroep aan toe dat hij iedere paar minuten beschietingen hoort. „Ik zie auto’s met mensen die probeerden te vluchten terugkeren.”
Rusland en Oekraïne kwamen eerder overeen dat inwoners vijf uur de tijd zouden krijgen om de belegerde stad te verlaten. In Marioepol wonen circa 450.000 mensen. Ook voor de kleinere plaats Volnovacha, zo’n 50 kilometer ten noorden van Marioepol, is een tijdelijke wapenstilstand afgesproken.
Pro-Russische rebellen, die in een deel van Oost-Oekraïne de dienst uitmaken en aan de Russische zijde meevechten, leggen volgens het Russische persbureau RIA de schuld bij Oekraïense „nationalisten” in Marioepol. Die zouden niet meewerken aan de zogenoemde humanitaire corridor voor mensen die de stad willen ontvluchten.
Zara-moeder Inditex sluit al zijn winkels in Rusland en ook de webshops gaan op zwart. Het bedrijf, dat ook bekend is van merken als Stradivarius, Bershka, Pull & Bear en Massimo Dutti, doet dat omdat het „onder de huidige omstandigheden de continuïteit in Rusland niet kan garanderen”. Inditex geeft in tegenstelling tot veel andere bedrijven geen waardeoordeel over de Russische inval in Oekraïne.
Het Spaanse bedrijf geeft aan 502 winkels in Rusland te hebben, waarvan 86 Zara-winkels. De verkopen in Rusland zijn goed voor 8,5 procent van de operationele winst van het modeconcern. De totale investeringen die Inditex in Rusland heeft gedaan, zijn volgens het bedrijf niet groot. dat komt omdat alle winkels gehuurd zijn.
Inditex laat verder weten 9000 medewerkers te hebben in Rusland. Met het personeel gaat het Spaanse bedrijf een plan ontwikkelen om hen te ondersteunen.
Volgens waarnemers van het Britse ministerie van Defensie neemt het aantal Russische artilleriebeschietingen en luchtaanvallen in Oekraïne af. Er zijn in de afgelopen 24 uur minder aanvallen gemeld dan in de etmalen ervoor, aldus de zegslieden.
De Russen omsingelen Charkov, Tsjernihiv en Marioepol. In de laatste plaats moest een tijdelijk staakt-het-vuren burgers de gelegenheid bieden de havenstad te verlaten. Dat is zaterdag mislukt volgens het Russische ministerie van Defensie door toedoen van ‘nationalisten’ in Marioepol en door de Oekraïense autoriteiten zelf. Volgens de autoriteiten in Marioepol hebben de Russen zich helemaal niet aan de wapenstilstand gehouden en was de uittocht van burgers daardoor niet mogelijk.
In de noordoostelijke stad Soemi zouden gevechten plaatsvinden. Verder rukken de Russen in het zuiden op van Cherson richting de plaats Mikolajiv. Het zou de waarnemers niet verbazen als de Russen Mikolajiv links laten liggen en de opmars rechtstreeks voortzetten naar het 100 kilometer westelijker gelegen Odessa. Odessa is de grootste havenstad van Oekraïne en is met meer dan een miljoen inwoners de derde stad van het land, na Kiev en Charkov. Tot dusver zijn Russische troepen vooral in het zuiden ver opgerukt, maar ze hebben slechts twee plaatsen feitelijk ingenomen, Cherson en Berdjansk.
In het front ten noorden van de hoofdstad Kiev lijkt op de negende dag van de oorlog weinig beweging te zitten. Een enorme colonne Russische legervoertuigen is er al dagen gestrand of wacht op bevoorrading of instructies.
Italië gaat de Europese Commissie voorstellen om een maximumprijs in te stellen voor de aankoop van Russisch gas. Ligt de prijs daarboven, dan zouden Europese bedrijven geen zaken meer mogen doen met Rusland, zegt minister Roberto Cingolani van ecologische transitie in een interview in de krant Corriere della Sera.Volgens Cingolani zorgt de angst voor verstoring van gasleveringen nu voor hoge prijzen waar alleen Gazprom en dus de Russische staat van profiteert.
Italië is een van de Europese landen die het meest afhankelijk is van Russisch gas. Ongeveer 40 procent van al het gas in Italië wordt uit Rusland ingevoerd. Het Zuid-Europese land werkt daarom hard aan alternatieven. Zo vliegt minister Luigi Di Maio zaterdag samen met de topman van olie- en gasconcern Eni naar Qatar om daar afspraken te maken voor meer gasleveringen. Eerder gingen de twee al op een vergelijkbare reis naar Algerije.
Daarnaast wil Italië ook meer gas uit Azerbeidzjan halen en meer capaciteit voor de invoer van vloeibaar gemaakt gas (lng) creëren. Dat wordt namelijk doorgaans per schip aangevoerd.
Tegelijkertijd zou Europa, onder voorwaarden, best een winter zonder Russisch gas kunnen, stelt onderzoeksbureau Aurora Energy Research. Er ontstaat dan een tekort van 109 miljard kubieke meter aan gas, zo’n 38 procent van al het gasverbruik in Europa. Dat moet door andere leveringen en besparingen van verbruik worden opgelost.
De locoburgemeester van Marioepol zegt dat Russische troepen de Oekraïense stad nog steeds beschieten. Van het overeengekomen staakt-het-vuren is volgens stadsbestuurder Sergij Orlov in de praktijk niets te merken. „Onze burgers zijn klaar om te vluchten, maar ze kunnen niet vluchten door artilleriebeschietingen”, zei hij tegen de BBC.
In een eerder bericht meldde het bestuur van de havenstad in het zuidoosten van Oekraïne al dat de wapenstilstand langs een deel van de beoogde evacuatieroute nog niet werd gerespecteerd door het Russische leger.
„De Russen blijven ons bombarderen en met artillerie beschieten. Het is gestoord”, zei Orlov.
Rusland en Oekraïne kwamen eerder overeen dat inwoners vijf uur de tijd krijgen om de belegerde stad te verlaten. Ook voor de plaats Volnovacha, zo’n 50 kilometer ten noorden van Marioepol, is een tijdelijke wapenstilstand afgesproken.
Nederland gaat extra militairen naar Litouwen sturen, zo heeft de Litouwse minister van Defensie zaterdag gezegd. Precieze aantallen noemde minister Arvydas Anusauskas niet. In totaal wordt de aanwezigheid van buitenlandse NAVO-militairen in het land verhoogd van zo’n 3000 nu tot circa 4000 eind maart. Ze zijn daar om het EU-land te verdedigen, maar voor een deel ook vanwege militaire oefeningen.
Het Nederlandse ministerie van Defensie was niet direct bereikbaar voor meer informatie.
Behalve de Nederlandse troepen gaat ook Duitsland meehelpen met de luchtverdediging van Litouwen. De Verenigde Staten sturen ter versterking een extra legerbataljon, inclusief tanks, aldus de minister. Litouwen had om extra NAVO-troepen verzocht in reactie op de Russische invasie in Oekraïne.
In Litouwen zitten sinds 2017 Nederlandse militairen. Ze zijn daar in NAVO-verband om de bevolking gerust te stellen en Rusland af te schrikken. Eind vorig jaar verhoogde Defensie de Nederlandse bijdrage tot zo’n 350 militairen.
Er hebben zich inmiddels 5000 gastgezinnen gemeld bij het burgerinitiatief Onderdak Oekraïne. Deze mensen willen, als dat nodig blijkt, hun huis beschikbaar stellen om Oekraïners onderdak te geven. Volgens initiatiefnemer Huib van Mierlo kunnen er op deze manier ruim 15.000 vluchtelingen worden opgevangen.
„Het is mooi om te zien dat de Nederlandse bevolking één is met Oekraïne”, aldus Van Mierlo. Nadat hij dinsdag begon met het initiatief meldden zich al snel veel mensen aan. Binnen twee dagen kwamen er meer dan 3600 aanmeldingen binnen.
Zijn club bemiddelt overigens niet zelf tussen eventuele vluchtelingen en Nederlanders die onderdak willen bieden. Mensen die het formulier op zijn website invullen, gaan ermee akkoord dat hun gegevens mogelijk gedeeld kunnen worden met het Rode Kruis of het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Van Mierlo zei eerder het initiatief gestart te zijn om voorbereid te zijn „op een enorme stroom van vluchtelingen”.
Onderdak Oekraïne is een van de burgerinitiatieven die op dit moment loopt in het land. Zo is er ook RoomforUkraine, van initiatiefnemer Louis de Mast. Ook hij meldt veel aanmeldingen binnen te krijgen van mensen die een kamer of andere leefruimte aanbieden. Via platform voor huizenruil HomeExchange zijn honderden accommodaties beschikbaar gesteld voor Oekraïners, waaronder ook een aantal in Nederland. Ook meldden zich duizenden Nederlanders bij Takecarebnb, een organisatie die sinds 2015 vluchtelingen met een verblijfstatus koppelt aan Nederlandse gastgezinnen.
De hoge Russische onderscheiding die astronaut André Kuipers in 2013 kreeg, komt „in een zeer ongeloofwaardig daglicht te staan door de onbevattelijke, onrechtmatige en uitermate wrede agressie” van Rusland tegen „de democratie in Oekraïne”. Dat laat Kuipers weten aan het ANP.
Kuipers laat echter in het midden of hij de onderscheiding teruggeeft. Hij zegt dat hij zichzelf niet op de borst wil kloppen. „Maar voor mij is de medaille al haar glans verloren en dat zegt voldoende.” Enkele andere ontvangers hebben de medaille wel teruggegeven, onder wie de Britse prins Michael (een neef van koningin Elizabeth) en de Canadese oud-gouverneur-generaal Adrienne Clarkson.
Kuipers ontving de Orden Droezjby, de Orde van de Vriendschap, na zijn tweede en laatste ruimtevlucht. Hij had toen ongeveer een half jaar in het internationale ruimtestation ISS gewoond. President Vladimir Poetin speldde de medaille bij hem op. Kuipers: „Ik beschouwde de onderscheiding als een teken van waardering voor de goede samenwerking met de Russen met wie ik werkte in de ruimtevaart, iets wat we deden ten behoeve van alle mensen op onze planeet.”
Maar door de „vernietigende oorlog” in Oekraïne is dat voor Kuipers veranderd. De onderscheiding is volgens de astronaut „niet langer het symbool van vrede, samenwerking en begrip tussen naties”. Hij heeft er met andere Europese astronauten over gesproken, en die denken er net zo over, zegt Kuipers.
Door de oorlog in Oekraïne is het nodig om internationaal meer olie te produceren. Deze opvallende uitspraak heeft Elon Musk, topman van producent van elektrische auto’s Tesla op Twitter gedaan. „Natuurlijk zou dit slecht zijn voor Tesla, maar duurzame energieoplossingen kunnen niet per direct Russische olie en gas vervangen”, schreef Musk verder in een reeks berichten op de berichtendienst.
De opvattingen van Musk komen nu de regering-Biden een Amerikaans importverbod op Russische ruwe olie overweegt, laten ingewijden aan persbureau Bloomberg weten. Eerder verwierp het Witte Huis dat idee nog.
Musk liet verder weten dat zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX zich de komende tijd meer richt op cyberverdediging en het oplossen van signaalverstoringen. Daardoor ontstaan kleine vertragingen bij andere projecten. SpaceX heeft zijn Starlink-internetontvangers geleverd aan Oekraïne en Musk waarschuwde eerder deze week al dat die ontvangers een doelwit zouden kunnen worden.
Russische troepen houden zich volgens het stadsbestuur van Marioepol nog niet overal aan het afgesproken staakt-het-vuren rond de Oekraïense stad. Officieel is sinds 08.00 uur Nederlandse tijd een wapenstilstand van kracht. Inwoners zouden vanaf 10.00 uur vijf uur de tijd krijgen om de belegerde stad te verlaten.
Langs een deel van de beoogde evacuatieroute zouden de Russen zich echter nog niet aan de wapenstilstand houden. „We zijn in onderhandeling met de Russische zijde om de wapenstilstand langs de volledige evacuatieroute te bevestigen”, aldus het stadsbestuur in een verklaring.
Inwoners van de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol krijgen enkele uren de kans om de stad te verlaten. Russische troepen hebben er zaterdagochtend het vuren gestaakt, zodat ‘humanitaire corridors’ ingericht kunnen worden voor de burgerbevolking, maakte het Russische ministerie van Defensie bekend. Bij de plaats Volnovacha, ten noorden van Marioepol, zou hetzelfde gebeuren.
De tijdelijke wapenstilstand ging om 8.00 uur (Nederlandse tijd) in. Volgens het kantoor van de burgemeester van Marioepol, Vadim Bojtsjenko, begint de evacuatie van burgers om 10.00 uur. Het Russische persbureau RIA voegt eraan toe dat de corridors tot 15.00 uur geopend zullen zijn. In de rest van Oekraïne gaat het Russische offensief intussen door.
Marioepol telt zo’n 450.000 inwoners. De havenstad aan de Zee van Azov, in het zuidoosten van Oekraïne, wordt al dagen hevig onder vuur genomen door Russische troepen.
Burgemeester Bojtsjenko uitte vrijdag een noodkreet over de humanitaire situatie in zijn stad. Inwoners zitten zonder stromend water, elektriciteit en verwarming. Ook zouden voedseltekorten dreigen. „Onze prioriteit is de totstandkoming van een wapenstilstand, zodat we de vitale infrastructuur kunnen herstellen en een route kunnen creëren om voedsel en medicijnen in de stad te krijgen”, liet hij weten.
Na Amerikaanse chipmakers als Intel en AMD stopt nu ook Samsung met de levering van computerchips aan Rusland. Daarnaast zal het bedrijf geen mobiele telefoons meer verkopen in het land, maar ook van Samsungs consumentenelektronica zoals wasmachines en koelkasten is de export voorlopig stilgelegd, meldt persbureau Bloomberg op basis van ingewijden.
Ook de Amerikaanse betalingsdienst PayPal biedt zijn diensten niet meer in Rusland aan. Het bedrijf maakt het voorlopig nog wel mogelijk voor Russen om tegoeden bij de dienst weer op te nemen. PayPal was eerder deze week al gestopt met het accepteren van nieuwe Russische klanten. Ook PayPal’s app Xoom, voor het versturen van geld naar personen in andere landen, werkt niet meer in Rusland.
Zowel Samsung als PayPal laat weten Oekraïne te steunen na de Russische inval. Samsung doneert omgerekend 5,5 miljoen euro, waarvan een kleine miljoen euro n de vorm van consumentenelektronica aan humanitaire doelen in de regio. PayPal geeft zelf geen geld maar laat weten dat via zijn dienst al ruim 150 miljoen dollar, omgerekend ruim 137 miljoen euro, is opgehaald voor goede doelen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne.
Medewerkers van de kerncentrale in Zaporizja waarschuwden Russische militairen tijdens de gevechten rond de centrale via een luidspreker dat ze „de veiligheid van de hele wereld in gevaar brachten”. De indringende waarschuwingen zijn te horen op een video die de Oekraïense autoriteiten hebben vrijgegeven. Nieuwszender CNN zond de beelden zaterdag uit.
„Stop met schieten op een gevaarlijke nucleaire installatie”, roept een medewerker vanuit de controlekamer. „De vitale delen van de centrale kunnen verstoord raken. Het zal onmogelijk voor ons zijn om dat te herstellen. Stop onmiddellijk met schieten.”
Westerse landen hebben de gewelddadige Russische overname van de kerncentrale fel veroordeeld. In een trainingscentrum van de centrale brak tijdens de aanval brand uit. De kernreactoren bleven wel intact. Een van de zes reactoren levert nog stroom, vier andere worden gekoeld, meldde de nucleaire autoriteit van Oekraïne.
De kerncentrale is de grootste van Europa. Zo’n 20 procent van alle Oekraïense elektriciteit wordt er geproduceerd, wat de centrale tot een strategisch doelwit maakt.
Dr. A. J. Kunz: „Als het leed van de Oekraïners nauwelijks doorklinkt tijdens de kerkdiensten, is dat reden tot grote ongerustheid. Christenen komen immers niet alleen naar de kerk voor zichzelf, maar ook om de wereld aan God voor te dragen (A. A. van Ruler, 1908-1970). Open kerkdeuren zijn geen vluchtweg om de harde realiteit van deze wereld te ontlopen. Wie zich afsluit voor het leed, leeft in een schijnwereld.”
De strijd in Oekraïne en de sancties tegen Rusland zorgen voor stijgende voedselprijzen op de wereldmarkt. Op de internationale graanbeurzen is de notering voor tarwe in drie weken met 35 tot 40 procent gestegen. Politici maken zich opeens zorgen over voedselzekerheid, ook in Nederland.
Przemyśl in Polen is de eerste stad over de grens waar treinen uit Oekraïne stoppen. In de stationshal wacht Marusia Lelizova (23) uit Charkiv, met haar moeder en oma. „Ik had nooit verwacht dat het oorlog zou worden.”
In navolging van de Britse omroep BBC schort persbureau Bloomberg zijn werkzaamheden in Rusland op. Ook heeft de Amerikaanse nieuwszender CNN bekendgemaakt zijn uitzendingen in Rusland stop te zetten. The Washington Post neemt eveneens maatregelen, maar de journalisten worden nog niet teruggehaald.
De stappen volgen op de beslissing van het Russische parlement om de straffen voor het verspreiden van zogenoemde valse informatie drastisch te verzwaren. Zo is een gevangenisstraf tot vijftien jaar mogelijk bij het opzettelijk verspreiden van valse informatie over de strijdkrachten, indien dat ernstige gevolgen heeft. Er zijn ook hoge boetes voor zogenoemd nepnieuws en het oproepen tot sancties tegen Rusland.
„De verandering van de wet, die bedoeld lijkt te zijn om iedere onafhankelijke journalist als crimineel te bestempelen, maakt het onmogelijk om binnen de grenzen van Rusland iets te doen dat ook maar iets wegheeft van normale journalistiek”, zegt hoofdredacteur John Micklethwait van Bloomberg in een verklaring. Volgen Micklethwait gaat het vooralsnog om een tijdelijke beslissing.
CNN maakte bekend dat hun uitzendingen in Rusland worden stopgezet „terwijl we de situatie en onze volgende stappen blijven evalueren”. CNN zendt normaliter 24 uur per dag uit in Rusland. The Washington Post stopt bij zijn berichtgeving uit Rusland met het vermelden van de naam van de journalist en zijn of haar locatie, meldt een verslaggever van de krant op Twitter.
Eerder op de dag maakte BBC bekend te stoppen met de verslaggeving uit Rusland, vanwege de nieuwe wet die „onafhankelijke journalistiek lijkt te criminaliseren”, aldus BBC-baas Tim Davie.
Media mogen in hun berichten over de strijd in Oekraïne niet spreken over aanval, invasie of oorlogsverklaring. Volgens het Kremlin gaat het om „een speciale militaire operatie” tegen uitsluitend militaire doelen.
De Verenigde Staten verstuurden al eind vorig jaar extra zendingen met dodelijke militaire hulpmiddelen en beschermende uitrusting naar Oekraïne, meldt The Washington Post op basis van een vrijgegeven lijst die de krant heeft ingezien, met daarop onder meer overschrijvingen.
Het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie, zou Oekraïense strijders al in december hebben uitgerust met wapens en middelen om mee te vechten in stedelijke gebieden, waaronder geweren en speciale kleding. Tot de extra leveringen zou zijn besloten vanwege de toen al oplopende spanningen tussen Rusland en Oekraïne. Sinds de Russische invasie in Oekraïne vorige week zijn de leveringen nog verder opgevoerd.
„Dit is een continu proces. Wij kijken altijd naar wat de benodigdheden van Oekraïne zijn. Dat doen we nu al jaren”, verklaarde een anonieme defensiefunctionaris vrijdag tegenover The Washington Post. „We hebben het proces nu wel iets versneld, we praten dagelijks met de Oekraïners, terwijl dat voor de crisis meer periodiek gebeurde”.
John Kirby, de woordvoerder van het Pentagon, wilde niet reageren op de ontdekking van de krant.
Na de Russische inval in Oekraïne is de animo voor een baan in het leger met sprongen vooruitgegaan. Het aantal sollicitanten steeg sindsdien met 54 procent, meldt het AD. Geïnteresseerde jonge mensen reageerden afgelopen week beduidend vaker op vacatures bij de commando’s, de marechaussee, de luchtmobiele brigade en de infanterie dan daarvoor. Ook is er veel belangstelling om reservist te worden. In totaal dienden 736 mensen een digitale sollicitatie in.
Vooral mensen tussen de 25 en 34 tonen belangstelling. Zij moeten nog door de keuring en het selectieproces. Defensie voerde de afgelopen dagen geen actieve online wervingscampagne, omdat dat „niet gepast” werd gevonden in het huidige tijdsbestek. Toch nam ook het aantal aanmeldingen voor voorlichtingsbijeenkomsten van defensie toe met 34 procent ten opzichte van een normale week.
Een woordvoerder benadrukt dat de groei van het aantal sollicitaties flink hoger ligt dan de groei van het aantal mensen dat zich eerst wil oriënteren. „Dit zegt iets over de intentie om nu bij defensie aan de slag te gaan”, stelt hij.
In Den Haag zijn zaterdag demonstraties tegen de oorlog in Oekraïne. Op het Malieveld is de actie ‘Stop de oorlog!’, georganiseerd door de SP en de jongerenbeweging van deze partij, de Partij voor de Dieren en Kerk en Vrede. Daarnaast demonstreren in Nederland woonachtige Russen bij de Russische ambassade in de hofstad.
Bij de ambassade gaat het onder meer om politici en activisten die Rusland om politieke redenen hebben moeten verlaten, zoals Aleksandr Zikov, die leiding gaf aan het hoofdkwartier van de Russische oppositieleider Aleksej Navalni. Ze demonstreren vanaf 14.00 uur tegen de oorlog en tegen de Russische president Vladimir Poetin.
Volgens de organisatoren van de actie op het Malieveld kiest Poetin „eenzijdig voor een militaire aanval, een grove schending van het internationaal recht”. Ze vinden dat hij door „effectieve sancties” moet worden aangepakt.
Tegelijk wijzen ze erop dat „berichten over slachtoffers en vluchtelingen toenemen”. Daarom moet volgens hen de inzet nu gericht zijn op de-escalatie en een wapenstilstand. „We moeten werk maken van een politieke oplossing”, stellen ze in een aankondiging van de actie, die om 13.00 uur begint.
Een meerderheid van de Groningers is bereid de gaskraan verder open te zetten om minder afhankelijk te zijn van Russisch gas, blijkt volgens Dagblad van het Noorden uit een enquête door Enigma Research onder inwoners van de provincie. Opmerkelijk genoeg is de bereidheid onder mensen die wonen in gebieden waar aardbevingen plaatsvinden als gevolg van gaswinning groter dan onder inwoners buiten het bevingsgebied.
Liefst 83 procent van de ondervraagden vindt dat Nederland moet stoppen met de import van Russisch gas. Ruim zes op de tien Groningers zijn van mening dat daarvoor de gaskraan in de eigen provincie verder open mag, tot maximaal 12 miljard kuub per jaar. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft altijd gezegd dat de gaswinning tot dat maximum relatief veilig kan als alle huizen in Groningen versterkt zijn. Dat is op dit moment nog niet zo. SodM vindt vooralsnog dat de winning zo snel mogelijk naar nul moet, schrijft de krant.
Negen op de tien geënquêteerden willen dat de gasopbrengsten ten goede komen aan Groningen. Daarmee kan een fonds worden gevuld waarmee het herstel van aardbevingsschade wordt gefinancierd.
Volgens Dagblad van het Noorden gaat het om een representatief onderzoek dat deze week is uitgevoerd onder inwoners van de provincie Groningen die 20 jaar en ouder zijn. Uit het totaal aantal van 3000 respondenten is een representatieve steekproef gehaald met een omvang van duizend Groningers, aldus de krant.
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt maandag bijeen voor een spoedvergadering over de humanitaire crisis in Oekraïne, veroorzaakt door de Russische invasie, melden diplomaten aan het Franse persbureau AFP.
Volgens een anonieme diplomaat zullen de vijftien leden van de Veiligheidsraad na de openbare sessie achter gesloten deuren verder werken aan een mogelijke ontwerpresolutie over de crisis in Oekraïne. Dat gebeurt naar aanleiding van een voorstel van Mexico en Frankrijk. De twee landen pleiten voor een resolutie waarin wordt opgeroepen tot het beëindigen van de vijandigheden in Oekraïne, een ongehinderde stroom aan humanitaire hulp en de bescherming van burgers.
De Verenigde Staten zouden hebben gewaarschuwd dat zij die oproep alleen steunen als Rusland expliciet wordt genoemd als de veroorzaker van de humanitaire crisis. Vermoedelijk wordt de resolutie in dat geval echter geblokkeerd door Rusland, dat zijn veto kan uitoefenen. Zo werd een ontwerpresolutie waarin de VN-Veiligheidsraad de Russische agressie in Oekraïne veroordeelde, eind vorige maand ook al geblokkeerd door een Russisch veto.
Vijf journalisten van Sky News zijn afgelopen maandag beschoten tijdens hun werkzaamheden nabij de Oekraïense hoofdstad Kiev, meldt de voornaamste Oekraïne-correspondent van de Britse nieuwszender, Stuart Ramsay, vrijdag. Cameraman Richie Mockler zou twee kogels tegen zijn kogelvrije vest hebben gekregen en Ramsay zelf raakte gewond door een kogel in zijn onderrug.
Het team van journalisten was onderweg naar het dorpje Bucha, op zo’n 24 kilometer afstand van Kiev, om daar verslag te doen van een Russische konvooi dat een dag eerder onschadelijk was gemaakt door het Oekraïense leger. Op beelden die zijn gedeeld door Sky News is te zien hoe de auto waarin ze reden plotseling onder vuur werd genomen. Er is een reeks schoten te horen en ook is te zien hoe kogels langs het voertuig vliegen.
Uiteindelijk wist de groep de auto te ontvluchten en een schuilplaats te vinden. Daar werden ze uren later aangetroffen door de Oekraïense politie. Volgens Oekraïne werd de aanval uitgevoerd door Russische „saboteurs”.
Sky News laat weten dat de journalisten uit Oekraïne zijn geëvacueerd en dat ze inmiddels veilig terug zijn in het Verenigd Koninkrijk.
Staatssecretaris van Asiel Eric van der Burg ziet dat de manier waarop in Nederland wordt gereageerd op de vluchtelingenstroom uit Oekraïne anders is dan toen er veel mensen vluchtten uit Afghanistan, Syrië of Irak. Toch is hij bovenal blij met de steun die hij nu vanuit Nederland ervaart in deze crisis, zei hij in Op1.
Van der Burg gelooft niet dat er geen enkel verschil zit tussen de houding in de samenleving ten opzichte van mensen uit niet-westerse of overwegend islamitische landen en de Oekraïners. „Dat kunnen we niet zeggen. We zien natuurlijk wel dat het ook echt verschillend is bij sommige plekken en bij sommige mensen.” Verzet zoals er was tegen de komst van Syriërs die vluchtten in 2015 is er vooralsnog niet. Wat daaraan ten grondslag ligt, lichtte de staatssecretaris niet toe. „Maar laten we onze zegeningen tellen.”
De staatssecretaris zegt dat „de mensen ook echt het gevoel hebben de buren te helpen” als het gaat om de Oekraïners. „We zeggen vaak in Nederland dat mensen in de regio moeten worden opgevangen. Op dit moment is West-Europa, is Nederland de regio.” Daarbij prees hij bij Op1 ook de inzet van landen als Polen en Hongarije. Die leveren nu veel steun terwijl ze zich doorgaans juist verzetten tegen de opvang van mensen die op de vlucht zijn uit oorlogsgebieden.
Hoeveel asielzoekers uiteindelijk vanuit Oekraïne naar Nederland komen, durft de VVD’er niet te voorspellen. „Het kunnen kleine aantallen zijn, maar we moeten rekening houden met grote aantallen.”
Eerder op de dag voerde hij hierover overleg met de burgemeesters uit de 25 veiligheidsregio’s. Afgesproken is dat iedere regio op korte termijn duizend opvangplekken realiseert, en op de iets langere termijn nog eens duizend. Momenteel hebben zich 250 tot 300 Oekraïense vluchtelingen formeel aangemeld in Nederland. In werkelijkheid kan het aantal hoger zijn doordat het voor deze groep over het algemeen niet verplicht is zich te melden.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft het besluit van de NAVO om geen zogeheten no-flyzone in te stellen voor het Oekraïense luchtruim vrijdag scherp veroordeeld. Oekraïne had de NAVO om een vliegverbod gevraagd, om zo Russische militaire vliegtuigen de toegang te verbieden.
„Wij zijn geen onderdeel van dit conflict”, stelde NAVO-chef Jens Stoltenberg in een reactie op het verzoek van Oekraïne. Ook stuurt de NAVO geen troepen naar het land.
In een televisietoespraak stelde Zelenski vrijdagavond dat het militaire bondgenootschap door te weigeren „groen licht” heeft gegeven aan Rusland om door te gaan met bombardementen op Oekraïense dorpen en steden.
Het besluit tegen de no-flyzone werd genomen tijdens een spoedbijeenkomst van de dertig NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken over de oorlog in Oekraïne. Zelenski omschreef die bijeenkomst in zijn toespraak als een „zwakke, verwarde NAVO-top. Een top waarbij het duidelijk was dat niet iedereen de strijd voor Europa’s vrijheid als de grootste prioriteit ziet.”
De Russisch-orthodoxe parochie van de Heilige Nikolaas van Myra in Amsterdam noemt de patriarch van de Russisch-Orthodoxe Kerk, Kirill, niet meer in de erediensten, vanwege de uitspraken van de patriarch over de Russische invasie in Oekraïne. In een verklaring zegt de kerk solidair te zijn met de gelovigen in Oekraïne.
Patriarch Kirill had tot vrijdag niet gereageerd op de inval. In een verklaring riep hij op tot vrede, maar hij legde alle schuld voor de inval bij buitenlandse mogendheden. Hij zei dat er gebeden moest worden voor het verjagen van de vreemde volkeren.
„Wij distantiëren ons van dit narratief van patriarch Kirill”, meldt de Amsterdamse kerk. „Met het oog hierop zullen wij patriarch Kirill niet langer noemen in de eredienst. Hierin verbinden wij ons ook met de orthodoxe geestelijkheid in Oekraïne, die in steeds groteren getale stopt met het benoemen van patriarch Kirill in de diensten.”
Vrijdagavond kwam ook naar buiten dat ruim tweehonderd orthodoxe geestelijken in een brief kritiek hebben geuit op de oorlog in Oekraïne. Daarin worden Vladimir Poetin en Kirill niet bij naam genoemd.
Heineken stopt met zijn export naar Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne. Ook zijn alle nieuwe investeringen in het land stopgezet, bevestigt de brouwer na berichtgeving door onder meer NRC.
Heineken maakt in Rusland onder andere de bieren Zhigulevskoe en Oxota voor de lokale markt. Met circa 1800 werknemers is het bedrijf naar eigen zeggen de derde brouwer van het land. De Russische markt vertegenwoordigt evenwel minder dan 2 procent van de wereldwijde omzet van Heineken.
In een verklaring van de brouwer wordt niets gezegd over beperkingen voor de lokale productie. Wel geeft Heineken aan dat de brouwerij- en drankensector niet zijn onderworpen aan sancties.
„We zijn geschokt en bedroefd om te zien hoe de tragedie in Oekraïne zich ontvouwt. Ons hart gaat uit naar alle getroffen mensen”, laat het bedrijf verder weten. De komende dagen en weken zal Heineken de ontwikkelingen op de voet blijven volgen.
De Italiaanse autoriteiten hebben een groot jacht in beslag genomen dat eigendom is van Aleksej Mordasjov, de rijkste man van Rusland. Dat is een van de oligarchen die door de Europese Unie op de sanctielijst zijn geplaatst vanwege de oorlog in Oekraïne.
Volgens bronnen van persbureau Reuters en de Italiaanse krant La Stampa werd de 65 meter lange Lady M in beslag genomen in de Noord-Italiaanse haven van Imperia. Een ander jacht van een andere Russische miljardair zou geblokkeerd zijn en ondergaat binnenkort waarschijnlijk dezelfde procedure als de Lady M. De actie volgt op soortgelijke inbeslagnames in Frankrijk en Duitsland eerder deze week.
Mordasjov is onder meer grootaandeelhouder van het Duitse reisconcern TUI. Hij vergaarde zijn fortuin doordat hij begin jaren 90, als twintiger, de controle kreeg over staalbedrijf Severstal dat in de Sovjettijd nog een staatsbedrijf was. Volgens de toonaangevende rijkenlijst van zakenblad Forbes was de oligarch vorig jaar goed voor een vermogen van meer dan 29 miljard dollar. Dat is omgerekend meer dan 26 miljard euro.
Rusland heeft de sociale media Facebook en Twitter geblokkeerd. Het Facebook-netwerk was het eerst aan de beurt na een besluit van de Russische toezichthouder voor de media. Het zou een vergelding zijn omdat Facebook zelf meerdere Russische media tegenhoudt in Europese landen.
Vervolgens meldden Russische persbureaus stappen tegen Twitter. Het was aanvankelijk onduidelijk of het een totale blokkade betrof, omdat er ook berichten waren dat de toegang werd beperkt. Later zeiden westerse journalisten dat Twitter niet meer ververste. Justitie zou op de dag van de Russische invasie in Oekraïne om maatregelen tegen de dienst hebben verzocht.
De blokkade van Facebook en Twitter is de jongste stap in de escalerende mediaoorlog tussen het Westen en Rusland, vooral na het begin van de Oekraïne-oorlog.
Westerse journalisten en GlobalCheck, een groep die internetverbindingen monitort, hadden eerder al vastgesteld dat de website van Facebook niet meer toegankelijk was, net als die van de Britse omroep BBC en de Duitse zender Deutsche Welle. Europa besloot de nieuwssites van de Russische staatsmedia RT en Sputnik te blokkeren.
De Amerikaanse vicepresident Kamala Harris reist volgende week naar Polen en Roemenië af, heeft haar kantoor vrijdag aangekondigd. Het bezoek aan beide landen zal in het teken staan van de oorlog in Oekraïne, als gevolg van de Russische invasie. Haar bezoek duurt van 9 tot 11 maart.
„Haar bezoek zal de kracht en eenheid van de NAVO en de Amerikaanse steun aan de bondgenoten ten oosten van de NAVO-landen te midden van Russische agressie laten zien”, aldus het kantoor van Harris.
De Amerikaanse vicepresident heeft in Warschau en Boekarest een ontmoeting met de Poolse en Roemeense leiders om onder meer te praten over steun van de Verenigde Staten aan de regio op het gebied van veiligheid, economie en humanitaire hulp.
Polen en Roemenië zijn beiden buurlanden van Oekraïne. Veel Oekraïners zijn sinds de invasie via de Poolse of Roemeense grens het land ontvlucht. In Polen ging het vrijdag al om ruim 700.000 vluchtelingen.
De oorlog in Oekraïne duurt inmiddels tien dagen. Het is niet de verwachting dat die snel ten einde zal komen. Heel de wereld leeft mee met de bevolking van het geteisterde land. Er is veel respect voor de moed en weerstand van het Oekraïense volk. Maar de zorg is of het op den duur in staat is de Russische agressor definitief te verdrijven. Gezien het militair overwicht van Rusland lijkt dat onmogelijk.
Inwoners van de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol krijgen de kans om de stad te verlaten. Russische troepen hebben er zaterdagochtend het vuren gestaakt, zodat ‘humanitaire corridors’ ingericht kunnen worden voor de burgerbevolking, maakte het Russische ministerie van Defensie bekend.
Bij de plaats Volnovacha, ten noorden van Marioepol, zou hetzelfde gebeuren. Het tijdelijke staakt-het-vuren zou om 8.00 uur Nederlandse tijd zijn ingegaan. Het is nog niet duidelijk hoe lang de wapens er zullen zwijgen. In de rest van Oekraïne gaat het Russische offensief door, voegde het ministerie er tegenover persbureau RIA aan toe.
Marioepol telt zo’n 450.000 inwoners. De havenstad aan de Zee van Azov, in het zuidoosten van Oekraïne, wordt al dagen hevig onder vuur genomen door Russische troepen.
Burgemeester Vadim Bojtsjenko uitte vrijdag een noodkreet over de humanitaire situatie in zijn stad. Inwoners zitten zonder stromend water, elektriciteit en verwarming. Ook zouden voedseltekorten dreigen. „Onze prioriteit is de totstandkoming van een wapenstilstand, zodat we de vitale infrastructuur kunnen herstellen en een route kunnen creëren om voedsel en medicijnen in de stad te krijgen”, liet hij weten.
Advertentie
