In Nederland mag op dit moment iedereen solliciteren voor de functie van burgemeester en commissaris. Gemeenteraden kiezen vervolgens een beoogde burgemeester en de Provinciale Staten een commissaris. Zij dragen hun kandidaat voor aan de koning, die hen vervolgens benoemt.

Maar, zo stelt de raad, de rollen van deze bestuurders zijn de afgelopen decennia steeds politieker en belangrijker geworden. Zo worden er steeds vaker op gemeentelijk of provinciaal niveau beslissingen genomen over veiligheid, openbare orde, of tijdens de coronacrisis zelfs over grondrechten, concludeert het rapport. Ook trekken de burgemeesters en commissarissen het landelijk beleid soms openlijk in twijfel, bijvoorbeeld bij de lokale opvang van vluchtelingen.

De commissie vindt het daarom passend om verkiezingen te houden voor deze functies. Om zo „de rechten van de burger om deel te nemen aan de uitvoering van lokale openbare aangelegenheden te waarborgen en om te voldoen aan de fundamentele beginselen van democratie”, aldus het rapport.

Verder ziet de commissie dat gemeenten er sinds 2015 flink meer taken bij hebben gekregen. Volgens het rapport hebben Nederlandse gemeenten en provincies een breed scala aan taken die ze uit moeten voeren, veel meer dan in andere Europese landen. De commissie raadt aan de lokale overheden daarvoor voldoende geld te geven om de taken uit te voeren, zeker op het gebied van sociale en jeugdhulp.

De Raad van Europa is een een prominente Europese mensenrechtenorganisatie, waar bijna vijftig Europese landen lid van zijn. De raad is geen onderdeel van de Europese Unie. Ook Rusland en Turkije maken onderdeel uit van de raad.