Oekraïne vraagt VN-lidstaten om hulp tegen Rusland
In Oekraïne is voor dertig dagen de noodtoestand uitgeroepen door de Nationale Veiligheidsraad. Diverse landen kondigden sancties aan. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
De Verenigde Staten overwegen hun strategische oliereserves opnieuw aan te spreken om een stijging van de prijzen tegen te gaan, meldden ingewijden aan persbureau Bloomberg. De olieprijzen lopen hard op als gevolg van spanningen in Oekraïne.
Er zou nog geen definitieve beslissing zijn genomen, maar binnen de regering-Biden zouden stevige gesprekken worden gevoerd. Het gaat daarbij onder meer over mogelijke richtprijzen en hoe het vrijgeven van reserves met andere landen kan worden gecoördineerd. Er zou gewerkt worden aan modellen om de omvang en reikwijdte van een dergelijke stap te bepalen.
Het ministerie van Energie weigerde tegen Bloomberg commentaar te geven. Vertegenwoordigers van het Witte Huis en de Nationale Veiligheidsraad in de VS reageerden niet onmiddellijk op verzoeken om commentaar.
Het Witte Huis gaf in november toestemming voor het vrijgeven van 50 miljoen vaten ruwe olie uit de reserves. Destijds was afgesproken om samen met India, Japan, Zuid-Korea en China de stijgende olieprijzen tegen te gaan. Dat gebeurde op het moment dat de economieën zich herstelden van de pandemie.
President Joe Biden staat ook onder druk om de kosten voor Amerikaanse consumenten omlaag te krijgen. De hoge inflatie in de VS raakt aan de populariteit van de president.
Verschillende kenners verwachten dat de olieprijzen boven de 100 dollar per vat stijgen en mogelijk zelfs tot 110 dollar per vat. Een vat Amerikaanse olie kostte woensdag bij het slot van Wall Street 91,90 dollar, een fractie minder dan een dag eerder. Brentolie kostte 0,1 procent minder op 96,70 dollar per vat.
Oekraïne heeft de VN-lidstaten gevraagd om hulp tegen de „agressieve plannen” van Rusland. Buitenlandminister Dmytro Koeleba waarschuwde andere landen dat „niemand deze crisis kan uitzitten” als de situatie uit de hand loopt.
De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties hield de jaarlijkse bijeenkomst over de strijd in Oost-Oekraïne. Deze viel woensdag samen met de opgelopen spanningen in die regio. Moskou erkent sinds maandag de twee zelfverklaarde republieken in het oosten van Oekraïne als onafhankelijk. De pro-Russische separatisten daar zijn sinds 2014 in oorlog met de regering in Kiev. Rusland gaat daar naar eigen zeggen vredestroepen naartoe sturen.
De Russische ambassadeur voor de VN, Vasili Nebenzja, verdedigde zijn land door te wijzen op de burgeroorlog. Volgens hem kan Rusland niet niks doen terwijl er in Oost-Oekraïne een „genocide” gaande is tegen Russisch sprekenden. Ook uitte hij kritiek op VN-chef António Guterres.
De secretaris-generaal van de volkerenorganisatie had eerder gezegd dat de wereld bij escalatie een omvangrijk en hevig conflict kan verwachten op een niveau dat al jaren niet meer is gezien. Ook verwerpt hij de Russische beschuldigingen van genocide.
De Amerikaanse ambassadeur Linda Thomas-Greenfield zei dat er niet vanaf de zijlijn moet worden toegekeken, maar dat het tijd is om „samen aan Rusland te laten zien dat het geïsoleerd en alleen staat met zijn agressieve acties”. Volgens Koeleba kan Rusland gedwongen worden zijn plannen op te geven door onder meer „actieve diplomatie, scherpe politieke boodschappen en zware sancties”.
De prijzen voor meststoffen kunnen nog harder gaan stijgen als gevolg van de Russisch-Oekraïense crisis. Dit zou ook weer effect kunnen hebben op de voedselprijzen.
Rusland is na Canada de grootste producent van kaliumchloride, een belangrijke voedingsstof voor landbouwgewassen en -producten. Het conflict in de regio en de sancties tegen Rusland kunnen de handelsstromen schaden. Wat daarbij meespeelt is dat Rusland de meststof goedkoop produceert. Het Amerikaanse Mosiac, een grote kunstmestproducent, waarschuwde woensdag al voor eventuele tekorten aan kaliumchloride.
Door de stijgende kosten kunnen boeren besluiten het gebruik van kunstmest terug te schroeven. Dat kan leiden tot lagere oogsten en nog hogere prijzen voor voeding. Volgens een rapport van de Verenigde Naties zijn de voedselprijzen nu al de hoogste in tien jaar.
Onder andere de Verenigde Staten en de Europese Unie legden sancties op aan Rusland nadat het de onafhankelijkheid van twee regio’s in Oost-Oekraïne erkende. President Vladimir Poetin zegt open te staan voor „diplomatieke oplossingen”, maar benadrukt dat de belangen en de veiligheid van Rusland moeten worden gewaarborgd.
De onrust op de meststoffenmarkten wordt verergerd door de sancties die eerder tegen Belarus, een belangrijke exporteur van potas, werden ingesteld. Het mengsel van zouten dat hoofdzakelijk uit kaliumcarbonaat bestaat, is een belangrijk bestanddeel van kunstmest. Belarus is goed voor een vijfde van het wereldwijde aanbod. De prijs voor potas ligt momenteel op het hoogste niveau sinds 2008.
De kosten voor andere meststoffen zijn ook de pan uit gerezen door de hoge prijzen voor aardgas. Verschillende Europese fabrieken werden gedwongen hun productie stop te zetten of te beperken. Dat was onder meer bij Yara in Sluiskil het geval.
Het Oekraïense parlement heeft woensdagavond ingestemd met het afkondigen van de noodtoestand in het land. Het parlement volgt daarmee het voorstel van de Nationale Veiligheidsraad, die de staat van beleg noodzakelijk acht uit vrees voor een Russische invasie. De noodtoestand gaat donderdag in en geldt vooralsnog voor dertig dagen.
In totaal stemden 335 van de 450 parlementariërs in met het voorstel, ruim meer dan de benodigde 226 stemmen. De autoriteiten in het land van meer dan 40 miljoen inwoners krijgen verregaande bevoegdheden, onder meer om de bewegingsvrijheid van mensen indien noodzakelijk in te perken. Er komen ook meer identiteitscontroles.
Oekraïne verkeert in een crisis als gevolg van spanningen met Rusland. Maandag erkende Moskou een deel van het oosten van Oekraïne als onafhankelijk en het land stuurt troepen naar Loehansk en Donetsk om „de vrede te bewaren”. De Verenigde Naties en diverse landen hebben gezegd de Russische manschappen niet als vredeshandhavers te beschouwen. De Amerikaanse president Joe Biden benadrukte dinsdag dat hiermee de invasie van Oekraïne is begonnen.
De Verenigde Staten leggen sancties op aan het Russische gaspijpleidingproject Nord Stream 2 die loopt van Rusland naar Duitsland via de Oostzee. President Joe Biden kondigde de maatregelen woensdag aan als vergelding voor de militaire druk van Moskou tegen Oekraïne.
„Ik heb mijn regering opgedragen sancties op te leggen aan Nord Stream 2 en zijn leidinggevenden,” zei Biden in een verklaring. De maatregel volgt op een eerdere beslissing van Duitsland om het controversiële project stop te zetten. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz gaf aan geen certificering te zullen geven voor de ingebruikname van de pijplijn, die al is afgebouwd maar nog op formele goedkeuring van de Duitse overheid wacht.
De gaspijpleiding Nord Stream 2 is al langere tijd omstreden. De Amerikanen vrezen al langer dat Rusland zijn greep op Europa versterkt met het infrastructuurproject. De pijpleiding had volgens planning in 2019 klaar moeten zijn. De aanleg werd eerder al opgeschort nadat de VS hadden gedreigd met sancties. Dat gebeurde nog onder het presidentschap van Donald Trump.
Berlijn en Parijs hebben woensdagavond twee historische gebouwen verlicht in de kleuren van de Oekraïense vlag. Het gaat om de Brandenburger Tor in het centrum van de Duitse hoofdstad en het stadhuis van Parijs. Met de actie wordt steun aan het Oost-Europese land betuigt.
„We tonen onze solidariteit met de bevolking van Oekraïne, de vele Berlijners met Oekraïense roots, maar ook met de vele Russen die vrede willen in Rusland en Oekraïne”, zei Franziska Giffey, burgemeester van Berlijn. Volgens Parijs toont de gezamenlijk actie onder meer de noodzaak aan van „de solidariteit en eenheid die Europa moet tonen in het conflict, terwijl oorlog ons continent bedreigt”.
De spanningen in Oekraïne zijn opgelopen nadat Rusland de onafhankelijkheid had erkend van twee afvallige zelfverklaarde volksrepublieken in het oosten van het land. De separatisten in de Donbas-regio vechten sinds 2014 tegen het Oekraïense regeringsleger.
De Belgische regering heeft besloten militaire hulp naar Oekraïne te sturen, meldt premier Alexander De Croo woensdagavond. Het gaat om onder meer helmen en ander beschermingsmateriaal. De Belgen sturen geen wapens omdat de Belgische Defensie die volgens De Croo zelf nodig heeft om afspraken binnen het NAVO-bondgenootschap na te komen.
Onze zuiderburen leveren tevens humanitaire hulp in de vorm van kookapparatuur en hygiënekits voor de bevolking. Militairen en burgers uit Oekraïne die gewond raken, kunnen worden overgebracht naar een militair ziekenhuis in België voor eerste hulp. Daarna worden ze mogelijk in gewone hospitalen verzorgd.
De situatie rond Oekraïne is zeer ernstig, waarschuwde De Croo. „Rusland erkent het bestaan van Oekraïne als onafhankelijke staat niet meer. Moskou keert terug naar de logica van voor de Tweede Wereldoorlog, en dan kom je heel snel in een situatie met heel veel bloedvergieten”, aldus de minister-president. „We moeten er ons bewust van zijn dat het wel eens het somberste scenario kan worden: een massieve inval met een massieve hoeveelheid troepen die de opmars inzetten richting Kiev.”
België gaat ook „op zeer korte termijn meerdere honderden troepen mobiliseren” met capaciteit ter land, ter zee en in de lucht om de NAVO-afspraken na te komen, kondigde minister van Defensie Ludivine Dedonder aan. Binnen de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie wordt een aanval op één van de leden beschouwd als een aanval op alle landen. Oekraïne is echter geen NAVO-lidstaat.
België volgt met de voorgenomen militaire hulp het voorbeeld van onder andere Nederland. Vorige week heeft het kabinet besloten onder meer scherpschuttersgeweren met munitie, radarapparatuur en scherfvesten aan Oekraïne te leveren. De Tweede Kamer moet hierover nog debatteren, maar er is wel een meerderheid voor wapenhulp. Andere landen hebben al militaire hulp naar Kiev gestuurd.
Onder ondernemers in Nederland leven grote zorgen over de dreigende escalatie van het conflict in Oekraïne. Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn onder andere bezorgd voor de paar honderd Nederlandse bedrijven die actief zijn in Oekraïne. Maar ook heeft het conflict mogelijk gevolgen voor de aanvoer van goederen of de prijs van energie.
De organisaties stellen dat de Russische president Vladimir Poetin al diverse keren heeft gehint op verdere stappen in de grensregio. De vraag die bij ondernemers leeft is waar het eindigt en wat de gevolgen zullen zijn bij verdere escalatie. In de regio’s waar het nu over gaat, Donetsk en Loehansk, zijn nauwelijks Nederlandse bedrijven actief.
Het door Brussel voorgestelde Europese sanctiepakket kan volgens de organisaties gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de toch al hoge energieprijzen. Ook raakt het mogelijk de import van graan en energieproducten, los van de algehele onzekerheid die het met zich meebrengt. Ook zijn Nederlandse bedrijven bevreesd voor eventuele sancties door Rusland die het handelsverkeer zouden kunnen raken.
Hackers die in dienst van Rusland opereren, hebben een nieuw en gevaarlijk digitaal wapen, dat Cyclops Blink wordt genoemd. Het Britse cybersecuritycentrum (NCSC) en de Amerikaanse overheidsdiensten CISA, NSA en FBI hebben daar voor gewaarschuwd.
Cyclops Blink is sinds juni 2019 actief, zeggen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninklijk. De schadelijke software besmet apparaten van WatchGuard die computernetwerken moeten beveiligen, maar kan waarschijnlijk ook worden gebruikt bij andere systemen. De gebruiker zelf kan het doelwit van de hackers zijn, maar het kan ook zijn dat de getroffenen worden gebruikt om anderen aan te vallen.
Als de hackers eenmaal binnengedrongen zijn, is het heel moeilijk om de besmetting ongedaan te maken. „Als jouw apparaat besmet is met Cyclops Blink moet je ervan uitgaan dat elk wachtwoord is buitgemaakt. Die wachtwoorden moeten dan vervangen worden”.
Cyclops Blink zou zijn ontwikkeld door een groep staatshackers die Sandworm of Voodoo Bear wordt genoemd. De hackers zouden in dienst zijn van de Russische militaire inlichtingendienst GROe. Sandworm wordt onder meer verantwoordelijk gehouden voor de gijzelsoftware NotPetya. Die trof in 2017 Oekraïense bedrijven, maar de infectie verspreidde zich naar andere landen. Twee containerterminals in de haven van Rotterdam lagen daardoor ook plat.
In december 2015 zou Sandworm delen van het Oekraïense elektriciteitsnet hebben platgelegd met een cyberaanval. Honderdduizenden mensen zaten daardoor urenlang zonder stroom. In 2018 zou Sandworm de openingsceremonie van de Olympische Winterspelen hebben verstoord, omdat Rusland was geschorst voor die Spelen.
Het Britse NCSC had Britse bedrijven en organisaties al opgeroepen om hun digitale beveiliging op te voeren vanwege het conflict rond Oekraïne.
Advertentie
De Europese Unie straft regeringsleden, militaire bevelhebbers en Kremlin-spreekbuizen voor hun rol in de erkenning en bezetting van afvallige Oekraïense regio’s. Ook ruim driekwart van de leden van de Russische Tweede Kamer krijgt sancties opgelegd. Rusland kan niet meer in de EU lenen en drie banken worden eveneens gestraft.
De EU kondigde dinsdag al strafmaatregelen aan tegen „diegenen die zijn betrokken bij het illegale en agressieve” Russische optreden tegen Oekraïne. Rusland heeft de rebellenrepubliekjes Donetsk en Loehansk als onafhankelijk erkend en legert er troepen. De Europese sancties lijken ietsje uitgebreider dan die van bondgenoten als de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Canada.
De EU-landen bevriezen eventueel in Europa gestald vermogen van 27 prominente Russen en ontzeggen hun de toegang tot de unie. Dat geldt voor onder anderen defensieminister Sjojgoe, melden internationale media. Burgers en bedrijven in de EU mogen ook geen zaken meer met hem doen. De definitieve sanctielijst wordt later woensdag gepubliceerd.
Hetzelfde lot treft onder anderen de chef-staf van president Poetin, de vicepremier, de commandant van de luchtmacht en van de Zwarte Zeevloot, en de baas van een bank die belangrijk is voor de Russische defensiebranche. Ook de woordvoerster van het ministerie van Buitenlandse Zaken, de hoofdredactrice van tv-zender RT en een presentator van de staatstelevisie worden gestraft.
Een beruchte Sint-Petersburgse ‘trollenfabriek’ komt waarschijnlijk eveneens op de sanctielijst. Dit Internet Research Agency produceert aan de lopende band desinformatie in het straatje van het Kremlin voor sociale media. IRA-financier Prigozjin, een vertrouweling van Poetin en oprichter van huurlingenbureau Wagner, is al eerder gestraft.
Drie banken met nauwe banden met de Russische defensiesector krijgen ook strafmaatregelen opgelegd, meldt onder meer de Britse krant The Guardian. Het zou gaan om VEB, Rossija-bank en Promsvjaz-bank.
De sancties worden relatief snel genomen. De EU-landen konden teruggrijpen op de blauwdruk die er ligt sinds de Russische annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim.
Nederland moet af van de afhankelijkheid van Russisch aardgas, vindt de Tweede Kamer. In een motie die steun heeft van een ruime Kamermeerderheid wordt het kabinet opgeroepen een plan op te stellen „om de komende jaren de afhankelijkheid van Rusland op energiegebied af te bouwen”.
Verder vraagt de Kamer om een onderzoek dat duidelijk moet maken hoe afhankelijk Nederland voor zijn energie is van „onvrije landen”. De regering moet daar jaarlijks over gaan rapporteren. Een van de onderdelen van de rapportage die de Kamer graag wil zien, is de gasimport vanuit Rusland.
Rusland is de belangrijkste gasleverancier van de Europese Unie. Daar voelt de Kamer veel ongemak bij, zeker nu de verhoudingen tussen Rusland en het Westen zeer gespannen zijn door het conflict in Oost-Oekraïne.
Zowel de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie als de oppositiepartijen GroenLinks, PvdA, JA21, SGP en Partij voor de Dieren steunen de motie. Die begint met de vaststelling dat de gasprijzen „torenhoog zijn” en dat „Nederland en Europa te afhankelijk zijn van Rusland”.
Verschillende websites van de Oekraïense overheid zijn onbereikbaar. Volgens Oekraïense media is er sprake van een cyberaanval. De sites van het kabinet, het parlement en het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn onbereikbaar. Sommige sites, zoals die van het ministerie van Defensie, werken beperkt.
Vorige week werden het ministerie van Defensie en twee staatsbanken getroffen door een cyberaanval. Een maand eerder legden hackers tientallen overheidswebsites plat. Kiev zei toen bewijs te hebben dat Rusland hierachter zat. Rusland ontkent betrokkenheid.
Oekraïne krijgt onder meer hulp van Nederland in de strijd tegen cyberaanvallen. Het Cyber Rapid Response Team van de Europese Unie, waar Nederland aan bijdraagt, zal kwetsbaarheden in Oekraïense systemen onderzoeken.
Spanningen tussen Oekraïne en Rusland lopen hoog op. Moskou erkende maandag de onafhankelijkheid van de afvallige pro-Russische regio’s Donetsk en Loehansk in het oosten van Oekraïne. Oekraïne vreest voor een Russische invasie.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft veiligheidsgaranties gevraagd van het Westen en Rusland. Hij wil „onmiddellijk concrete garanties” voor de veiligheid van Oekraïne. Over de inhoud van die garanties wil Zelenski graag spreken met Poetin.
Een Russische invasie van Oekraïne wordt steeds realistischer nu Moskou heeft besloten een „vredesmissie” naar de regio Donbas in het oosten van Oekraïne te sturen. Rusland erkent die regio als onafhankelijk.
„De toekomst van de Europese veiligheid wordt beslist in Oekraïne”, aldus Zelenski.
Transporteurs die ondanks het negatief reisadvies dat momenteel geldt voor Oekraïne toch naar dat land rijden, moeten beducht zijn voor een groot aantal risico’s. Transport en Logistiek Nederland (TLN) adviseert ondernemers goed na te gaan of transporten noodzakelijk zijn, en zo niet om de reis uit te stellen. Verder zouden ook de verzekeringsvoorwaarden goed bekeken moeten worden, zeker als het gaat over de dekking met betrekking tot de aansprakelijkheid.
TLN legt uit dat sinds half februari het reisadvies voor heel Oekraïne op negatief staat vanwege de dreigende situatie in het land. Het ministerie stelt dat als je toch naar Oekraïne gaat, dit je eigen verantwoordelijkheid is. Het ministerie van Buitenlandse Zaken kan je niet of waarschijnlijk niet helpen als je in de problemen komt.
De brancheorganisatie adviseert leden in verband met de situatie in Oekraïne onder andere vooraf contact op te nemen met de opdrachtgever en ontvanger over de mogelijke risico’s en hoe te handelen in geval van vertraging. Verder moet gecheckt worden of grensovergangen open zijn. Ook doen transporteurs er volgens TLN verstandig aan in de overeenkomst met de opdrachtgever na te gaan wat er is afgesproken over oorlog, oproep, gewapende conflicten en soortgelijke zaken.
TLN wijst erop dat de situatie in het land snel kan veranderen. Chauffeurs moeten daarom de media goed in de gaten houden, ook omdat niet zeker is of het conflict over de rest van Oekraïne zal uitbreiden.
De regeringsleiders van de EU-landen komen donderdagavond in Brussel bijeen voor een ingelaste top over het conflict met Rusland. Premier Mark Rutte en zijn collega’s buigen zich dan onder meer over de „agressieve daden” van Moskou, schrijft hun voorzitter Charles Michel in de uitnodiging.
Een eventueel energie-embargo van de Europese Unie tegen Rusland zou de Russische economie hard raken, maar nauwelijks die van Duitsland en Europa. Dat concludeert het Duitse onderzoeksinstituut IfW, met het oog op het escalerende conflict in Oekraïne en de sancties die door Europa en de Verenigde Staten tegen Rusland zijn ingesteld.
Het IfW onderzocht met welke maatregelen Rusland het hardst zou worden geraakt. Het stopzetten van de gasstromen zou zorgen voor een daling van de Russische economische productie met iets minder dan 3 procent. Als de oliehandel zou worden stilgelegd zou dat voor Rusland een daling met 1 procent betekenen. „Voor Duitsland en de EU zou de economische schade in beide gevallen uiterst gering zijn”, aldus IfW. Volgens het instituut maakt het daarbij niet uit of de EU een invoerembargo oplegt of dat Rusland besluit een leveringsembargo op te leggen.
In het geval van een handelsstop voor gas zou het Duitse bruto binnenlands product volgens het IfW zelfs licht stijgen met 0,1 procent. De reden voor de plus is dat westerse bondgenoten in het gat dat Rusland laat zouden springen. „En daar is Duitsland bijzonder concurrerend”, aldus het instituut. „In het geval van een gasembargo zou Duitsland een kostenvoordeel hebben, bijvoorbeeld bij de energie-intensieve productie of verwerking van metalen, omdat zijn energiemix slechts voor een relatief klein deel uit Russisch gas bestaat”.
Volgens berekeningen van het IfW zou een handelsembargo voor olie leiden tot een daling van de economische productie met 1,2 procent voor Rusland, maar slechts met 0,1 procent voor Duitsland en de EU. Het instituut schat de macro-economische gevolgen van een embargo op machines en machineonderdelen en op voertuigen en auto-onderdelen lager in. Hierdoor zou de Russische economie met respectievelijk 0,5 en 0,3 procent krimpen. Ook hier schat het IfW de gevolgen voor de economische prestaties van Duitsland en de EU als minimaal in.
Rusland is begonnen met de evacuatie van diplomaten uit Oekraïne, meldt persbureau TASS. Volgens getuigen is de Russische vlag bij de ambassade in Kiev weggehaald. Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken had dinsdag besloten tot de evacuatie „om de levens en veiligheid van diplomaten en medewerkers van de ambassade en consulaten te beschermen”. Toen werd gezegd dat de evacuatie „in de nabije toekomst” van start zou gaan.
Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat de ambassade in Kiev en consulaten in bijvoorbeeld Odessa en Lviv sinds 2014 herhaaldelijk zijn aangevallen, zonder daar uitleg bij te geven. Moskou erkende een deel van Oost-Oekraïne maandag als onafhankelijk. De Russische president Vladimir Poetin heeft aangegeven militairen naar de regio te sturen voor een ‘vredesmissie’.
Oekraïne roept voor dertig dagen de noodtoestand uit, uit vrees voor een Russische invasie. Hier moet het parlement formeel nog mee instemmen. Als dat gebeurt krijgen autoriteiten verregaande bevoegdheden, onder meer om de bewegingsvrijheid van mensen indien noodzakelijk in te perken. Er komen dan ook meer identiteitscontroles.
De Tweede Kamer wil nog deze week in debat over de situatie in Oekraïne. De Kamer had dinsdag al besloten dat er een debat zou komen, maar een datum was daarvoor nog niet vastgesteld. D66, de PvdA en CDA stelden voor het debat nog deze week te voeren, en een grote Kamermeerderheid was het daarmee eens.
D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma, die met het voorstel kwam om snel een debat te houden, heeft het kabinet gevraagd om nog voor het debat een brief te sturen met meer informatie, en ook meteen te laten weten wie er namens het kabinet aanwezig zal zijn. De VVD noemde het „logisch” als zowel minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken als minister-president Mark Rutte erbij is.
De verwachting is dat het debat in de plaats komt van een debat over de omgangsvormen in het parlement, dat voor donderdagmiddag gepland staat. Een besluit daarover is nog niet genomen. SP’er Jasper van Dijk stelde voor dat dat debat over de omgangsvormen helemaal geschrapt zou kunnen worden, maar zover is de Kamer nog niet gegaan. Duidelijk was wel dat de PVV en Forum voor Democratie er niet aan zouden deelnemen. Leden van die twee partijen gaven met omstreden uitspraken en gedragingen mede aanleiding voor dit debat.
Donderdag is de laatste vergaderdag voor het Voorjaarsreces.
De regering in Moskou komt met een „krachtige” en „pijnlijke” reactie op de Amerikaanse sancties tegen Rusland. Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zijn de Amerikaanse strafmaatregelen „contraproductief” en dus schadelijk voor de Verenigde Staten zelf.
De Amerikaanse president Joe Biden had een dag eerder de eerste maatregelen aangekondigd na het Russische besluit de afvallige pro-Russische regio’s Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne te erkennen en zogenoemde vredestroepen die kant op te sturen. Volgens Biden is daarmee de invasie van Oekraïne begonnen.
De Amerikaanse sancties zijn gericht tegen twee grote banken, Russische handelaren en aanhangers van de Russische president Vladimir Poetin en zijn familie. Ook wordt Amerikaanse banken verboden in Russische staatsobligaties te handelen zodat de toegang van Rusland tot westerse kapitaalmarkten wordt afgesneden. Bij een verdere escalatie zullen ook meer maatregelen volgen.
De Britse minister van Cultuur, Nadine Dorries, wil dat de mediatoezichthouder Ofcom stappen onderneemt tegen de Russische nieuwszender RT. Ze heeft zorgen dat de zender desinformatie zou kunnen verspreiden over de huidige crisis in Oekraïne, bericht de krant The Times.
Volgens Dorries heeft RT in Groot-Brittannië eerder al regels geschonden die de Britse overheid heeft opgesteld voor de media. De nieuwszender RT beschouwt de stap van de minister als een volkomen ongerechtvaardigde bemoeienis met de vrije media.
De Russische miljardair Roman Abramovitsj komt mogelijk op de Britse sanctielijst terecht. De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss weigerde uit te sluiten dat de eigenaar van voetbalclub Chelsea ook wordt aangepakt. Truss kreeg vragen over Abramovitsj omdat premier Boris Johnson eerder per abuis had gezegd dat de Rus al te maken zou krijgen met sancties.
„We hebben nog meer personen op een lijst die we sancties kunnen opleggen. Niemand is uitgesloten”, zei Truss tegen radiozender LBC. Bij nieuwszender Sky News weigerde ze vervolgens tot driemaal toe Abramovitsj uit te sluiten. „Kijkers kunnen gerust zijn dat we meer individuen hebben die we kunnen aanpakken als er een volledige invasie van Oekraïne komt”, zei ze daarna.
Dinsdag legde Groot-Brittannië vijf Russische banken en drie vermogende personen sancties op. Dat noemde het land een „eerste salvo” van strafmaatregelen. Alle tegoeden die de betreffende instanties en personen in het Verenigd Koninkrijk hebben, worden bevroren. De Britse regering ontzegt de drie miljardairs toegang tot het land. Johnson wil voorkomen dat Russische bedrijven nog geld kunnen verdienen op Britse markten.
Abramovitsj heeft een vermogen van ruim 13 miljard euro. Dat bouwde hij onder meer op door investeringen in oliebedrijf Sibneft. Hij kocht Chelsea in 2003, waarmee de Londense club een van de eerste voetbalclubs werd waar een miljardair veel geld in pompte om successen te behalen. Het leverde Chelsea de bijnaam Chelski op.
De Britten sturen nog meer wapens naar Oekraïne, waar een invasie door het buurland Rusland dreigt. Groot-Brittannië zal Oekraïne verdere militaire steun verlenen, waaronder dodelijke verdedigingswapens, kondigde premier Boris Johnson aan.
De regeringsleider wees op het „steeds dreigendere gedrag” van Rusland. Londen kondigde ook al sancties af tegen Moskou.
Vladimir Poetin erkende maandag de onafhankelijkheid van de Volksrepublieken Donetsk en Loehansk in Oost-Oekraïne. Over de grenzen van deze gebieden is het laatste woord nog niet gesproken.
De Oekraïense separatisten denken dat ze de oorlog met de regering in Kiev gaan winnen met hulp van „het grote Rusland”. In een persconferentie zei separatistenleider Denis Poesjilin dat er nog geen Russische militairen in de Donbas zijn, maar dat dit wel kan worden gevraagd aan Rusland.
Partijfunctionaris van de Russische regeringspartij Verenigd Rusland Andrej Toertsjak was ook aanwezig bij de persconferentie. Hij zei dat de inzet van het Russische leger in Oost-Oekraïne mogelijk is, als dat nodig is.
Poesjilin zei dat hij het liefst ziet dat het conflict diplomatiek wordt opgelost. „We willen vreedzaam en samen met Oekraïne de grenzen bepalen. De tijd zal leren of dat mogelijk is.” Toertsjak zei dat hij weinig vertrouwen heeft in onderhandelingen met de huidige Oekraïense regering.
Volgens de Rus is Oekraïne al jaren bezig met een anti-Russische campagne. Zo zou de Russische taal steeds meer worden verboden. „Rusland laat de eigen burgers niet in de steek. Niets kan ervoor zorgen dat de Russische erkenning van de volksrepublieken wordt ingetrokken.” Rusland erkende de twee republiekjes in de Donbas-regio eerder deze week als onafhankelijke staten.
De Oekraïense grenswacht verbiedt mensen om ’s nachts in de buurt van de grenzen met Rusland, Belarus en de separatistische gebieden in Oost-Oekraïne te komen in verband met de opgelopen spanningen met Rusland. Ook is het verboden daar te filmen of fotograferen. Buitenlanders mogen niet in de grensstrook verblijven.
De autoriteit maakte nog meer maatregelen bekend. Zo mogen schepen ’s nachts uit Oekraïense havens niet uitvaren naar de Zwarte Zee en de Zee van Azov. Eerder op de dag kondigde de Oekraïense Veiligheidsraad de noodtoestand af voor dertig dagen uit vrees voor een invasie. Kiev heeft alle landgenoten in Rusland opgeroepen dat land direct te verlaten. Ook zijn 200.000 reservisten opgeroepen om het leger te komen versterken.
Westerse landen kondigen sancties af tegen Rusland om de vijandelijkheden tegen Oekraïne. Een overzicht.
De hogere prijzen aan de pomp zijn het gevolg van de stijging van de olieprijzen. Die gingen dinsdag stevig omhoog door de spanningen rond Oekraïne. Ook woensdag zette de stijging door. Het Internationale Energieagentschap zei dinsdag dat de lidstaten van deze organisatie klaarstaan om te zorgen dat er voldoende olie is voor de wereldmarkt als Rusland als leverancier weg zou vallen.
In Oekraïne wordt voor dertig dagen de noodtoestand uitgeroepen. De Nationale Veiligheidsraad heeft dit beslist uit vrees voor een Russische invasie. De raad stelt dat de noodtoestand daarna verlengd kan worden.
Het land verkeert in een crisis als gevolg van spanningen met Rusland. Maandag erkende Moskou een deel van het oosten van Oekraïne als onafhankelijk.
Het besluit moet formeel nog worden goedgekeurd door het parlement. Dat gebeurt naar verwachting binnen 48 uur.
De autoriteiten in het land van meer dan 40 miljoen inwoners krijgen verregaande bevoegdheden, onder meer om de bewegingsvrijheid van mensen indien noodzakelijk in te perken. Er komen ook meer identiteitscontroles.
Waarom maakt de Russische president Vladimir Poetin juist nú een punt van de status van de Oekraïense ‘volksrepublieken’ Donetsk en Loehansk?
Inwoners van Oekraïne mogen wapens dragen om zich te kunnen verdedigen bij een eventuele inval van Rusland als het aan het parlement in Kiev ligt. De afgevaardigden hebben ingestemd met een wetsvoorstel daartoe. De wet is volgens de opstellers nodig gezien „de bestaande dreigingen en gevaren voor de burgers van Oekraïne”
Het land van meer dan 44 miljoen inwoners heeft militaire reservisten van 18 tot 60 jaar opgeroepen de strijdkrachten te komen versterken. De regering acht algehele mobilisatie niet nodig.
Moskou heeft de separatistische regio’s Donetsk en Loehansk als onafhankelijk erkend en aangekondigd troepen naar Oost-Oekraïne te sturen. Westerse landen hebben dat afgestraft met sancties. Het Oekraïense parlement stemde woensdag in met strafmaatregelen tegen 351 Russen, onder wie parlementsleden die de erkenning hebben gesteund.
Het Westen was dinsdag aan zet, na de erkenning maandag van de volksrepublieken Donetsk en Loehansk in Oekraïne door de Russische president Vladimir Poetin en de aankondiging van een ‘vredesmissie’ in die regio’s.
De Oekraïense regering roept alle landgenoten in Rusland op onmiddellijk dat land te verlaten. Ook raadt de regering in Kiev inwoners af naar Rusland te reizen. Landgenoten kunnen daar vanwege de spanningen mogelijk geen goede consulaire hulp krijgen als dat nodig mocht zijn, waarschuwt het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken.
Oekraïne is woensdag begonnen met het oproepen van militaire reservisten van 18 tot 60 jaar oud. President Volodimir Zelenski kondigde een dag eerder al aan dat hij dit wilde doen en dat „algemene mobilisatie” momenteel niet nodig is. De maximale diensttijd is een jaar.
Het land vreest voor een inval door Rusland. De Russen hebben de separatistische regio’s Donetsk en Loehansk als onafhankelijk erkend en hebben aangekondigd troepen naar Oost-Oekraïne te sturen. Moskou vindt dat de Oekraïense regering de akkoorden van Minsk uit 2015 heeft getorpedeerd. Die waren bedoeld om de burgeroorlog in de pro-Russische regio Donbas tegen te gaan.
China heeft de westerse sancties tegen Rusland afgewezen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken in Beijing stelt dat sancties nooit de beste manier zijn om problemen op te lossen. Het land dringt erop aan dat de betrokken partijen in het conflict over Oekraïne hun onenigheid in dialoog oplossen. „Ze moeten daarbij kalm blijven en behoedzaam te werk gaan.”
China steunde eerder deze maand uitdrukkelijk het Russische standpunt dat de NAVO zich niet verder zou mogen uitbreiden met bijvoorbeeld Oekraïne. Beijing liet daarbij weten dat het de zorgen van Rusland over zijn nationale veiligheid begrijpt. Maar China, dat grote economische belangen in het Westen heeft, heeft ook beklemtoond dat de soevereiniteit van alle naties dient te worden gerespecteerd, inclusief Oekraïne.
President Vladimir Poetin is bereid te zoeken naar „diplomatieke oplossingen” in het conflict over Oekraïne. Rusland staat volgens hem „altijd open voor een directe en eerlijke dialoog en voor het zoeken naar diplomatieke oplossingen voor de meest ingewikkelde problemen”. Maar de belangen van Rusland zoals de veiligheid van zijn burgers zijn niet onderhandelbaar volgens Poetin.
Poetin sprak in een videoboodschap ter gelegenheid van een nationale feestdag, de Dag van Verdediging van het Vaderland.
De Amerikaanse minister Antony Blinken van Buitenlandse Zaken heeft een geplande ontmoeting met zijn Russische collega Sergej Lavrov afgezegd. De twee zouden elkaar donderdag in Genève ontmoeten. Volgens hem heeft Rusland duidelijk alle diplomatie afgewezen. Rusland heeft aangekondigd troepen naar Oost-Oekraïne te sturen en de separatistische regio’s Donetsk en Loehansk erkend. Volgens Moskou heeft de Oekraïense regering de akkoorden van Minsk uit 2015 getorpedeerd.
Die waren bedoeld om de burgeroorlog in de pro-Russische regio Donbas te bezweren.
Nederlandse bedrijven lopen het risico dat hun verzekeraar niet uitkeert bij een cyberaanval door Russische hackers. Dat zeggen experts op het gebied van cyberbeveiliging en -verzekeringen tegen BNR. Verzekeraars kunnen zo’n aanval als oorlogsdaad bestempelen waardoor ze niet hoeven te betalen.
„Als er een virus uit Rusland komt, gericht is op Oekraïne en schade aanricht in West-Europa is de kans groot dat verzekeraars zeggen: dat risico ligt niet bij ons”, zegt Job Kuijpers, topman van cybersecuritybedrijf EYE en oud-directeur cyber security bij inlichtingendienst AIVD. „Je komt in een grijs gebied waarin onduidelijk is wat verzekeraars gaan doen.”
Zo werd Oekraïne in 2017 getroffen door cyberaanval NotPetya. Dat virus maakte ook in het buitenland slachtoffers. Het legde wereldwijd computersystemen van multinationals plat, onder andere die van de Amerikaanse farmaceut Merck. De verzekeraar weigerde de schade te vergoeden omdat die vond dat de NotPetya-aanval een oorlogsdaad van Rusland tegen Oekraïne was. Merck stapte daarop naar de rechter.
Australië heeft woensdag sancties tegen Rusland aangekondigd na wat premier Scott Morrison de „ongerechtvaardigde, niet-uitgelokte, onaanvaardbare invasie van Oekraïne” noemde. Acht leden van de Russische Veiligheidsraad zullen worden geconfronteerd met sancties, waaronder reisverboden, en Australië zal zich gaan richten op „militair gelieerde” Russische banken.
Eerder woensdag legde ook Japan sancties op aan Rusland, waaronder het verbieden van de uitgifte van Russische obligaties in Japan en het bevriezen van de activa van niet bij naam genoemde Russische individuen.
De sancties van Australië en Japan sluiten nauw aan bij die van economische grootmachten als de VS, Groot-Brittannië en de EU. De Russische ambassadeur in de VS Anatoli Antonov zei woensdag tegen het Russische persbureau TASS dat „sancties niets zullen oplossen” met betrekking tot de situatie in Oekraïne.
De stap van de Amerikaanse president Joe Biden om Rusland een eerste reeks sancties op te leggen, was „een sterke eerste zet”, zei de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba dinsdag tegen de Amerikaanse zender Fox News. „De sancties die president Biden vandaag heeft aangekondigd, zien er sterk uit als we ze als een eerste stap beschouwen.”
De Amerikaanse sancties waaraan Kuleba refereerde zijn gericht tegen twee grote banken, Russische handelaren en aanhangers van de Russische president Vladimir Poetin en zijn familie. Ook wordt Amerikaanse banken in de toekomst verboden in Russische staatsobligaties te handelen om zo de toegang van het land tot westerse kapitaalmarkten af te snijden.
In hetzelfde interview zei Kubela ook dat Amerikaanse functionarissen, onder wie minister van Defensie Lloyd Austin, hem de levering van meer defensieve wapens hebben toegezegd. Hij voegde eraan toe dat Oekraïne niet gevraagd heeft om de komst van Amerikaanse troepen.
Amerikaanse troepen zullen wel worden ingezet om NAVO-bondgenoten Estland, Letland en Litouwen te versterken, zei de Amerikaanse president Joe Biden eerder dinsdag.
De beelden toonden volgens het in de Amerikaanse staat Colorado gevestigde bedrijf ook een nieuw veldhospitaal en transportvoertuigen voor zwaar materieel in het westen van Rusland, dichtbij de grens met Oekraïne.
Hongarije verplaatst troepen naar de grens met Oekraïne omdat het zich schrap zet voor een mogelijke toestroom van vluchtelingen die het conflict met Rusland ontvluchten, meldt het Hongaarse ministerie van Defensie. Om hoeveel troepen het gaat, is nog niet bekendgemaakt. De grens tussen Oekraïne en Hongarije, dat lid is van de EU en NAVO, is ongeveer 140 kilometer lang.
De Hongaarse minister van Defensie Tibor Benkö waarschuwde dat bij escalatie van het conflict in Oost-Oekraïne de gevechten zich kunnen uitbreiden naar Kiev en vervolgens verder naar het westen in de richting van Hongarije. De Hongaarse strijdkrachten moeten in dat geval gereed zijn om enerzijds gewapende groeperingen van hun grondgebied te weren en anderzijds vluchtelingen humanitaire hulp te verlenen, zei Benkö.
Ook Slowakije, sinds 2004 lid van de NAVO, bereidt zijn leger voor op een mogelijke vluchtelingenstroom uit buurland Oekraïne, zei minister van Defensie Jaroslav Nad na een bijeenkomst van de Nationale Veiligheidsraad van zijn land. Polen, dat ook een grens deelt met Oekraïne, heeft gezegd dat het noodopvangcentra opzet om ontheemden te helpen die bij een eventuele Russische aanval het geweld ontvluchten.
De Amerikaanse minister Antony Blinken van Buitenlandse Zaken heeft een geplande ontmoeting met zijn Russische ambtgenoot Sergej Lavrov afgezegd vanwege de recente escalatie in het conflict rond Oekraïne. Gezien het optreden van Moskou heeft het volgens Blinken geen zin vast te houden aan het overleg dat donderdag was gepland in Genève.
„Nu we zien dat de invasie is begonnen en Rusland duidelijk alle diplomatie heeft afgewezen, heeft het geen zin om nu bijeen te komen”, zei Blinken op een gezamenlijke persconferentie met de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Kuleba.
Rusland heeft aangekondigd troepen naar Oost-Oekraïne te sturen en de separatistische regio’s Donetsk en Loehansk erkend. Blinken zei dat de toespraak van de Russische president Vladimir Poetin van maandag waarin hij dit besluit bekendmaakte en zijn opmerkingen van dinsdag „zeer verontrustend” waren. Volgens de minister maakt dit duidelijk dat Poetin Oekraïne als „ondergeschikt” beschouwt.
Het Witte Huis laat weten dat een mogelijke ontmoeting tussen de Amerikaanse president Joe Biden en zijn Russische ambtgenoot op dit moment „zeker” geen optie is. „Op dit moment zit dat zeker niet in de planning”, zei Witte Huis-woordvoerder Jen Psaki. Voor een dergelijke top is volgens haar eerst de-escalatie van het conflict rond Oekraïne noodzakelijk.
De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Jean-Yves Le Drian, heeft eerder dinsdag al aangekondigd geen ontmoeting meer te willen met Lavrov. Frankrijk is op dit moment voorzitter van de EU. De Europese Unie kondigde dinsdag aan sancties op te leggen aan Rusland, ook de VS en Canada hebben die stap gezet.
De Canadese premier Justin Trudeau heeft dinsdag economische sancties tegen Rusland aangekondigd. Hij benadrukte dat het slechts om een „eerste ronde” van sancties gaat. Trudeau noemde de recente acties van Moskou tegen Oekraïne „een verdere invasie van een soevereine staat” en „volkomen onaanvaardbaar”.
„We zullen Canadezen verbieden Russische staatsschulden op te kopen. En we zullen aanvullende sancties opleggen aan door de staat gesteunde Russische banken en financiële transacties met hen voorkomen”, zei Trudeau. Tevens verbood hij Canadezen financiële transacties te doen met de „zogenaamd onafhankelijke staten Loehansk en Donetsk”. Ook Russische parlementsleden die de soevereiniteit van de twee regio’s in Oost-Oekraïne erkennen, wachten Canadese economische sancties.
Eerder dinsdag hadden de EU en de Verenigde Staten al sancties tegen Rusland aangekondigd. De EU-landen straffen onder meer 27 overheidsfunctionarissen en organisaties en bemoeilijken de toegang van het land tot de financiële markten. Ook 351 Russische parlementariërs die aandrongen op en stemden voor de erkenning van de twee afvallige Oekraïense regio’s worden geraakt.
De Amerikaanse strafmaatregelen zijn gericht tegen twee grote banken, Russische handelaren en aanhangers van de Russische president Vladimir Poetin en hun familie. Ook wordt Amerikaanse banken in de toekomst verboden in Russische staatsobligaties te handelen om zo de toegang van het land tot westerse kapitaalmarkten af te snijden.
Secretaris-generaal Antonio Guterres van de Verenigde Naties zei dinsdag „bezorgd te zijn over de perversie van het concept van vredeshandhaving”. Moskou maakte eerder bekend troepen naar Oost-Oekraïne te sturen om „de vrede te bewaren”.
„Als troepen van het ene land het grondgebied van een ander land betreden zonder hun toestemming, zijn het geen onpartijdige vredeshandhavers. Het zijn helemaal geen vredeshandhavers”, vertelde Guterres aan verslaggevers.
De Verenigde Staten noemden de rechtvaardiging van Rusland om onder het mom van vredeshandhaving manschappen richting de separatistische regio’s Donetsk en Loehansk te sturen eerder al „onzin”.
Goedemorgen, welkom in dit liveblog.
Lees het blog van dinsdag hier terug:
Advertentie