President Poetin publiceerde in de zomer van 2021 een veelbesproken essay over de „duizendjarige geschiedenis” van het historische Rusland. Hij zette erin uiteen dat Oekraïne en Wit-Rusland er onlosmakelijk onderdeel van zijn, verbonden door dezelfde taal, godsdienst en cultuur. Het ontstaan van een soeverein Oekraïne typeerde hij als het gevolg van een anti-Russisch complot, georkestreerd door het westen en Polen.

In dat essay gaf Poetin feitelijk al de aftrap voor de verwikkelingen van de afgelopen weken. Niet toevallig ging aan het essay al de opbouw van troepen rond Oekraïne vooraf, in het voorjaar van 2021.Op hetzelfde aanbeeld van een gedeelde geschiedenis hamerde hij ook maandag in zijn toespraak voor het Russische volk. De conclusie moet zijn dat Oekraïne geen bestaansrecht heeft als zelfstandige natie.

Patstelling

Daarbij speelt toenemende frustratie in Moskou over de status quo die is ontstaan rond de ‘volksrepublieken’ Donetsk en Loehansk in Oekraïne. In de verdragen van Minsk uit 2014 en 2015 is afgesproken dat beide gebieden een verregaande vorm van autonomie zouden krijgen en eigen verkiezingen. Daar is echter nog weinig van terecht gekomen. In 2020 zei de Oekraïense president Volodimir Zelenski nog dat er „een grote kans” was het conflict op te lossen, maar de werkelijkheid blijkt weerbarstig.

Duidelijk is dat Poetin uit de patstelling wil geraken en daarom een stap naar voren zet. Daarbij speelt volgens experts de drang om in te grijpen voordat Oekraïne zich nog nauwer verbindt aan de NAVO en zijn leger verder moderniseert. De ontwikkelingen op beide fronten zou Moskou met argusogen bezien. Rusland is ervan overtuigd dat de NAVO en de Europese Unie verdere expansie nastreven in landen van het voormalige Warschaupact en de Sovjet-Unie.

Grootmacht

En dan wijzen analisten nog op de komende Russische verkiezingen van 2024. In zijn vorige termijn van 2012 tot 2018 lijfde Poetin de Krim in, wat gezien kan worden als zijn belangrijkste politieke overwinning in die periode. De vraag dringt zich nu op wat de belangrijkste behaalde resultaten van zijn huidige termijn zullen zijn. Inlijving van Donetsk en Loehansk zou zijn binnenlandse populariteit goed doen.

Uiteindelijk gaat het echter vooral om het grote perspectief, zoals Poetin dat in zijn essay en toespraak schetste. Hij wil een Rusland achterlaten dat weer een grootmacht is om mee te rekenen. Daar zal hij nu aan moeten werken.