VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans werd na formatiegesprekken tussen VVD, D66 en CDA op pad gestuurd met 1 miljard euro op zak. Hermans zou –de Rijksbegroting voor 2022 van het demissionaire kabinet was nog niet eens gepresenteerd– gaan praten met „het brede politieke midden” om te kijken naar aanpassingen aan de begroting.

De linkse partijen PvdA en GroenLinks wilden echter geen deal sluiten in achterkamertjes, maar een volwaardige plek aan de formatietafel. Wel wilden zij in de Kamer, publiekelijk dus, praten over aanpassingen. Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen (APB), afgelopen woensdag en donderdag, ging het weliswaar veel over aanpassingen, zoals afschaffing van de verhuurderheffing, maar diverse partijen kwamen áchter de schermen tot een deal.

Hermans diende donderdagavond een motie in waarin het kabinet gevraagd wordt flink de portemonnee te trekken. Zo moet de verhuurderheffing met 500 miljoen euro worden verlaagd, lerarensalarissen in het basisonderwijs met 500 miljoen verhoogd, en de energierekening voor huishoudens en het MKB lager worden (500 miljoen). Ook gaat er extra geld naar defensie (300 miljoen) en veiligheid (200 miljoen), en wordt de algemene heffingskorting verhoogd met 120 miljoen. Daarmee loopt het lijstje op tot ruim 2 miljard euro. De maatregelen zouden moeten worden betaald uit het miljard dat aanvankelijk was bedoeld voor het bedrijfsleven, uit een renteaftrekregeling voor grote bedrijven en door het begrotingstekort te laten oplopen.

Het pakket was een deal tussen VVD, D66, CDA en CU. Een woordvoerder van de SGP stelt dat die partij bij Hermans heeft ingebracht om 300 miljoen euro extra in defensie te steken, en 200 miljoen extra in wijkagenten.

Handreiking

Het aangenomen voorstel is naast een deal van de vier oude coalitiepartijen ook een handreiking naar andere partijen in de Kamer. Hermans sprak van „geen VVD-motie, maar een motie waarin alle wensen en alle belangrijke vraagstukken samengebracht zijn.” PvdA-leider Ploumen zei dat haar partij goede voorstellen zal steunen, maar maakte een voorbehoud voor de steun voor de afzonderlijke begrotingsbehandelingen. GroenLinksleider Klaver sprak van „grote stappen”, maar kondigde aan met meer voorstellen te zullen komen.

Voorstellen die de twee linkse partijen donderdag indienden, werden echter verworpen. Anderzijds kon de deal van de oude coalitiepartijen op brede steun rekenen (149 stemmen voor, 1 tegen).

Volkshuisvesting was een belangrijk thema tijdens de APB. Een voorstel van de SP om de verhuurderheffing helemaal af te schaffen en die om te zetten in een investeringsverplichting voor corporaties, werd verworpen door de tegenstem van VVD, D66, CDA, CU en SGP.

Verder werden met een grote meerderheid twee moties aangenomen waarin de Kamer uitspreekt dat het leenstelsel voor studenten moet worden afgeschaft en dat daar de basisbeurs voor in de plaats moet komen.

Daarnaast werd eerder op donderdag bekend dat het kabinet 675 miljoen euro uittrekt voor het verhogen van zorgsalarissen.

SGP-leider Van der Staaij diende mede namens Kamerlid Omtzigt een motie in waarin de Kamer uitspreekt dat een volgend kabinet „concrete maatregelen moet nemen om de belastingkloof tussen een- en tweeverdieners te verkleinen.” Bij de stemmingen bleef de motie steken op 75 stemmen voor en 75 stemmen tegen. Op een later moment zal er hoofdelijk over worden gestemd.